Πλημμύρες στο Σπερχειό: Κάποτε πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους

Λέξεις: Στέφανος Σταμέλλος*

Είδε όλη η Ελλάδα τις πρόσφατες εικόνες από τις πλημμύρες στο Σπερχειό και ακόμα περισσότερο τις εικόνες από το πλημμυρισμένο Κόμμα. Κάθε χρόνο το ίδιο σκηνικό, κάθε χρόνο αντιπλημμυρικά έργα, κάθε χρόνο υποσχέσεις για αντιμετώπιση των κινδύνων από τα έργα της ΕΡΓΟΣΕ και του Ε65.

Το πρόβλημα των πλημμυρών του Σπερχειού δεν είναι σημερινό. Όταν είχαμε παλιότερα τη φυσική πλημμύρα, αραιά και πού, ήταν ευλογία για τους αγρότες. Αυξάνονταν η γονιμότητα του εδάφους και κάποιοι παρακαλούσαν να πλημμυρίσει το ποτάμι. Όμως οι ανθρώπινες επεμβάσεις είναι τόσες και τέτοιες τα τελευταία χρόνια, που δεν μιλάμε πια για φυσικές πλημμύρες, όπως τις ξέραμε.

Εδώ και πολλά χρόνια κάποιοι μιλάμε για τις συνέπειες της κακοδιαχείρισης του Σπερχειού και της κοιλάδας. Μιλήσαμε για τις παράνομες αμμοληψίες, τις χωματερές κατά μήκος του ποταμού, τις εκχερσώσεις και τις καταπατήσεις του παραποτάμιου δάσους, την ευθυγράμμιση της κοίτης. Μιλήσαμε για τους οικολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, που δεν συμφωνούν στη σκοπιμότητα της χάραξης και της κατασκευής των οδικών αξόνων και της σιδηροδρομικής γραμμής μέσα στην κοιλάδα του Σπερχειού, σε γη υψηλής παραγωγικότητας και κατά μήκος της ροής του ποταμού και σε προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου NATURA 2000∙ παράγοντες που αφορούν στον τρόπο διαχείρισης των οικοσυστημάτων και ανατρέπουν εντελώς τη φυσιολογία της περιοχής. Λέγαμε ότι υπάρχει απόλυτη ανάγκη να δούμε τα πράγματα και κάτω από μια άλλη οπτική γωνία. Δεν είναι όλα τσιμέντο, άσφαλτος και έργα. Είπαμε ότι δεν είναι μόνο η υδραυλική επιστήμη, που δεν εφαρμόζεται σωστά. Είναι και οι επιστήμες της βιολογίας, της δασοπονίας, της οικολογίας των συστημάτων.

Αναφερθήκαμε κατά κόρο, με παρεμβάσεις και ανακοινώσεις μας, στην ανάγκη να γίνει η χάραξη του Ε-65 έξω από τον κάμπο του Σπερχειού· να πάει βόρεια της Λαμίας στο ύψος της Αγίας Παρασκευής και να οδηγηθεί με σήραγγες και κοιλαδογέφυρες πάνω από τη Στύρφακα, εκεί που οδηγείται και τώρα. Ζητήσαμε να αλλάξει η μελέτη χάραξης του αυτοκινητόδρομου ΛΑΜΙΑ – ΑΝΤΙΡΡΙΟ, η γνωστή και ως «Διαγώνιος» – η οποία παρεμπιπτόντως αναφέρεται και στην αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Στερεάς – που προβλέπεται επίσης να διασχίσει διαγώνια την κοιλάδα κι από το ύψος της Ροδίτσας και το Κόμμα, να οδηγηθεί στη γέφυρα του Ασωπού, με μεγαλύτερες συνέπειες για την περιοχή. Αναφερθήκαμε στη λειτουργία του Μεριστή μόνο ως υπερχειλιστή και στη λαθεμένη ευθυγράμμιση και διαπλάτυνση της λεγόμενης «Νέας Κοίτης» – και γιατί άραγε τη λένε «Νέα Κοίτη» και όχι «Τεχνητή Κοίτη»; – από τον ΠΑΘΕ και κάτω, που μας φέρνει τη θάλασσα στο Κόμμα.

Τέλος μιλήσαμε για τις αιτίες της πλημμυρογένεσης και την ανάγκη για έργα ορεινής υδρονομίας, που είναι απαραίτητα για τη μείωση του όγκου της στερεοπαροχής. Τονίζουμε και σήμερα ότι αυτά τα έργα, που κάθε χρόνο εξαγγέλλονται και γίνονται, είναι η χαρά των εργολάβων, ναι, αλλά είναι έργα «σισύφεια». Για όλα αυτά είχαμε το «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω».

Ολοκληρώθηκαν υποτίθεται τα προβληματικά έργα του Ε65 και της ΕΡΓΟΣΕ και να τα αποτελέσματα! Εκκρεμούν λένε τα αντιπλημμυρικά. Το ακούμε τόσα χρόνια. Όσα και να πουν, για μας τα προβλήματα δυστυχώς δεν αντιμετωπίζονται. Είναι τέτοιες οι ανατροπές που επηρέασαν και θα επηρεάσουν σημαντικά τη συμπεριφορά της περιοχής και του οικοσυστήματος Σπερχειού – Μαλιακού. Ένα από τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, που είναι ο κάμπος του Σπερχειού, θα είναι σε μόνιμη απειλή.

Στη σημερινή συγκυρία και στις μελλοντικές απειλές της πολύπλευρης κρίσης, αυτό που πρέπει κυρίως να έχουμε στο μυαλό μας είναι οι παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής, κυρίως ο πρωτογενής τομέας, αλλά και η προστασία και η βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων. Είναι απαραίτητο στην Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη και το Σχέδιο Διαχείρισης της περιοχής NATURA, που η εκπόνησή της είναι σε εξέλιξη, να δοθούν απαντήσεις στα θέματα αυτά και για την αντιμετώπισή τους.

*Ο Στέφανος Σταμέλλος είναι Μέλος της Οικολογίας Αλληλεγγύης Στερεάς

Διαβάστε επίσης:

Η πρόσφατη κακοκαιρία έσπασε ρεκόρ βροχόπτωσης και κάλυψης χιονιού