Sky Captain and the World of Tomorrow, Μέρος 2: “Ο Χαμένος Παράδεισος”

Θα σας διηγηθώ μια χιλιοειπωμένη τραγικωμωδία με καινούργια πρόσωπα: το Χόλιγουντ εμπιστεύεται ένα εξωφρενικό ποσό σε έναν πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη για να φτιάξει το επόμενο μεγάλο μπλοκμπάστερ, και, όταν η ταινία αναπόφευκτα αποτυγχάνει, αρχίζουν να αναζητούν τον αποδιοπομπαίο τράγο που θα επωμιστεί το βάρος της χασούρας.

Στην περίπτωση του “Sky Captain and the World of Tomorrow”, το άτομο αυτό ήταν ο σκηνοθέτης της ταινίας Κέρρυ Κόνραν, ο οποίος δεν έχει ξαναγυρίσει ταινία εδώ και 21 χρόνια!

Κάπως έτσι, και δίχως δεύτερη σκέψη, ο ανίκητος μηχανισμός του Χόλιγουντ εξαφάνισε με συνοπτικές διαδικασίες τον τελευταίο μεγάλο Πρωτοπόρο του κινηματογράφου.

Ήταν αναμενόμενη κατάληξη για ένα μη αναμενόμενο γύρισμα· η εκτενής τεχνογνωσία του Κόνραν για το πώς θα πραγματοποιούταν το γύρισμα με πράσινες οθόνες που θα αντικαθίστατο αργότερα με ψηφιακά περιβάλλοντα (ανοίκεια στους παραγωγούς μέθοδος που ήταν ακόμη στα πρώτα της βήματα εκείνη την εποχή) αποθάρρυνε τις εκτενείς παρεμβάσεις του στούντιο που χαρακτηρίζουν πιο συμβατικές παραγωγές, και ως εκ τούτου χάρισε στον Κόνραν σχεδόν πλήρη δημιουργική ελευθερία, απάτητη βουνοκορφή του Χόλιγουντ που ακόμη και διάσημοι σκηνοθέτες δεν έχουν καταφέρει να κατακτήσουν, πόσο μάλλον ένας σκηνοθέτης δίχως προηγούμενη εμπειρία.

Εν ολίγοις, ο Κόνραν, έστω και για μια φευγαλέα στιγμή, βρισκόταν στον Παράδεισο.

Η πατέντα του ψηφιακού γυρίσματος (“digital backlot”, όπως βαφτίστηκε) δεν ανήκει στον Κόνραν· έχει προηγηθεί μια σουηδική ταινία ονόματι “Rest In Peace” το 2000, και την ίδια χρονιά με το “Sky Captain”, το γαλλικό “Immortal Ad Vitem” και το ιαπωνικό “Casshern” αξιοποίησαν παρόμοιες μεθόδους, ενώ ο Ροντρίγκεζ ήδη γύριζε το “Sin City” (η πιο επιτυχημένη ταινία αυτού του υποείδους). Η ψηφιακή επανάσταση ήταν αναπόφευκτη, και προσωπικότητες όπως ο Λούκας και ο Τζάκσον είχαν ήδη λειάνει το έδαφος για την επικείμενη έκρηξη· ο Κόνραν έτυχε απλώς να βρεθεί στο σωστό μέρος την κατάλληλη στιγμή.

Σε περίπτωση, ωστόσο, που αυτό το “έτυχε” παρερμηνευτεί ως υποβάθμιση της κομβικής θέσης του Κόνραν στην ιστορία του κινηματογράφου (ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο εσείς, αγαπητοί αναγνώστες, τον έχετε μεταχειριστεί εν αγνοία σας), ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: μονάχα μια πραγματική ιδιοφυΐα (τεχνική και καλλιτεχνική) μπορεί να κατασκευάσει το “Sky Captain”· κοιτώντας πέρα από τον σκελετό του “τυπικού” μπλοκμπάστερ, η πρωτοποριακή και συνάμα ρετρό φόρμα της ταινίας συνομιλεί λιγότερο με παρόμοιες ταινίες του καιρού (π.χ. “Sin City”) και περισσότερο με τα εξίσου ρηξικέλευθα “Tron” του Λίσμπεργκερ και “Megalopolis” του Κόπολα που εγκιβωτίζουν μέσα τους είκοσι χρόνια εξελίξεων, πίσω και μπροστά, αλλά όλα αποβλέπουν, με τρόπο σχεδόν αφελή, στον ίδιο απατηλό Κόσμο του Αύριο που ακόμη δεν έχει έρθει.

Σε αντίθεση, όμως, με τα άλλα δύο μέλη της ανεπίσημης αυτής τριλογίας των “Αντι-Avatar” (εδώ ανταμείβεται η υπομονή των μονίμων αναγνώστων), ο Κόνραν δεν είναι ούτε παρανοϊκός προφήτης ούτε ανεξέλεγκτος auteur (το μεγαλύτερο ελάττωμα του “Sky Captain” είναι η προβλεψιμότητα της αφήγησής του), παρά ένας αφοσιωμένος πλην μετριόφρων δημιουργός με καθαρό όραμα και τεχνική μαεστρία που δεν αποζητά βαρύγδουπες αναλύσεις του δήθεν “βαθυστόχαστου” έργου του (ο ορισμός του “Τέλειου Σκηνοθέτη”, σαν να λέμε).

Ως εκ τούτου, η φόρμα και το μοντέλο παραγωγής που παρουσίασε είναι αρκετά εύπλαστα ούτως ώστε να προσαρμοστούν σε οποιουδήποτε είδους ταινία με μια ευκολία που, π.χ. το απολύτως ιδιόμορφο “Speed Racer” των Γουατσόφσκι δεν προσφέρει. Έχοντας, οπότε, επιλύσει το τεχνικό (και εν μέρει το οικονομικό) σκέλος, ο εκάστοτε σκηνοθέτης, προτείνει ο Κόνραν, μπορεί να εστιάσει πλήρως στην καλλιτεχνική διαμόρφωση της ταινίας, εκπληρώνοντας έτσι το αρχέγονο αίτημα για αγνή δημιουργία που βασανίζει τον Κινηματογράφο από την εποχή του Μελιές.

Ο Κόνραν κρατούσε τα κλειδιά για τις Πύλες του Παραδείσου, και καλούσε την υπόλοιπη βιομηχανία να τον ακολουθήσει στον λαμπερό Κόσμο του Αύριο. Αλλά, όπως σας φανέρωσα στην αρχή του άρθρου, το Χόλιγουντ τον κλείδωσε στην άλλη πλευρά της πύλης που ο ίδιος είχε κατασκευάσει, και παραμόρφωσε το ουτοπικό όραμά του για το μέλλον του Κινηματογράφου στο ακανόνιστο σχήμα των ψηφιακών “τεράτων του Φράνκενσταϊν” που μονίμως εξαπολύει στις αίθουσες σήμερα, αγνοώντας επιδεικτικά το πιο πολύτιμο συστατικό που χρειάζεται ο Κόσμος του Αύριο: την παρουσία ενός Κέρρυ Κόνραν, του ανθρώπου που έχασε τον Παράδεισο όσο γρήγορα τον απέκτησε.

Πως δείχνει, επομένως, ο Κόσμος του Αύριο χωρίς τον “Κόσμο του Αύριο”;

*Συνεχίζεται…