Το «housing» είναι δικαίωμα και στη Θεσσαλονίκη το/α χάσαμε
Λέμε το σπίτι - σπιτάκι και δεν φαίνεται να αλλάζει σύντομα αυτό.
Λέξεις: Έλενα Ταξίδου | Κεντρική Εικόνα: Όλγα Δέικου, αρχείου
Στη Θεσσαλονίκη τα -τουλάχιστον- τρία τελευταία χρόνια, οι δρόμοι της οικιακής αυτονομίας των νέων οδηγούν συνήθως πίσω στo παιδικό δωμάτιο, σπανιότερα στην συγκατοίκηση και σπανιότατα στο ολόδικό τους σαλόνι. Έχοντας «ταβάνι» τα 500 ευρώ μηνιαίως που κερδίζουν πάνω κάτω από την εργασία τους οι περισσότεροι 20 – 35 ετών στην πόλη, αναρωτηθήκαμε πριν από καιρό για το πού ακριβώς μπορεί να βρει «στέγη» η ανάγκη ενός σύγχρονου ανθρώπου για την απόκτηση δικού του χώρου. Ιδανικά μακριά από την ιδέα ενός ημιυπόγειου ή ενός σκηνικού που θυμίζει μεταπολεμική περίοδο στο εσωτερικό του.
Ψάχνοντας, καταλήξαμε τότε (11/2018) στην παραδοχή πως όσο ο μισθός αγγίζει με χαρτζιλίκια μάξιμουμ τα 700 ευρώ, η αναζήτηση σπιτιού προς ενοικίαση χωρίς την διάθεση για συγκατοίκηση, στη Θεσσαλονίκη, αποτελεί άκρως ενοχλητικότερη εμπειρία και από μία παρτίδα της νέας Monopoly που μόλις είχε κυκλοφορήσει και απευθυνόταν προκλητικά στους millennials με μότο «Forget real estate. You can’t afford it anyway» (δείτε εδώ).
Τον περασμένο Ιούνιο (2019) τσιτάτα για ενοίκια και ιδιοκτήτες γέμισαν τους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Ρητορικών ερωτήσεων στένσιλ για το τι θα γίνει με τις τιμές στην πόλη (δείτε εδώ). Τις προάλλες άκουσα πως έγιναν μαλλιά κουβάρια (sic) σε συνάντηση πολυκατοικίας στο κέντρο, για το ενδεχόμενο ιδιοκτήτης να χωρίσει διαμέρισμα σε δύο στούντιο με προοπτική να ξεφυτρώσουν δύο Αirbnb spots. Ψάχνονται με το καταστατικό της πολυκατοικίας από ό,τι μαθαίνω για να δουν τι αποτρεπτικό μπορούν να κάνουν. Ένα από τα αρκετά περιστατικά με ενοίκους ενοχλημένους εξαιτίας εκμισθώσεων τέτοιου τύπου στις γειτονιές τους (δείτε σχετικά).
Τα τελευταία χρόνια και όχι μόλις από το περασμένο καλοκαίρι, δεν βρίσκεις σπίτι στη Θεσσαλονίκη. Και όχι μόνο στο ιστορικό κέντρο και όχι μόνο εξαιτίας Airbnb και σαφώς όχι μόνο οι νέοι ηλικιακά. Μια ματιά στις πλατφόρμες ακινήτων είναι το λιγότερο απογοητευτική. Αν βρεις ελεύθερο ακίνητο είναι απλησίαστο είτε λόγω τιμής, είτε εξαιτίας της κατάστασης στο οποίο βρίσκεται. Τις περισσότερες φορές, μέσα σ’όλα, δεν πληροίς τα κριτήρια που θέτει ο εκάστοτε ιδιοκτήτης, για παράδειγμα πολλά από αυτά απευθύνονται αποκλειστικά σε φοιτητές όπως ξεκαθαρίζεται στις λεπτομέρειες. Οι λίστες προτεραιότητας των μεσιτών ατελείωτες. Σχεδόν όλοι μπαίνουν στην σειρά ψάχνοντας την «ευκαιρία». Από την άλλη τελευταία παρατηρείται εντονότερα, εξαιτίας της έλλειψης αλλά και της κρίσης, ισόγεια καταστήματα που παρέμειναν για χρόνια ανεκμετάλλευτα να μετατρέπονται όπως – όπως σε σπίτια και να προορίζονται προς ενοικίαση. Μαθαίνω για την περιοχή της Δελφών, τα δυτικά προάστια της πόλης και πετυχαίνω ένα στην Κασσάνδρου.
Την Πέμπτη (13/2) πραγματοποιήθηκε παρέμβαση στα γραφεία του Συλλόγου Κτηματομεσιτών Θεσσαλονίκης από μέλη της Terra Incognita. Πέταξαν τρικάκια και έγραψαν συνθήματα όπως «Μεσίτες, επενδυτές, τραπεζίτες, συμβολαιογράφοι, εκμισθωτές, η στέγαση είναι ανάγκη όχι πολυτέλεια-τίποτα δε θα μείνει αναπάντητο» (δείτε εδώ).
Πριν από λίγες ημέρες, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Θεσσαλονίκης Άγγελος Πασαλίδης, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» ανέφερε μεταξύ άλλων πως αρκετοί ιδιοκτήτες σπιτιών στη Θεσσαλονίκη «ακούγοντας πως υπάρχει μεγάλη ζήτηση και δεν υπάρχουν ακίνητα στην αγορά εκτοξεύουν τις τιμές προς τα επάνω και απαιτούν μισθώματα πάνω από αυτά που μπορεί να αντέξει ο μέσος Έλληνας». Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Πασαλίδης η έλλειψη χώρων για ενοικίαση στην πόλη οφείλεται στο σταμάτημα των εργασιών ανοικοδόμησης τα τελευταία χρόνια, αλλά και στο γεγονός πως αρκετοί Θεσσαλονικείς επέλεξαν λόγω της κρίσης να μετακομίσουν από τα προάστια σε διαμερίσματα που είχαν στο κέντρο για να περιορίσουν τα έξοδα. Χαρακτηριστικότερο όλων όσων ανέφερε ήταν ίσως το γεγονός πως το πρόβλημα είναι το ίδιο σε όλη την πόλη και όχι μόνο στο κέντρο της ενώ μιλώντας για την Airbnb ο ίδιος θεωρεί πως «δεν έχει αλλοιώσει σημαντικά την εικόνα της διαθεσιμότητας στα ακίνητα» (δείτε εδώ).
Η δημοτική ομάδα Πόλη Ανάποδα τον περασμένο Δεκέμβριο ξεκίνησε καμπάνια για την συλλογή υπογραφών για το ζήτημα του Airbnb στη Θεσσαλονίκη, ζητώντας παράλληλα να συζητηθεί στο δημοτικό συμβούλιο το θέμα της αύξησης των ενοικίων και της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Μεταξύ άλλων στο κείμενο της καμπάνιας αναφέρεται «Εδώ και λίγα χρόνια τα ενοίκια στη Θεσσαλονίκη όλο και ανεβαίνουν, ενώ γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρεις σπίτι, ακόμα κι ακριβό. Πολλοί νέοι/ες αναγκάζονται να μένουν στους γονείς τους, ενώ όσοι/ες δεν έχουν κι αυτή τη δυνατότητα, φεύγουν από την πόλη ή τη χώρα. Η Θεσσαλονίκη γίνεται αφιλόξενη για τους κατοίκους της.»
Στην διάρκεια συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης (03/2) ο Κωνσταντίνος Ζέρβας αναφέρθηκε στο θέμα, λέγοντας μεταξύ άλλων πως δεν επιθυμεί μια πόλη όπου θα κατακλύζεται μόνον από τουρίστες με τους κατοίκους της στα περίχωρα. Πιο συγκεκριμένα ο δήμαρχος, αναφερόμενος στο πρόβλημα της στέγης στα αστικά κέντρα γενικότερα και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, είπε πως «Είναι καλός ο τουρισμός και η ανάπτυξη αλλά δεν θέλω τα ενοίκια στα ουράνια, απαγορευτικά για τους κατοίκους…Οι πολίτες της Θεσσαλονίκης αγαπούν το κέντρο και θέλουν να ζουν σε αυτό. Θα ενεργήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση κάνοντας ό,τι περνά από το χέρι μας» σημειώνοντας πως το θέμα της στέγης θα πρέπει να συζητηθεί σε επόμενο δημοτικό συμβούλιο και να απασχολήσει το Σώμα.
Το πρόβλημα προφανώς και δεν είναι παρθενογένεση της Θεσσαλονίκης. Το «housing» πονοκεφαλιάζει μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις κυρίως εξαιτίας της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην οποία δείχνουν να επικεντρώνονται.
Τον περασμένο Νοέμβριο, στελέχη της δημοτικής αρχής του Παρισιού, του Βερολίνου και της Βαρκελώνης ζήτησαν από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν να επανεξετάσει την ισχύουσα νομοθεσία που ρυθμίζει την λειτουργία της πλατφόρμας AirBnb με κείμενο που της απηύθυναν, αντίγραφο του οποίου είχε στην κατοχή του το AFP (δείτε εδώ).
Το ίδιο πρόβλημα στέγασης παρατηρείται και στην Αθήνα. Σύμφωνα με όσα είχε αναφέρει στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο Νίκος Κουραχάνης, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου Εργαστηρίου Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο “…στην Αθήνα περίπου τα μισά σπίτια από την πλατφόρμα του airbnb ανήκουν σε επιχειρήσεις, οι οποίες εισπράττουν ενοίκιο 15-30% επί των εσόδων…Κάπως έτσι καταλήξαμε κεντρικές περιοχές της Αθήνας, όπως το Κουκάκι, το Παγκράτι, η Κυψέλη, του Ζωγράφου, τα Εξάρχεια να αντιμετωπίζουν πρόβλημα έλλειψης κατοικίας” αναφέροντας πως «οι στεγαστικές πολιτικές στην Ελλάδα πάντα υστερούσαν, μετά το 2012 εξαφανίστηκαν τελείως» (δείτε εδώ).
Το θέμα είναι στα μέτρα που λαμβάνονται και στο πώς θα μπορούσε να ρυθμιστεί το φαινόμενο. Ενδεικτικά, το Βερολίνο το οποίο τον περασμένο Οκτώβριο αποφάσισε να παγώσει από τον Ιανουάριο 2020 τα ενοίκια των σπιτιών για 5 χρόνια. Το κόστος για την ενοικίαση σπιτιού στο Βερολίνο διπλασιάστηκε κατά την τελευταία δεκαετία καθώς όλο και περισσότερος κόσμος από την Ευρώπη επέλεγε ως έδρα του την πρωτεύουσα της Γερμανίας, προκαλώντας την έντονη δυσαρέσκεια και την διαμαρτυρία των κατοίκων της πόλης για την ακρίβεια (δείτε εδώ).
