Πέντε λόγοι για να μη χάσετε αυτή την έκθεση για την Ιστορία της Θεσσαλονίκης

Εγκαινιάζεται αύριο βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, κτίριο Μ2, η έκθεση που οργανώνει η Parallaxi στο πλαίσιο της δράσης της Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς, σε συνεργασία με  τον Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής,το Δήμο Θεσσαλονίκης, το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ, Με τη συνεργασία του Ιδρύματος Heinrich Böll Stiftung και του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Η έκθεση ”1922-2022 Από τη Μικρά Ασία στη Θεσσαλονίκη. Η Αναγέννηση μιας πόλης”.

Τα αυριανά εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν στις 8 το βράδυ. Η έκθεση θα μείνει ανοιχτή μέχρι τις 15/11. Εικόνες από την προετοιμασία της έκθεσης. 

Ακολουθούν πέντε λόγοι για να μην τη χάσετε. 

1. Η Έκθεση εξετάζει την αναγέννηση της πόλης μας. 

Η κατεστραμμένη από την πυρκαγιά του 1917 Θεσσαλονίκη υπήρξε η πόλη που υποδέχθηκε έναν τεράστιο αριθμό προσφύγων από τη Μικρά Ασία, μετά το 1922 και την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών. 

 Μετά την πρώτη προσωρινή εγκατάσταση, ακολούθησε η αποκατάσταση των προσφύγων έως και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και μεταπολεμικά. Έτσι, ενσωματώθηκαν σταδιακά στην κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης και, ουσιαστικά, συνέβαλαν στην αναγέννησή της και στη συγκρότηση της σύγχρονης μεγαλούπολης. Η έκθεση επιχειρεί να προσεγγίσει το γεγονός αυτό μέσα από 3 θεματικές ενότητες. 

 1η ενότητα: Οι τόποι προέλευσης. Η ιστορία και ο πολιτισμός των χαμένων πατρίδων Στην έκθεση παρουσιάζονται οι περιοχές της Μικράς Ασίας από τις οποίες προέρχονται οι προσφυγικές οικογένειες που κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη, μεταφέροντας τα πολιτιστικά στοιχεία των χαμένων πατρίδων. Από την έρευνα προέκυψε ότι πρόκειται για πάνω από 500 τόπους από τη Θράκη, τον Πόντο, τη δυτική, τη νότια και την κεντρική Μικρά Ασία. Η έκθεση επιχειρεί να αναδείξει την ιστορία και τον πολιτισμό των τόπων αυτών μέσα από ιστοριογραφικό και φωτογραφικό υλικό.

 2η ενότητα: Η προσωρινή εγκατάσταση. Το χρονικό της έλευσης των προσφύγων στην κατεστραμμένη πόλη Οι πρόσφυγες έφτασαν στην κατεστραμμένη από την πυρκαγιά του 1917 πόλη και αρχικά στεγάστηκαν σε πρόχειρους καταυλισμούς και κάθε είδους διαθέσιμη κτιριακή υποδομή. Παρουσιάζονται τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των προσφύγων που καταγράφηκαν όταν έφθασαν στην πόλη, εντοπίζονται οι δομές της πρώτης εγκατάστασης και παρουσιάζονται οι συνθήκες διαβίωσης. 

3η ενότητα: Η μόνιμη εγκατάσταση. Η αναγέννηση της πόλης. Με κρατική παρέμβαση, οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν είτε εντός των κτιρίων που εγκατέλειψαν οι Οθωμανοί κυρίως στην περιοχή της Άνω πόλης, είτε κατά κύριο λόγο σε νέους οικιστικούς σχηματισμούς που δημιουργήθηκαν μέσα από διαφορετικές διαδικασίες και μηχανισμούς περιμετρικά από τα τότε όρια της πόλης. Το πρόγραμμα οικιστικής αποκατάστασης των προσφύγων ισοδυναμούσε με μια τεράστια οικιστική επέκταση, η οποία ανέτρεψε σε μεγάλο βαθμό τα υφιστάμενα σχέδια και επηρέασε καθοριστικά τη δομή και τη μορφή της μεσοπολεμικής πόλης, η οποία, με την έλευση και τη σταδιακή ενσωμάτωση των προσφύγων, αναγεννήθηκε χωρικά και κοινωνικά. 

Το υλικό για τις 2 πρώτες ενότητες βασίζεται στη μελέτη και στην εκθεσιακή απόδοση στοιχείων που περιέχονται σε 12 τόμους αρχειακών τεκμηρίων, οι οποίοι φυλάσσονται στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης και αποτελούν την πρώτη καταγραφή των προσφύγων που κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη. Οι ενότητες αυτές εμπλουτίζονται με φωτογραφικό και χαρτογραφικό υλικό. Η 3η ενότητα βασίζεται σε προγενέστερες έρευνες και μελέτες, οι οποίες για πρώτη φορά παρουσιάζονται συνολικά και συνοδεύονται από χαρτογραφικό, φωτογραφικό και άλλο εποπτικό υλικό.

2. Για τη διοργάνωση της εργάστηκε για έναν ολόκληρο χρόνο ένα πλήθος ανθρώπων.

Την έρευνα, την οργάνωση του υλικού και την επιμέλεια της έκθεσης έχουν αναλάβει οι καθηγητές του τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ: Αθηνά Βιτοπούλου, Μαρία Δούση, Σοφοκλής Κωτσόπουλος, Μιχάλης Νομικός και Εριφύλη Χοντολίδου. Συνεργάτες: Δημοσθένης Σάκκος, υποψήφιος διδάκτωρ ΤΑΜ|ΑΠΘ, Σμαρώ Κατσάγγελου, αρχιτέκτων ΑΠΘ, Θάλεια-Πελαγινή Κάλφα, Σοφία Μέρμηγκα Αγγελή, Κωνσταντίνος Τσίντσης, Μαρία Σοφοτάσιου, φοιτητές ΤΑΜ |ΑΠΘ και Ιωάννης Άγγελος Μπελής, φοιτητής ΤΜΧΑ |ΑΠΘ.  

3. Στα εγκαίνια θα υπάρξει ένα μικρό μουσικό πρόγραμμα.  

Σαντούρι: Omid Tahmasebpour, Κιθάρα: Οδυσσέας Μαυρομάτης, Βιολί: Σπύρος Λιοτήρης, Κρουστά: Λάζαρος Σουσλόγλου,

Τραγούδι: Αλεξάνδρα Μόζα, Μαρία Τρικάλη Επιμέλεια προγράμματος: Λάζαρος Σουσλόγλου. Πέντε τραγούδια από τη Μικρά Ασία και ένα καινούργιο γραμμένο από μνήμες. 

4. Στη διάρκεια της έκθεσης που θα επισκεφθούν μεταξύ άλλων σχολεία, ξένοι δημοσιογράφοι και οργανωμένα γκρουπ επισκεπτών θα υπάρξουν ειδικές ξεναγήσεις από τον σπουδαίο ξεναγό Ιωάννη Κιουρτσόγλου καθώς και ειδικές εκδηλώσεις που θα ανακοινωθούν τις επόμενες μέρες. 

5. Όσα θα δείτε στην έκθεση αυτή μαρτυρούν πολλά από αυτά παρουσιασμένα για πρώτη φορά τις διαδρομές των προσφύγων, τους τόπους καταγωγής και τους τόπους τελικού προορισμού τους, την ηλικιακή τους σύνθεση αλλά και το πώς η Θεσσαλονίκη μετασχηματίστηκε χάρη σε κείνους. Μια έκθεση αληθινά συγκινητική που υπογραμμίζει με τον καλύτερο τρόπο και αναδεικνύει αθέατες πλευρές τις ιστορίας της πόλης μας. Με θέα τη θάλασσα που διέσχισαν εκατό χρόνια πριν οι πρόσφυγες.