Ζωολογικός Κήπος: Υπάρχει τρόπος να γίνει κάτι καλύτερο;
Γιατί να μη δοκιμάσει η Θεσσαλονίκη αυτό που έκανε ο Καναδάς;
Ο Ζωολογικός Κήπος της Θεσσαλονίκης αξίζει κάτι παραπάνω από μια επενδυτική πρόταση
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεσή του να μετατρέψει τον ζωολογικό κήπο του Σέιχ Σου σε έναν βιώσιμο χώρο αναψυχής και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, εντάσσοντας σε αυτόν λειτουργίες όπως βοτανικός κήπος, αγρόκτημα, περιπατητικά μονοπάτια και κέντρο προστασίας άγριας ζωής. Για την υλοποίηση του εγχειρήματος αυτού, ο Δήμος προχώρησε στην αναζήτηση επενδυτή, παρουσιάζοντας ενδεικτικές προτάσεις αξιοποίησης που φαίνεται να είναι εύστοχες και καλοσχεδιασμένες.
Ωστόσο, γεννώνται εύλογα ερωτήματα. Γιατί να εμπλακεί ιδιώτης επενδυτής σε ένα τόσο ξεκάθαρα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έργο; Και γιατί να είναι αυτός που θα καθορίσει την τελική μορφή του χώρου και τις λειτουργίες του για τους κατοίκους της πόλης;
Ίσως το μέλλον του ζωολογικού κήπου να αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον φυσικό χώρο – όχι απλώς ως επισκέπτες, αλλά ως ενεργοί πολίτες.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα έρχεται από τον Καναδά. Ο Δήμος Clarington, στην επαρχία του Οντάριο, αποφάσισε να διαχειριστεί τον πρώην ζωολογικό κήπο του Bowmanville (λίγα χιλιόμετρα έξω από το Τορόντο) και να τον μετατρέψει σε έναν δημόσιο χώρο ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους.
Η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν πρότυπο:
Οργανώθηκαν συμμετοχικά εργαστήρια με κατοίκους, συλλόγους και ειδικούς.
Σχεδιάστηκαν λειτουργίες όπως υπαίθριο αμφιθέατρο, φυσικός υγρότοπος, παιδική χαρά εμπνευσμένη από τη φύση, αίθουσες εκπαίδευσης και αναψυχής.
Τιμήθηκε η ιστορία του ζωολογικού κήπου μέσω χώρων μνήμης και εκθεσιακού υλικού.
Διασφαλίστηκε πλήρης δημόσια (δωρεάν) πρόσβαση, ενώ η λειτουργία παρέμεινε υπό τη σκέπη του Δήμου.
Η επένδυση, ύψους 15 εκατομμυρίων ευρώ, υλοποιείται σταδιακά με δημόσια χρηματοδότηση και τη συμβολή του φιλανθρωπικού οργανισμού Valleys 2000, ενώ απολαμβάνει ευρείας αποδοχής από την τοπική κοινωνία.
Γιατί να μη δοκιμάσει η Θεσσαλονίκη κάτι αντίστοιχο, με τους πολίτες στο επίκεντρο του σχεδιασμού; Αντί για μία «ανάθεση σε επενδυτή», γιατί να μη ξεκινήσει πρώτα ένας συμμετοχικός διάλογος με όραμα; Γιατί να μη διερευνηθεί η δυνατότητα το έργο να υλοποιηθεί με δημόσιους πόρους ή άλλους συνεργατικούς μηχανισμούς;
Ο συγκεκριμένος χώρος είναι ο μόνος εντός του Σέιχ Σου που ανήκει στον Δήμο Θεσσαλονίκης. Δεν θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρότυπο παράδειγμα σχεδιασμού με βάση τις ανάγκες και επιθυμίες των πολιτών;
Τέλος, δεν θα μπορούσε να διερευνηθεί και η συμμετοχή του πανεπιστημίου; Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, θα μπορούσε να συμβάλει στον επιστημονικό σχεδιασμό και τη διαχείριση του χώρου, στην εκπαιδευτική του αξιοποίηση (μέσω σχολών όπως Κτηνιατρική, Γεωπονία, Αρχιτεκτονική Τοπίου, κ.ά.), και στην ανάπτυξη ενός πρότυπου αστικού “living lab” με διεθνή εμβέλεια.
Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν διεθνώς. Ένας τέτοιος βοτανικός κήπος στην Κλουζ της Ρουμανίας ανήκει και λειτουργείται από το πανεπιστήμιο της πόλης, αποδεικνύοντας πως είναι εφικτή η λειτουργία τέτοιων χώρων από ακαδημαϊκά και δημόσια ιδρύματα – προς όφελος της κοινωνίας
