Πόσοι πρόσφυγες “χωράνε” στη Θέρμη και στο Ωραιόκαστρο;

Εικόνες: Γιάννης Τζιμπρές

Ποιο είναι το κριτήριο με το οποίο μπορεί κάποιος να αποφασίσει για το πόσοι «χωράνε» σε μια τοπική κοινωνία; Όσο κι αν ψάξουμε στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, δεν θα βρούμε κανένα επιβεβαιωμένο κριτήριο ευκταίας δημογραφικής αναλογίας προσφύγων – ντόπιων. Η ερώτηση αυτή υπονοεί ότι οι γηγενείς και οι πρόσφυγες ανταγωνίζονται για περιορισμένους πόρους. Υπονοεί, για παράδειγμα, ότι η εγκατάσταση προσφύγων θα υποβαθμίσει τις ήδη ελλιπείς δημόσιες υποδομές: Πώς θα μαζέψουν τα σκουπίδια οι ήδη καταπονημένες σκουπιδιάρες του δήμου, πώς θα χωρέσουν τα παιδιά τους στα κακοσυντηρημένα σχολεία μας που είναι υπερπλήρη, πώς θα αντέξει ο υποχρηματοδοτούμενος δήμος μας κ.λπ. Στην πραγματικότητα μπορεί να συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι η μαζική άφιξη προσφύγων υπήρξε πάντοτε μοχλός ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών. Αυτό συνέβη στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1920 αλλά και παντού στον κόσμο – με εξαίρεση περιοχές χρόνιων πολεμικών συγκρούσεων (π.χ. υποσαχάρια Αφρική, Λίβανος).

Η εγκατάσταση προσφύγων μπορεί να προσελκύσει σε άμεσο χρόνο σημαντικά κεφάλαια από διεθνείς φορείς. Τα σχολεία μας μπορούν να αναβαθμιστούν αν φιλοξενήσουν απογευματινή βάρδια προσφυγοπαίδων. Τα δημοτικά μηχανήματα μπορούν να συντηρηθούν αν συμβάλουν στη λειτουργία των καταυλισμών. Πολλές δεκάδες υπαλλήλων των ΟΤΑ δρομολογούνται να προσληφθούν μέσω συμβάσεων για τις ανάγκες των καταυλισμών. Όλα αυτά γίνονται με απορρόφηση κονδυλίων από διεθνείς φορείς. Χιλιάδες άδεια διαμερίσματα μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα εγκατάστασης προσφύγων. Τα μισθώματα αυτών των διαμερισμάτων πληρώνονται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, προσφέροντας εισερχόμενους πόρους στις τοπικές κοινωνίες. Επιπλέον αυτών, προσθέστε τα οφέλη που θα προκύψουν στις τοπικές αγορές τροφίμων μόλις λειτουργήσει το σύστημα «κοινοτικές κουζίνες» στους καταυλισμούς.

Ακόμα όμως και στο θέμα της δημόσιας ασφάλειας και δημόσιας υγιεινής, δεν προκύπτει πεδίο ανταγωνισμού προσφύγων και γηγενών. Αν δεν εξοβελιστούν στο κοινωνικό περιθώριο, οι πρόσφυγες παρουσιάζουν εγκληματικότητα μικρότερη από αυτή των γηγενών. Η εγκληματικότητά τους είναι τριών ειδών: μικροκλοπές φαγητού, εκδήλωση εθνοτικής βίας εσωτερικά στους καταυλισμούς και διαμαρτυρίες για την απαγόρευση μετακίνησης εκτός Ελλάδας. Η εθνοτική βία που εκδηλώνεται εσωτερικά στους καταυλισμούς λύνεται κατ’ αρχάς μέσω του εθνοτικού διαχωρισμού και εντέλει μέσω της διάλυσης των καταυλισμών. Οι διαμαρτυρίες για τα κλειστά σύνορα τελειώνουν με την εκκένωση της Ειδομένης, οι πρόσφυγες έχουν καταλάβει τη σκληρή γι’αυτούς πραγματικότητα. Η συντριπτική πλειονότητα των αναφορών για εγκλήματα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αποδείχθηκε ψεύτικη. Η καταστροφή στο εκκλησάκι του «στρατοπέδου 722» ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα τοπικού ιστολογίου. Η απαίτηση από τον ιερέα του Μητροπολιτικού Ναού Ελευθερούπολης Καβάλας να σταματήσει τις κωδωνοκρουσίες («διότι αυτές προσβάλλουν τη θρησκευτική τους παραδοχή») και η απομάκρυνση εικόνας της Παναγίας διαψεύστηκαν δημόσια από τον πρωτοσύγκελλο της εκεί Ιεράς Μητροπόλεως. Το κρούσμα χολέρας πρόσφυγα στην Κω δεν υπήρξε ποτέ, το τοπικό νοσοκομείο έβγαλε ανακοίνωση στις 16/4/2015. Η κλοπή της σημαίας από πρόσφυγες στη Χίο δεν συνέβη ποτέ, οι δημοσιογράφοι του νησιού έβγαλαν κοινή ανακοίνωση στις 12/4/2016. Η αφόδευση σε εκκλησάκι της Πέτρας Μυτιλήνης δεν συνέβη ποτέ, ο τοπικός ιερέας το διέψευσε στις 16/6/2015, η δήθεν φωτογραφία είναι αλλοιωμένη από διαδήλωση στην Αίγυπτο. Η διαμαρτυρία προσφύγων που δεν άφησε ασθενοφόρο να περάσει στην οδό Τρικάλων – Λάρισας διαψεύστηκε από τον εκεί αντιδήμαρχο. Παρ’ ότι υπάρχει ειδική ιστοσελίδα για όλες τις ψευδείς ειδήσεις περί της προσφυγικής εγκληματικότητας και υγειονομικής κατάστασης, τα περισσότερα ΜΜΕ δεν αναφέρουν τις διαψεύσεις. Ο τρόμος πουλάει παραπάνω από την ανθρωπιά…

Η ανθρώπινη αντιμετώπιση της εγκατάστασης προσφύγων δεν θα φέρει θετικά αποτελέσματα από μόνη της. Αν δεν κινηθούμε συστηματικά, οι καταυλισμοί θα γίνουν αποθήκες ψυχών και πράγματι θα δημιουργηθούν κοινωνικά προβλήματα. Αν ανεχόμαστε στις συγκεντρώσεις κατοίκων να συμμετέχουν μετακινούμενοι χρυσαυγίτες, πιθανά θα αντιμετωπίσουμε όσα αντιμετώπισε ο Δήμαρχος Δέλτα στις 13 Φεβρουαρίου. Όσοι σπέρνουν ξενοφοβία, θα θερίσουν μίσος για τους άλλους και για τους εαυτούς τους. Αν κινηθούμε όμως προς τις θετικές κατευθύνσεις που αναφέρθηκαν, θα προσφέρουμε ανθρωπιά και ανάπτυξη για γηγενείς και ξένους. Αυτή είναι μια αναμέτρηση που ας την κάνει ο καθένας μας μόνος του, αναλογιζόμενος τους δικούς μας παππούδες πρόσφυγες και τους δικούς μας γονείς μετανάστες.