Στην εποχή που όλα κρίνονται με το πόσους followers έχεις

Πάνε μερικά χρόνια από τότε που παρακολούθησα ένα επεισόδιο του Black Mirror, στο οποίο όλα κρίνονταν από τις “βαθμολογίες” που είχε ο καθένας. Πιο συγκεκριμένα στο επεισόδιο εκείνο (Nosedive) η κοινωνία είχε αγκαλιάσει μια τεχνολογία όπου όλοι μοιράζονταν καθημερινές δραστηριότητες μέσω εμφυτευμάτων στα μάτια και στις κινητές συσκευές, όπου μέσα από αυτές αξιολογούσε τις αλληλεπιδράσεις του με τους άλλους ανθρώπους σε κλίμακα από το 1 έως 5 αστέρια, επηρεάζοντας την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του καθενός.

Η πρωταγωνίστρια προσπαθούσε να αυξήσει τη βαθμολογία της από το 4,2 στο 4,5 για να έχει έκπτωση σε ένα πολυτελές διαμέρισμα. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειές της να είναι εξωστρεφής και ευχάριστη, η βαθμολογία της έχει πέσει.

Το επεισόδιο εκείνο με τρόμαξε πολύ γιατί ένιωθα πως όλο αυτό δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας ούτε πολύ μακριά απ’ αυτό που ζούμε. Και δυστυχώς δεν έπεσα πολύ έξω.

Μπορεί να μην υπάρχουν κινητά που βαθμολογούμε τις συναναστροφές μας με τους γύρω μας, όμως υπάρχουν τα social media, που πολλές φορές καθορίζουν το ποιοι είμαστε. Συχνά θα ακούσεις σε συζητήσεις «πόσους followers έχει;», «παίρνει like στις φωτογραφίες;», «ευτυχώς έχω περισσότερες προβολές». Όλο αυτό δεν είναι ουτοπικό, αντιθέτως είναι ακραία ρεαλιστικό και τρομακτικό.

Φυσικά όλο αυτό ήταν αναμενόμενο πως με κάποιο τρόπο θα μεταφραζόταν και στην πραγματική ζωή.

Πρόσφατα το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών προχώρησε σε μία πολύ σοβαρή καταγγελία, η οποία αποδεικνύει την σοβαρότητα της κατάστασης. Συγκεκριμένα, το ΣΕΗ στην ανακοίνωσή του ανέφερε ότι μέλη του σωματείου καταγγέλλουν ότι στα casting για τηλεοπτικές σειρές τις οποίες θα δούμε την ερχόμενη σεζόν, οι casting directors ζητούν από τους ηθοποιούς – εκτός από το βιογραφικό τους – και τον… αριθμό των followers τους στα social media.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν από αυτή την είδηση είναι πολλά. Το κυριότερο είναι ένα: πως συνδέεται η υποκριτική τέχνη (αλλά και κάθε είδους τέχνη) με τον αριθμό των followers. Ένας αριθμός που στην πραγματικότητα δεν λέει απολύτως τίποτα για το ποιόν του καλλιτέχνη, για τις ικανότητες του και το ταλέντο του.

Φυσικά η εξήγηση για το γιατί συμβαίνει αυτό είναι απλή. Στο μυαλό τους ενδεχομένως υπάρχει ότι όσοι ηθοποιοί έχουν παραπάνω ακόλουθους στα social media, έχουν και παραπάνω κόσμο που θα τους ακολουθήσει σε ό,τι νέο δοκιμάσουν. Επομένως η σειρά που θα προβληθεί θα έχει υψηλότερα νούμερα απ’ ότι αν επιλεχθεί ένας ηθοποιός, όχι τόσο δημοφιλής στα social. Μία σκέψη που πραγματικά δεν έχει κανένα νόημα, καθώς το κοινό όταν παρακολουθεί μια σειρά, δεν ενδιαφέρεται για το εάν κάποιος έχει 1.000 ή 10.000 ακόλουθους, αλλά το εάν υπάρχει καλό σενάριο, σκηνοθεσία και ηθοποιοί που μπορούν να υποστηρίξουν τους ρόλους τους.

Βέβαια, όλο αυτό υποβαθμίζει την εργασία των ηθοποιών, καθώς μπορεί να μείνουν “εκτός” αξιόλογοι άνθρωποι που μπορούν να χαρίσουν όμορφες στιγμές. Όμως, δεν προκαλεί

Σκεφτείτε τώρα κάτι αντίστοιχο να γινόταν και σε άλλα επαγγέλματα. Αν στις κλινικές, επιλέγονταν οι γιατροί με βάση τους followers, πως θα σου φαινόταν αυτό; Δεν θα τρόμαζες, αν το κριτήριο ήταν αυτό και όχι οι ικανότητες και οι γνώσεις που έχει κάποιος; Εμένα πάντως δεν με απασχολεί αν οφθαλμίατρος μου, όταν κλείνει το ιατρείο γίνεται influencer γιατί μιλάμε για θέματα υγείας. Όμως, με την ίδια λογική δεν θα έπρεπε να μας νοιάζει και αν οι ηθοποιοί “εκτός σκηνής” αν έχουν ή δεν έχουν followers.

Το ίδιο συμβαίνει βέβαια και με άλλα επαγγέλματα. Βέβαια ορισμένες φορές υπάρχει και η προσωπική βούληση και θέληση.  Για παράδειγμα πολλοί είναι εκείνοι που επιλέγουν έναν διατροφολόγο μόνο και μόνο επειδή έχει πολλούς ακόλουθους στο Instagram ή στο TikTok, μη γνωρίζοντας το εάν αυτός ο άνθρωπος έχει τις απαραίτητες γνώσεις.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάστε αναλυτικά την ανακοίνωση/καταγγελία του ΣΕΗ

Σχετικά με τα casting ηθοποιών για τις τηλεοπτικές παραγωγές:

Ύστερα από μαρτυρίες μελών μας, υπέπεσε στην αντίληψη του σωματείου μας πως σε κάποια casting για τηλεοπτικές σειρές της επόμενης σαιζόν, οι υπεύθυνοι της εν λόγω διαδικασίας, ζητάνε από τους υποψήφιους ηθοποιούς, εκτός από το βιογραφικό τους σημείωμα, τον αριθμό των followers που διαθέτουν στα social media.

Με την παρούσα ανακοίνωση θέλουμε να δηλώσουμε κατηγορηματικά πως ο αριθμός των followers στα social media δεν μπορεί επουδενί ν’ αποτελεί κριτήριο επιλογής ενός ηθοποιού για την εργασία του και καμία σχέση δεν έχει με την καλλιτεχνική διαδικασία.

Δεν μπορεί η ψηφιακή εικόνα ενός ηθοποιού και ο τρόπος που αυτή διατίθεται ηλεκτρονικά, να επηρεάζει το αναφαίρετο δικαίωμα του στην εργασία. Αυτό προσβάλει την ανθρώπινη αυτοδιάθεση της καθεμίας και του καθενός εργαζόμενου, να ορίζει δίχως φόβο τη διαδικτυακή του παρουσία, εφόσον φυσικά επιθυμεί να έχει.

Στην εποχή της εμπορευματοποίησης των πάντων είναι σαφές ότι ανακουφίζει την εξουσία της εκάστοτε εργοδοσίας να αξιολογούμαστε με νούμερα και στατιστικές. Να είμαστε αντί για εργαζόμενοι καλλιτέχνες, εταιρείες και μηχανισμοί εκπλήρωσης προωθητικών ενεργειών που ωφελούν πάνω απ’ όλα τους ίδιους και τους μελλοντικούς πελάτες τους, τις διαφημιστικές εταιρίες.

Καλούμε όλες και όλους τους ηθοποιούς που συμμετέχουν σε τηλεοπτικά casting και γίνονται μάρτυρές τέτοιων απαξιωτικών συμπεριφορών για το σύνολο του επαγγέλματος, να απευθύνονται κατευθείαν στο σωματείο τους. Μόνο εμείς οι ίδιοι, οι εργαζόμενοι ηθοποιοί, μπορούμε και οφείλουμε, να προστατέψουμε την εργασία μας από την υποβάθμιση που η εποχή επιβάλλει στη ζωή και στη τέχνη μας.

Υ.Γ. Μου έχουν ζητήσει σε καφετέρια, αφού έγινε η πρόσληψη, να τους πω εγώ και όλοι οι συνάδελφοι μου πόσους ακόλουθους έχω και πόσους φίλους στο Facebook για να δουν “αν υπάρχει κάποιος influencer” στο μαγαζί, όπως είχε πει χαρακτηριστικά ένας εκ των υπεύθυνων. Φυσικά όλο αυτό δεν είχε κάποιο νόημα ούτε χρησιμοποιήθηκε κάπου.