Γιατί οι φονικοί καύσωνες της Ινδίας μας αφορούν όλους

Chandigarh, Ινδία—Λίγο αφότου έφτασα στην ανατολική μεγαλούπολη της Καλκούτα τον Φεβρουάριο, οι θερμοκρασίες άρχισαν να ανεβαίνουν. Αυτό συμβαίνει πάντα όταν τελειώνει ο σύντομος χειμώνας της Ινδίας και έρχεται η άνοιξη. Όμως αυτή την φορά εξακολούθησαν να ανεβαίνουν. 

Μετά τον πιο ζεστό Μάρτιο των τελευταίων 122 ετών, οι καυτές θερμοκρασίες συνεχίστηκαν μέχρι τον Απρίλιο, με το πανεθνικό υψηλό μέσο όρο να ξεπερνά τους 95 βαθμούς Φαρενάιτ (35 βαθμοί Κελσίου).

Κατά την πρόσφατη στάση μου στο Νέο Δελχί, ο υδράργυρος ξεπέρασε τους 110 βαθμούς Φαρενάιτ για δύο συνεχόμενες ημέρες.

Η μέγιστη θερμοκρασία τον περασμένο μήνα στην πρωτεύουσα, όπου ζουν περισσότεροι από 30 εκατομμύρια άνθρωποι στην περιοχή του μετρό, ήταν κατά μέσο όρο πάνω από 104 βαθμούς Φαρενάιτ (40 βαθμοί Κελσίου). Ακόμη υψηλότερες θερμοκρασίες έχουν αναφερθεί σε άλλες περιοχές της Ινδίας και στα δυτικά, σε περιοχές του Πακιστάν ο υδράργυρος έχει αγγίξει του 120 βαθμούς Φαρενάιτ.

Οι περισσότεροι από τους 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους της Ινδίας θα θεωρούσαν τους εαυτούς τους τυχερούς που είχαν έναν ανεμιστήρα και την ηλεκτρική ενέργεια για να τον λειτουργήσουν. Μια βόλτα με ένα τρίτροχο είναι σαν να έχεις ένα πιστολάκι στραμμένο κατευθείαν στο πρόσωπό σου. Το εσωτερικό ενός δωματίου χωρίς παράθυρα ενός κατοίκου της παραγκούπολης, που συχνά φιλοξενεί μια ολόκληρη οικογένεια, μπορεί να γίνει μια θανατηφόρα εστία. Οι υγειονομικές αρχές έχουν αναφέρει εκατοντάδες θανάτους σε ολόκληρη τη χώρα από θερμοπληξία, αλλά ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανό να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Η μόνη σωτηρία, όπως γράφω τώρα από τη βόρεια πολιτεία του Punjab, είναι ότι η ασυνήθιστη ανοιξιάτικη ζέστη ήρθε πριν από τις βροχές των μουσώνων. Αν και αυτό οδήγησε σε συνθήκες ξηρασίας σε ορισμένα μέρη, διατήρησε επίσης τα επίπεδα υγρασίας αρκετά χαμηλά ώστε η Ινδία να αποφύγει σε μεγάλο βαθμό μια εθνική αύξηση των θανάτων από θερμοπληξία.

Για τους ειδικούς στον τομέα της υγείας και του κλίματος της χώρας που προσπαθούν να κάνουν σχέδια σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη, η θερμοκρασία του «υγρού βολβού» είναι ο κίνδυνος που φοβούνται περισσότερο.

Αυτός ο θανατηφόρος συνδυασμός θερμότητας και υγρασίας, ο οποίος εμποδίζει το ανθρώπινο σώμα να κρυώσει με τον ιδρώτα, είναι μια τεράστια διαφαινόμενη απειλή για την υγρή περίοδο της Νότιας Ασίας, λένε οι ειδικοί. Αν και οι επιστήμονες του κλίματος εξακολουθούν να μπερδεύονται με τις ακριβείς λεπτομέρειες του ρόλου της υπερθέρμανσης του πλανήτη στο τρέχον κύμα καύσωνα της Ινδίας, η συσχέτιση είναι αρκετά ξεκάθαρη: Οι καύσωνες αυτοί γίνονται ένα χαρακτηριστικό του καιρού της Νότιας Ασίας, αντί για μία φορά την δεκαετία.

Το κύμα καύσωνα ήταν αρκετά ισχυρό ώστε να γίνει πρωτοσέλιδο σε διεθνή μέσα, αλλά απέχει πολύ από τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής που είδα στο πρώτο εξάμηνο του ταξιδιού μου στη χώρα για έρευνα και αναφορά στην κλιματική αλλαγή και την ενέργεια.

Μια πρόσφατη έκθεση της Standard & Poor’s κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι οικονομίες της Νότιας Ασίας είναι οι πιο ευάλωτες στον κόσμο – 10 φορές περισσότερο εκτεθειμένες στις απειλές της υπερθέρμανσης του πλανήτη τις επόμενες δεκαετίες, εκτιμούν οι σύμβουλοι, από τις λιγότερο ευάλωτες χώρες, κυρίως στην Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στον βάλτο των Sundarbans, μέρος της μεγαλύτερης παλιρροϊκής εκβολής του κόσμου, όπου αρκετοί μεγάλοι ποταμοί συναντούν τον Κόλπο της Βεγγάλης, είδα μόνος μου πώς η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι πιο συχνοί και έντονοι κυκλώνες συμβάλλουν στην καταστροφή αυτού που δεν είναι μόνο περίπλοκο και ευαίσθητο οικοσύστημα, αλλά και μια μεγάλη δεξαμενή άνθρακα.

Ένα νησί στις εκβολές του ποταμού, η Ghoramara – που χτυπήθηκε από τέσσερις μεγάλους κυκλώνες από το 2019 έως το 2021 – έχει χάσει περίπου τη μισή μάζα του εδάφους και περισσότερο από τον μισό πληθυσμό του τις τελευταίες δεκαετίες. Μια τροπική καταιγίδα πέρυσι βύθισε ολόκληρο το νησί. Χιλιάδες κάτοικοι αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε σχολικό καταφύγιο. Αν και λίγα εκατοστά πάνω από τα νερά της πλημμύρας, διέφυγαν ζωντανοί, όμως έχασαν όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά την καταστροφή, γνώρισα την Ajiman Bibi, μια 60χρονη μητέρα πέντε παιδιών που γεννήθηκε στο νησί. Καθώς μιλούσαμε, άπλωσε σιτηρά για να στεγνώσει σε μια κουβέρτα μπροστά από το αυτοσχέδιο καταφύγιό της. 

«Αν η κυβέρνηση δεν μας το έδινε αυτό, δεν θα είχαμε τίποτα», μου είπε.

Συνεχίζοντας το ταξίδι μου, κυρίως με τρένο, στις πλαγιές του Darjeeling που παράγουν τσάι στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, είδα τη ζημιά από τις καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις του περασμένου Οκτώβρη — ένα φαινόμενο που σχετίζεται με το θερμαινόμενο κλίμα. Η φθινοπωρινή «βόμβα της βροχής», στην οποία βροχή ενός μήνα έπεσε σε μία μόνο μέρα, προκάλεσε κατολισθήσεις που έκοψαν ένα μονοπάτι στην πλαγιά του βουνού, ακόμα ορατό από την άλλη πλευρά της κοιλάδας. Οι παραγωγοί τσαγιού μου είπαν πώς οι ακανόνιστες βροχές και οι υψηλότερες θερμοκρασίες, ειδικά τη νύχτα, έχουν προκαλέσει προβλήματα στις καλλιέργειες τα τελευταία χρόνια, απειλώντας ολόκληρη τη βιομηχανία.

Στο Punjab, το καλάθι του ψωμιού της Ινδίας, οι αγρότες σιταριού που ανυπομονούσαν για μια καλή συγκομιδή σε μια χρονιά που οι τιμές είχαν ενισχυθεί εν όψει των μειωμένων αποδόσεων από την Ουκρανία, είδαν απώλειες καλλιεργειών εν μέσω του καύσωνα. Αυτό δεν είναι απλώς απογοητευτικό για αυτούς, αλλά, όπως σημείωσε πρόσφατα το ενημερωτικό δελτίο του The Atlantic’s Weekly Planet, είναι βαθιά ανησυχητικό για τις χώρες που θα αντιμετωπίσουν παγκόσμιες ελλείψεις τροφίμων τους επόμενους μήνες. Ο υπουργός Ενέργειας της πολιτείας είπε ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας είχε εκτιναχθεί κατά 40 %, από έτος σε έτος, καθώς οι άνθρωποι λειτουργούσαν ανεμιστήρες και AC στο σπίτι και η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε μετά τον COVID. Οι σιδηρόδρομοι ακύρωσαν δεκάδες επιβατικά τρένα προκειμένου να μεταφέρουν εσπευσμένα αποστολές άνθρακα σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας προσπαθώντας να αποφύγουν τις διακοπές ρεύματος.

Όπου κι αν πάω, περιμένω να συναντήσω περισσότερα σημάδια κλιματικής αλλαγής. Στα βόρεια Ιμαλάια, η ραγδαία άνοδος της θερμοκρασίας του χειμώνα έχει φέρει σε αταξία τα μοτίβα των χιονοπτώσεων και λιώνουν οι παγετώνες. Νότια, πόλεις όπως το Τσενάι μαστίζονται τόσο από ξηρασία όσο και από πλημμύρες, ανάλογα την εποχή.

Μπροστά σε αυτές τις αυξανόμενες προκλήσεις, οι Ινδοί προσπαθούν να προσαρμοστούν. Οι πόλεις έχουν εφαρμόσει «σχέδια δράσης για τη θερμότητα», σταματώντας ορισμένες εργασίες σε εξωτερικούς χώρους και προτρέποντας ειδικά μέτρα για τη διανομή του νερού. Στο Darjeeling, οι παραγωγοί τσαγιού έχουν στραφεί σε τεχνικές βιολογικής γεωργίας εν μέρει για να κάνουν τα κτήματά τους πιο ανθεκτικά στα κυκλικά καιρικά μοτίβα.

«Όλοι τώρα προσπαθούν να εργαστούν για να μετριάσουν τις κλιματικές προκλήσεις», είπε ο Kaushik Das, έμπειρος διευθυντής για τον Όμιλο Ambootia καθώς οδηγούσαμε στο κτήμα Chongtong που επιβλέπει.

Η Ινδία έχει δεσμευτεί δημόσια να παράγει το ήμισυ της ενέργειάς της από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030 και σκοπεύει να εγκαταστήσει 500 γιγαβάτ ανανεώσιμης ισχύος μέχρι τότε. Αυτό είναι ένα τεράστιο εγχείρημα, που κατασκευάζεται με χωρητικότητα περίπου 150 γιγαβάτ σήμερα. Η Ινδία έχει προσθέσει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με ταχύτερο ρυθμό από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη χώρα στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της 11πλάσιας αύξησης της ικανότητας παραγωγής ηλιακής ενέργειας τα τελευταία πέντε χρόνια, αλλά παίζει ένα φαινομενικά διαρκές παιχνίδι κάλυψης.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, ως αναπτυσσόμενη χώρα, με μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της να ζουν ακόμα σε συνθήκες φτώχειας, η Ινδία θα αντιπροσωπεύει μεγαλύτερη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας από οποιαδήποτε άλλη χώρα από τώρα έως το 2040. , η χώρα θα χρειαστεί να αναπτύξει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πολύ πιο γρήγορα για να εκπληρώσει τη δέσμευσή της να φτάσει τις «καθαρές μηδενικές» εκπομπές έως το 2070. Αυτό θα απαιτήσει σημαντικές ξένες επενδύσεις, οι οποίες γίνονται όλο και πιο ενεργές στην Ινδία, αλλά η επίτευξη του στόχου καθαρού μηδέν είναι ένα τρομακτικό έργο.

Εκτός από το κύμα καύσωνα, η ενεργειακή βιομηχανία της Ινδίας έχει συγκλονιστεί από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ινδία εισάγει περισσότερο από το 80% του πετρελαίου της, επομένως το κόστος κάλυψης της ζήτησης δημιουργεί ένα έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Οι τιμές των αποστολών φυσικού αερίου από το εξωτερικό – μια ζωτικής σημασίας εισροή στην παραγωγή λιπασμάτων – έχουν παρομοίως εκτοξευθεί. Αυτό, επίσης, πλήττει τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, καθώς η κυβέρνηση ενισχύει τις επιδοτήσεις για να διατηρήσει σταθερές τις τιμές για τους αγρότες που αγωνίζονται.

Όλα αυτά προσθέτουν ένα βάρος στις πιεστικές παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για το κλίμα. Αυτό το φθινόπωρο, οι εθνικοί εκπρόσωποι θα συγκεντρωθούν στην Αίγυπτο για την 27η συγκέντρωση των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, γνωστή ως Διάσκεψη των Μερών. Το περσινό COP26, που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη της Σκωτίας, τελείωσε με έντονο ύφος όταν η Ινδία, επευφημούμενη από την Κίνα, υποχρέωσε τις φιλοδοξίες του συνεδρίου να μειώσει τη χρήση άνθρακα (η Κίνα και η Ινδία είναι οι δύο κορυφαίοι χρήστες στον κόσμο).

Αυτές οι εντάσεις ήταν ήδη πιθανό να επανεμφανιστούν στο COP27. Το κύμα καύσωνα της άνοιξης στην Ινδία ήδη αυξάνει την πίεση. Όπως οι Ινδοί αξιωματούχοι σπεύδουν να σημειώσουν, η χώρα μπορεί να είναι η τρίτη μεγαλύτερη πηγή εκπομπής αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο τώρα, αλλά έχει καθυστερήσει και το μερίδιό της στα θερμαινόμενα αέρια που συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα είναι μόλις 3,4 τοις εκατό, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ». Αν και ο αναπτυσσόμενος κόσμος έπαιξε ελάχιστο ρόλο στην πρόκληση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αυτό είναι το σημείο όπου ο απολογισμός θα είναι ο χειρότερος.

Μια καταιγίδα αυτή την εβδομάδα έφερε ένα ευπρόσδεκτο διάλειμμα στον καιρό εδώ στο Punjab, τουλάχιστον μέχρι αυτή την ώρα. Αλλά χωρίς νέα δέσμευση από τον ανεπτυγμένο κόσμο να αναλάβει περισσότερο από το κόστος της κλιματικής αλλαγής, ο ανοιξιάτικος καύσωνας της Ινδίας θα εξακολουθεί να είναι αισθητός το φθινόπωρο.

Πηγή: The Atlantic / Bill Spindle (υπηρέτησε ως επικεφαλής του γραφείου στη Νότια Ασία για τη Wall Street Journal και είναι μέλος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων στην Ινδία. Γράφει για την κλιματική αλλαγή και σχετικά θέματα στο The Energy Adventure(r))