ΥΒΡΙΣ: Σε τι εξυπηρετεί το Ολοκαύτωμα

Λέξεις: Ρένα Μόλχο

Στο πλαίσιο του 24ου Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ την Τρίτη 15 Μαρτίου 2022 παρακολούθησα την ταινία των Σύλλα Τζουμέρκα και Χρήστου Πασσαλή «Η πόλη και η πόλη».

H ταινία  χρηματοδοτήθηκε εντυπωσιακά από πολλά ιδρύματα μόνο και μόνο επειδή υποτίθεται ότι το θέμα της ταινίας θα εστίαζε στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

Ωστόσο αν και το story της ταινίας περιλαμβάνει πολλά ατάκτως ειρημένα, αυτολογοκριμένα ή και παραποιημένα ορισμένα από τα πραγματολογικά στοιχεία της υπόθεσης (π.χ. ότι οι ναζί και όχι οι ντόπιοι εργάτες του δήμου κατέστρεψαν το εβραϊκό νεκροταφείο κ.ά.), δεν περιορίζεται σε αυτά που θα αρκούσαν, βέβαια, για να ξυπνήσουν την ιστορική ενσυναίσθηση των θεατών.

Όπως μας πληροφόρησαν οι ίδιοι οι σκηνοθέτες στη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή δεν είναι αυτός ο σκοπός τους.

Αυτό ίσως εξηγεί τα επιπρόσθετα φαντασμαγορικά εφέ που χρησιμοποιούν προβάλλοντας με χυδαιότητα μια ντόπια σαρακίνα (Τι Φελλίνι τι σελήνη) ή τη συνεύρεση του επιζήσαντα εβραίου με την πόρνη που έχει στήσει σε μια αλάνα το τσαρδί της μέσα σε ένα βαρέλι κ.ά.

Σκοπός τους είναι όπως μας εξήγησαν να κάνουν σινεμά, δεν επεκτάθηκαν βέβαια τι θέλουν να πουν κάνοντας σινεμά ή διαφορετικά τι στόχευε να εξυπηρετήσει το δημιούργημά τους.

Πέρα από τον ναρκισσισμό και τη χρηματοδότηση τους, το Ολοκαύτωμα για το οποίο όπως μας ανακοίνωσαν δεν γνώριζαν τίποτε τρία χρόνια νωρίτερα, δεν τους αφορά παρά μόνο ως πρόσχημα και όχι ως ουσία που ενίοτε αλλάζει συνειδήσεις. Κατάπληκτος μπροστά στην ύβρι των σκηνοθετών ο κόσμος που ενδιαφέρεται και παρακολουθεί από κοντά σχετικές εκδηλώσεις, εγκατέλειψε την αίθουσα απορημένος.

Τι θα σκέπτονταν άραγε οι χρηματοδότες αν είχαν παρακολουθήσει την «ταινία»;

Βιογραφικό σημείωμα της Ρ.ΜΟΛΧΟ

Η Ρένα Μόλχο δίδαξε την Ιστορία του Ελληνικού Εβραϊσμού στο Πάντειο πανεπιστήμιο. Έχει διευθύνει διεθνή προγράμματα προφορικής ιστορίας για τους Εβραίους της Ελλάδας. Για το έργο της στην ιστορία του ελληνικού εβραϊσμού βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 2000, από το γαλλικό κράτος με το παράσημο του ιππότη της τάξεως των Palmes academiques, το 2010 και από το κέντρο έρευνας Alberto Benveniste το 2015.

Τα κυριότερα βιβλία της είναι:

Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1919: Μια ιδιαίτερη κοινότητα, (στον Πατάκη από το 2014),

Salonica and Istanbul: Social, Political and Cultural Aspects of Jewish Life, Isis, 2005.

Με την Βίλμα Χαστάογλου-Μαρτινίδη, το Jewish Sites in Thessaloniki: Brief History and Guide, Lycabettus Press, Αθήνα 2009, μεταφράστηκε και στα ελληνικά, τα γερμανικά και τα γαλλικά.

Οι αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ (2012) εκδόσεις Πατάκη

Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων (2015) εκδόσεις Πατάκη το οποίο μεταφράστηκε και στα γερμανικά (Dietz) το 2016.

Ισραήλ, το 2020 στις εκδόσεις Ρώμη, όπου δημοσιεύτηκε η μελέτη της για τον αντισημιτισμό επί σκηνής και το ομότιτλο έργο του Henry Bernstein σε μετάφραση Μ. Μυράτ.