Της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι

Ένα καινούργιο φιλόδοξο σχέδιο ανακοινώθηκε από την πλευρά του Δήμου. Το σχέδιο μιλά για τη δημιουργία ενός νέου συμβόλου για την πόλη, που θα αντικαταστήσει το σήμα κατατεθέν της που είναι ο Λευκός Πύργος. Ένα νέο σύμβολο, τοποθετημένο μέσα στη θάλασσα, σε απόσταση 200 μέτρων από την ακτή, αντικείμενο αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, θα σηματοδοτήσει το αύριο αυτής της πόλης. Ένα τόποσημο που θα συμβολίζει το μέλλον της πόλης, που είναι συνδεδεμένο με την επανασύνδεση της με τη θάλασσα.

Η ιδέα δεν μοιάζει καθόλου κακή, απλά δεν είναι καινούργια. Και ούτε πρέπει να λανσάρεται σαν τέτοια. Ο διάσημος Ισπανός αρχιτέκτονας Σαντιάγκο Καλατράβα, ήρθε προσκεκλημένος του ΕΒΕΘ πριν επτά χρόνια,  μελέτησε την πόλη και πρότεινε σε ένα εντυπωσιακό σχέδιο την ενοποίηση τριών συμβόλων της πόλης, του πύργου του ΟΤΕ, του Λευκού Πύργου και ενός νέου ΠΥργου, που θα έπρεπε να χτιστεί σε ένα πλωτό σημείο μέσα στη θάλασσα. Σε συνομιλία με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις που θα έκανε από το Πανεπιστήμιο μέχρι την παραλία, δημιουργούνταν ένα νέο γιγάντιο μέτωπο ενοποιημένου δημόσιου χώρου με εντυπωσιακό εκτόπισμα. Το σχέδιο Καλατράβα συνάντησε τότε τη λυσσαλέα αντίδραση του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου και άλλων φορέων και κατέληξε δυστυχώς μια μακέτα που στολίζει το δεύτερο όροφο του επιμελητηρίου.

Η αλήθεια είναι πως έκτος από την παραδοχή πως η Θεσσαλονίκη έχει γυρίσει πανηγυρικά την πλάτη της στη θάλασσα τις τελευταίες δεκαετίες, βγάζοντας την από τη λογική της καθημερινής ζωής, απέκτησε και μερικά στεγανά ταμπού απέναντι σε κάθε σκέψη επέμβασης απέναντι στο θαλάσσιο μέτωπο. H ιστορία περιλαμβάνει την οργίλη αντίδραση στο σχέδιο δημιουργίας πάρκινγκ μέσα στη θάλασσα με προσχωμάτωση της παλαιάς παραλίας στα χρόνια του ’90, που ματαιώθηκε χάρη στην επέμβαση ενεργών πολιτών, την ανεκδιήγητη ιστορία της υποθαλάσσιας αρτηρίας, ενός φαραωνικού έργου που δεν θα έλυνε πιθανά κανένα πρόβλημα από τον όγκο των κυκλοφοριακών προβλημάτων της πόλης και που με πλάγιες οδούς επιστρέφει σε κάθε νέο σχεδιασμό, τα έργα ανάπλασης των πάρκων και του περιβάλλοντος χώρου του Λευκού Πύργου, τις μόνες σοβαρές επεμβάσεις στο παραθαλάσσιο μέτωπο της πόλης, την κωμική πλέον ιστορία με τα καραβάκια και τη θαλάσσια συγκοινωνία που σκαλώνει δεκαετίες σε γελοίες αιτίες. Αυτές είναι οι κυριότερες στάσεις στην ιστορία των τελευταίων σαράντα χρόνων, στο σίριαλ θαλάσσιο μέτωπο.

Η συζήτηση ξανανοίγει και πάλι με την εξαγγελία της πρόθεσης για ένα νέο σύμβολο που θα επιστρέψει την πόλη να κοιτάξει τον εαυτό της από τη μεριά της θάλασσας.  Ιδανικά βέβαια η δημιουργία μιας γέφυρας που θα διέσχιζε το Θερμαϊκό από το Καλοχώρι μέχρι το Αγγελοχώρι θα ήταν η απόλυτη λύση που θα άλλαζε το πρόσωπο της πόλης.

Μια ματιά στην ιστορία της πόλης από την απελευθέρωση της μέχρι σήμερα με κάνει να νιώθω εξαιρετικά άβολα σε σχέση με το πως φερθήκαμε στις μέρες μας στη βιτρίνα της πόλης. Οι πρόγονοι μας στάθηκαν αρκούντως προνοητικοί, ξεκινώντας μια σειρά προσχωματώσεις για τη δημιουργία του Λιμανιού από το 1830, δημιούργησαν ένα σινεμά πάνω σε ιστιοφόρο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το περίφημο Τζερούσαλιμ, παγοδρόμιο τους χειμώνες πλάι στο Λευκό Πύργο, ψαραγορές στο λιμάνι, καράβια που πήγαιναν και ερχόταν στο Μπαξέ μεταφέροντας κόσμο κάθε μέρα, ζούσαν πλάι στη θάλασσα. Και επίσης είχαν πάντα μπροστά τους την εικόνα της από τη μεριά της θάλασσας, αυτό που ο ποιητής έλεγε πάντα ‘’Της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι’’.

Επειδή υποψιάζομαι πως θα προκληθούν και πάλι πολλές αντιδράσεις από το άνοιγμα ενός θέματος ταμπού πιστεύω πως ήρθε η στιγμή υπεύθυνα να μιλήσουμε ανοιχτά και κυρίως να συνεννοηθούμε για το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης. Το σχέδιο Καλατράβα υπάρχει πάντα εδώ και αν υποθέσουμε πως δεν μας ταιριάζει, ένας διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός θα έβγαζε την πόλη για πρώτη φορά από την αφάνεια και θα δημιουργούσε τη συνθήκη για ένα σύμβολο πόλο έλξης από όλο τον κόσμο. Θυμηθείτε τι έγινε στο υποβαθμισμένο Μπιλπμάο με το μουσείο που έφτιαξε ο Φράνκ Γκέρι. Επειδή όμως ένας κούκος πιθανά δεν θα φέρει την άνοιξη η πόλη πρέπει να πειστεί πως είναι μόνο για όφελος της να ξαναδεί τον εαυτό της από την πλευρά της θάλασσας, να συνδιαλλαγεί μαζί της, να την κάνει μέρος της ζωής και της καθημερινότητας της. Και αυτό θα γίνει μόνο με διάθεση συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων που έχουν μάθει να αντιμάχονται διαρκώς ο ένας τον άλλον, με εκπαίδευση των κατοίκων να σέβονται το δημόσιο χώρο, με παρεμβάσεις από ομάδες και δημιουργούς ώστε να ξαναγίνει ελκυστικός ο υπέροχος ορίζοντας της παραλίας και με προβολή αυτού του απίστευτου πλούτου ως του μεγάλου αβαντάζ αυτής της πόλης.

Η τώρα η ποτέ, οι Ακτές της πόλης πρέπει να γίνουν Αλλιώς.

*Φωτογραφία: Έφη Τσακρακλίδου