Τι θα κάνεις μόνος σου στην έρημη γη;

Εικόνα: Γκέλη Δούμπη

Σκληρύναμε, σκληρύναμε δεν ωριμάσαμε. Εχθρευτήκαμε μεταξύ μας κι αποτυπώθηκε στο βλέμμα μας, στην καρδιά μας. Τσαλαπατήσαμε και την ελπίδα και την πίστη και την αγάπη. Και τι μας έμεινε; Το πετσί το δικό μας και του άλλου. Ας το βγάλουμε κι αυτό να δούμε τι μας έμεινε. Πάντως ωρίμανση δεν το λες, ούτε πρόοδο, ούτε εξέλιξη. Δεν είμαστε καλύτερα -ούτε θα είμαστε καλύτερα- με μόνο μας γνώμονα τον εγωκεντρισμό εις το όνομα της επιβίωσης. Τι να την κάνουμε την επιβίωση, όταν γύρω μας όλα θα έχουν τσαλαπατηθεί; Κι η ελπίδα κι η πίστη κι η αγάπη. Πού θα φυτρώσει ο σπόρος που θα έχουμε διαφυλάξει από την επιβίωση μας, όταν όλα γύρω μας θα είναι έρημη γη; Αν δεν φροντίσουμε τον άλλον, δεν φροντίζουμε ούτε εμάς. Αν χαθεί, χαθήκαμε. Δεν επιβιώσαμε και σίγουρα δεν ωριμάσαμε.

Αν ήμασταν ψυχικά ώριμοι, θα μπορούσαμε να συνδυάσουμε και να συνθέσουμε το καλό και το κακό στον Άλλον, όποιος κι αν είναι αυτός ο Άλλος, φίλος, συνάδελφος, συγγενής, αλλόθρησκος, σύντροφος, συμπολίτης, αδύναμος. Αν ήμασταν ψυχικά ώριμοι, θα αντέχαμε να αντικρύσουμε κι εμάς κι εκείνον ολόκληρους, θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε, να αποδεχτούμε και να λεκτικοποιήσουμε τα αμφιθυμικά συναισθήματα που μας προκαλεί η επίγνωση της διαφοράς ανάμεσα σε εμάς και σε εκείνον. Αν ήμασταν ψυχικά ώριμοι, όταν αντικρίζαμε τον Άλλον δε θα χάναμε τον εαυτό μας, ούτε θα ακυρώναμε εκείνον φοβούμενοι μη χαθούμε εμείς, θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε στη διαφωνία μας, θα ήμασταν φιλικά προδιατεθειμένοι. Άραγε, είμαστε σε θέση να ανεχτούμε ένα μισητό συναίσθημα στο πλαίσιο μιας σχέσης αγάπης, χωρίς έντονη εσωτερική σύγκρουση ή αίσθηση ασυνέχειας στην αντίληψη που έχουμε για τον Άλλον; Είμαστε σε θέση να ανεχτούμε συναισθήματα συμπόνιας κι ενσυναίσθησης στο πλαίσιο μιας εχθρικής σχέσης, χωρίς έντονη εσωτερική σύγκρουση ή αίσθηση ασυνέχειας στην αντίληψη που έχουμε για τον Άλλον; Αν ήμασταν ψυχικά ώριμοι, θα ήμασταν και σε θέση.

Ή αντ’ αυτού, ιδιαίτερα σε συνθήκες υψηλής πίεσης, αρνούμαστε κι αδυνατούμε να εκτιμήσουμε το “όλον” της κατάστασης και τείνουμε να μεταφράζουμε τα γεγονότα απολυταρχικά; Έτσι, σκέψεις και συναισθήματα, τόσο για τον εαυτό όσο και τον Άλλον, να βιώνονται ως διχοτομημένες εμπειρίες του μαύρου ή του άσπρου, του καλού ή του κακού, του όλα ή τίποτα. Ή μήπως αντ’ αυτού, αποτυγχάνουμε να διακρίνουμε αντικειμενικά τις προθέσεις και τα κίνητρα του Άλλου κι ως εκ τούτου, τις αντιλαμβανόμαστε ως απειλές κι ως προσωπική επίθεση; Έτσι, δεν νοιαζόμαστε ούτε για το αν αυτό που προβάλουμε στον Άλλον του «ταιριάζει» στην πραγματικότητα, αλλά ούτε και για την αντίδραση του. Έχουμε στο μυαλό μας μόνο την επιβεβαίωση της δικής μας αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Ή μήπως αντ’ αυτού, πιστεύουμε ότι εμείς ή κάποιος Άλλος, στον οποίο μπορούμε να προσκολληθούμε, είμαστε παντοδύναμοι κι έχουμε την ικανότητα και την αξία πάντα να καταφέρνουμε τα πάντα; Κι αν δεν τα καταφέρει αυτός ο εξιδανικευμένος Άλλος, η υποτίμηση προς το πρόσωπό του να μας κατακλύζει με μίσος κι οργή.

Αν ήμασταν ψυχικά ώριμοι δε θα βιώναμε τον ούτε τον εαυτό μας, ούτε τον Άλλον, ούτε τον κόσμο έτσι. Τότε ίσως θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και για ελπίδα και για πίστη και για αγάπη, ακόμα και σε έρημη γη. Αν δεν φροντίσουμε τον άλλον, δεν φροντίζουμε ούτε εμάς. Αν χαθεί, χαθήκαμε. Δεν επιβιώσαμε και σίγουρα δεν ωριμάσαμε.