Τα πέντε «νέα» μουσεία: Η αποθέωση της πολιτικάντικης κιτρινίλας

Λέξεις: Γιώργος Κυριακόπουλος

Η δικαιολογητική βάση της μετατροπής των 5 μεγαλύτερων δημόσιων Ελληνικών μουσείων σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ήταν μία : Να αποκτήσουν διοικητική αυτοτέλεια από την μέγγενη του γραφειοκρατικού Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να προσφέρουν αναβαθμισμένες πολιτιστικές υπηρεσίες (τόσο στο γενικό κοινό όσο και στην επιστημονική έρευνα και βιβλιογραφία), παράλληλα αυξάνοντας την δημόσια περιουσία, είτε με την μορφή ταμειακών εισπράξεων (αύξηση επισκεψιμότητας Ελλήνων και ξένων, αύξηση της μέσης δαπάνης κατά την επίσκεψη) ή με την μορφή άϋλου οφέλους (παρουσία στην βιβλιογραφία, επιρροή στα διεθνώς τεκταινόμενα στον πολιτισμό κλπ).

Όλα αρκετά ευγενή και χρήσιμα, αν το θεσμικό πλαίσιο ήταν ειλικρινές και όχι πολιτικάντικο. Αν οι επιλεγέντες διευθυντές ήταν οραματιστές και ταλαντούχοι και όχι απλά συμπαθούντες. Και, τέλος, αν το ΥΠΠΟ είχε πράγματι σκοπό να χρηματοδοτήσει/προικίσει την αλλαγή και όχι απλά να κολακέψει τον πρωθυπουργό ότι η ηγεσία του Υπουργείου ακολουθεί την κοσμοθεωρία του.

Έχουν περάσει περισσότερα από 2 χρόνια από την μετατροπή και 22 μήνες από τον διορισμό των Διοικητικών τους Συμβουλίων και τον διορισμό των Γενικών τους Διευθυντών, όχι με κάποια αξιοκρατική μέθοδο ή διεθνή ή εγχώριο διαγωνισμό, αλλά με προσωπικές αποφάσεις της κυρίας Λίνας Μενδώνη, πράγμα που μυωπικά (και πολιτικάντικα, επιμένω) προέβλεπε ο νόμος γιά την πρώτη περίοδο της μετατροπής.

Τα αποτελέσματα είναι (όπως αναμενόταν, αν κανείς δεν είχε κομματικές ή φιλοσοφικές παρωπίδες) τουλάχιστον απογοητευτικά. Σε κάποιες περιπτώσεις και τραγικά ή γελοία (και η κωμωδία στο δικό μας πολιτιστικό παρελθόν ανήκει άλλωστε).

Με εξαίρεση την “στάχτη στα μάτια” πρόθεση επέκτασης του Εθνικού – που όπως έγινε προβλέπω να κλείνει γιά καμιά εικοσαετία, αν κάν γίνει – και κάποιες ψηφιακές βελτιώσεις από τα ΕΣΠΑ, οι νέοι (που στις 3 από τις 5 περιπτώσεις είναι οι παλιοί) Γενικοί Διευθυντές στάθηκαν άπαντες ανίκανοι να επιφέρουν την επιθυμητή αλλαγή. Ούτε σημαντικές περιοδικές εκθέσεις (με μία εξαίρεση στο Ηράκλειο) διοργάνωσαν (πράγμα που αποτελεί το ουσιαστικότερο και σοβαρότερο πρόβλημα), ούτε σημαντική αναδιοργάνωση (διοικητική, εκθεσιακή), ούτε σημαντική βελτίωση της εμπειρίας του επισκέπτη (με 2 πωλητήρια μακροχρόνια κλειστά, με πλήξη στα πωλούμενα και σχεδόν μηδενικές εκδόσεις, με Γρηγοροποίηση των κυλικείων χωρίς αντίκρυσμα, με πάντοτε κλειστές αίθουσες λόγω έλλειψης φυλάκων) και με αποσιώπηση από την δημόσια συζήτηση των όποιων οραματικών σχεδιασμών των ΔΣ τους (που αμφιβάλλω ότι έχουν).

Προς τι λοιπόν όλος αυτός ο θόρυβος, τα αντίποινα στον Σύλλογο Αρχαιολόγων κλπ? Όταν κάνουμε μιά τόσο παθιασμένη δημόσια συζήτηση, δεν είναι πρέπον να αξιολογούμε και τα αποτελέσματα μετά? Και όταν το ιδιωτικό Κυκλαδικό Μουσείο κάνει επί 2 χρόνια δύο εξαιρετικής εμβέλειας περιοδικές εκθέσεις (Χαιρώνεια και Κυκλαδίτισσες) επιτρέπεται το Αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης να έχει έκθεση “Νέα αποκτήματα – νέες προσεγγίσεις” με ένα απόκτημα του 1954 (όσο ενδιαφέρουσα κι αν είναι η νέα ανάγνωση), το Εθνικό να διαφημίζει στο site του μία έκθεση στην Κίνα ! (αναπαραγωγή παλαιάς εστέτ ανοησίας) και μηνιαίες μικρο-εκθέσεις ενός αντικειμένου από την αποθήκη του (όσο ενδιαφέρουσες κι αν είναι κι αυτές), ενώ το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο να διαφημίζει μία περιοδική έκθεση (και μάλιστα άσχετη με την θεματική του) που έκλεισε το 2023? Έχω άδικο; Ή μιλάμε γιά μιά θεαματική κιτρινίλα;

*Ο Γιώργος Κυριακόπουλος συγγραφέας.