Το ΑΠΘ πειραματίζεται στην έξυπνη πόλη του Santander

Της Αθηνάς Βακάλη

Οι συνεχώς εξελισσόμενες τεχνολογίες του Παγκόσμιου Ιστού, των κινητών συσκευών και των αισθητήρων αλλάζουν τις πόλεις με ραγδαίους ρυθμούς και σήμερα οι έξυπνες πόλεις αποτελούν μια διεθνή τάση και πραγματικότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρηματοδοτήσει το έργo SmartSantander το οποίο άλλαξε το προφίλ της πόλης Santander, στη Βόρεια Ισπανία, η οποία πλέον αποτελεί μια έξυπνη πόλη και παρέχει μια από τις μεγαλύτερες υποδομές αισθητήρων στην Ευρώπη. Περισσότεροι από 10.000 αισθητήρες εγκαταστάθηκαν σε διάφορα σημεία της πόλης για καταγραφή συνθηκών υγρασίας, θορύβου, μόλυνσης, περιβαλλοντικών μετρήσεων,  αλλά και ανεύρεσης θέσεων parking. Επιπλέον, αισθητήρες εγκαταστάθηκαν στα αστικά λεωφορεία της πόλης για παρακολούθηση των συνθηκών και από κινούμενα οχήματα. Η πόλη του Santander αποτέλεσε με αυτό τον τρόπο ένα “ζωντανό εργαστήρι” πειραματισμού και προκήρυξε τη διαθεσιμότητα της υποδομής για προτάσεις  πειραματισμού.

   Η Ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ που εξειδικεύεται στα θέματα Πληροφοριακών Συστημάτων του Παγκόσμιου Ιστού, επιλέχθηκε από το SmartSantander με το πείραμά της  SEN2SOC (bridging SENsor measurements and SOCial networks interactions) ως ένα από τα 4 πειράματα του 2013 σε Ευρωπαϊκή κλίμακα και μετά από μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική διαδικασία. Η ιδέα του πειράματος SEN2SOC είναι να αξιοποιηθούν τα δεδομένα που παράγονται από τους αισθητήρες σε συνδυασμό με τα δεδομένα που παράγονται από τα κοινωνικά δίκτυα της πόλης του Santander, ώστε να υπάρχει αφενός επικύρωση κι αφετέρου αξιοποίηση των δύο αυτών ροών δεδομένων. Στα πλαίσια του SEN2SOC πειράματος του ΑΠΘ, υλοποιήθηκαν εφαρμογές Ιστού και κινητών συσκευών οι οποίες θα προσφέρονται και από την πλατφόρμα του SmartSantander.  Οι εφαρμογές αυτές αυτοματοποιούν τη διαδικασία ειδοποίησης χρηστών κοινωνικών δικτύων όταν οι τιμές των αισθητήρων υπερβαίνουν τα επιτρεπτά όρια και κάνουν εφικτή την ανταπόκριση των πολιτών και την επικύρωση των καταγραφών των αισθητήρων.

Το πείραμα SEN2SOC προτάθηκε για τη γεφύρωση των μετρήσεων των αισθητήρων (SENsor) και της δραστηριότητας των κοινωνικών δικτύων (SOCial networks) με στόχο την ανάπτυξη εφαρμογών για τους πολίτες και τις αρχές της πόλης με αξιοποίηση των:

• Διαδικτύου των αντικειμένων (Internet of Things – IoT) και της  υποδομής έξυπνης πόλης (SmartSantander), • Κοινωνικών δικτύων και επικοινωνίας στα γεωγραφικά όρια της έξυπνης πόλης.

Και με στόχο τη δημιουργία εφαρμογών που να αξιοποιούν αποδοτικά τις IoT πηγές πληροφορίας (δεδομένα αισθητήρα) με την ταυτόχρονη επικύρωση του πολίτη (human sensing) καθώς και τη δημοσιοποίηση ειδοποιήσεων κι ενημερώσεων στα κοινωνικά δίκτυά τους (π.χ. Twitter, Facebook, κλπ).

Στο πείραμα SEN2SOC η ιδέα είναι να υλοποιηθεί ένα νέο πλαίσιο σχεδιασμού για την ενσωμάτωση ποσοτικών (παραγόμενων από τους αισθητήρες) και ποιοτικών (παραγόμενων από τους πολίτες) δεδομένων. Η ενοποίηση αυτή των διαφορετικών ροών δεδομένων γίνεται μέσω της  «πλατφόρμας» που σχεδιάσθηκε ώστε να περιλαμβάνει το προσκήνιο (front-end) και το παρασκήνιο (back-end) που διαχειρίζονται τα δεδομένα και τα παρουσιάζουν στο χρήστη μέσω μιας εφαρμογής Παγκόσμιου Ιστού και μιας εφαρμογής για κινητές συσκευές (Web/mobile apps).

Με τις εφαρμογές του SEN2SOC πειράματος διευκολύνεται η παρακολούθηση σημαντικών μεταβλητών της πόλης (π.χ. θόρυβος, θερμοκρασία, επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα κλπ) μέσω στατιστικής ανάλυσης και παροχή συγκεντρωτικής πληροφορίας ώστε να είναι δυνατή η βελτίωση και η εξοικονόμηση πόρων. Επιπλέον, διευκολύνεται ο εντοπισμός προβληματικών γεωγραφικών περιοχών όπου οι μετρήσεις αισθητήρων ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια περιβαλλοντικών συνθηκών.

Οι εφαρμογές του SEN2SOC πειράματος αφορούν τόσο στους πολίτες και στους  επισκέπτες της έξυπνης πόλης του Santander αλλά και στις αρχές της πόλης. Στους πολίτες υποστηρίζεται η παροχή συστάσεων σε πραγματικό χρόνο για πλοήγηση στην πόλη και ταυτόχρονα οι πολίτες παρέχουν πληροφορίες και μπορούν να επικυρώνουν τις μετρήσεις  δικτύου αισθητήρων (π.χ. για θερμοκρασία, επίπεδο θορύβου, κλπ), ενώ μπορούν ταυτόχρονα να δημοσιοποιήσουν τη δική τους αίσθηση (sensing) στο Κοινωνικό τους δίκτυο. Στην πόλη του Santander είναι ιδιαίτερα ενεργή η συμμετοχή του Δήμου, καθώς και υπηρεσιών και φορέων του ενώ ταυτόχρονα έχει δραστηριοποιηθεί ομάδα από εθελοντές πολίτες τους οποίους αποκαλούν πρωτοπόρους (pioneers) χρήστες της υποδομής του SmartSantander.

Οι ιδέες του πειράματος μπορούν να επεκταθούν και να προωθηθούν με στόχο την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και υπηρεσιών μιας ευφυούς πόλης που να υποστηρίζει και να βελτιώνει τομείς όπως: το περιβάλλον, οι μεταφορές, η επιχειρηματικότητα, η κοινωνία, η διαβίωση, η διακυβέρνηση και οι δημόσιες υπηρεσίες.

*Περισσότερες πληροφορίες για το πείραμα SEN2SOC δίνονται στην ιστοσελίδα εδώ. Το πείραμα προτάθηκε και υλοποιήθηκε από την Ομάδα διαχείρισης πληροφορίας του Παγκόσμιου Ιστού (OSWINDS) του Εργαστηρίου Γλωσσών Προγραμματισμού και Τεχνολογίας Λογισμικού στο Τμήμα Πληροφορικής  του ΑΠΘ. Η ερευνητική ομάδα OSWINDS έχει εξειδίκευση σε θέματα  ανίχνευσης κοινοτήτων στον Ιστό, ανάλυσης και εξόρυξης δεδομένων από τον Κοινωνικό Ιστό, καθώς και υλοποίησης προτασιακών τεχνικών και μεθοδολογιών στον Ιστό. Τα μέλη της ομάδας και η εξειδίκευση τους στο πείραμα συνοψίζονται ως εξής:

Δρ. Χρήστος Σαμαράς ,Τεχνικός συντονιστής έργου Μαρία Γιάτσογλου & Δέσποινα Χατζάκου, Υποψήφιες  Διδάκτορες Ανάλυση κοινωνικών δικτύων, τεχνικός έλεγχος Στέφανος Καπίρης & Μαρία Παπουτσόγλου, Απόφοιτοι μεταπτυχιακού Web εφαρμογή, στατιστική ανάλυση Κώστας Παχατουρίδης, Απόφοιτος μεταπτυχιακού Mobile εφαρμογές Μπάμπης Τσιπιζίδης, Προγραμματιστής Κέντρου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Ενδιάμεσο ενοποίησης εφαρμογών, mobile εφαρμογές Ευάγγελος Χατζηχαραλάμπους & Χρήστος Μπάρος, Μεταπτυχιακός φοιτητής & Απόφοιτος μεταπτυχιακού Διαχείριση Βάσεων Δεδομένων Αθηνά Βακάλη & Ελευθέριος Αγγελής, Αναπληρωτές Καθηγητές Τμήμα Πληροφορικής ΑΠΘ Συντονισμός και καθοδήγηση έργου