Γιάννης Κακλέας – O άνθρωπος είναι και άσπρος και μαύρος

Ο Γιάννης Κακλέας, έρχεται στη Θεσσαλονίκη με την παράσταση, «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» που ολοκλήρωσε την επιτυχημένη της πορεία στην Αθήνα. Το έργο ανέβηκε το 2013 σε σκηνοθεσία του ίδιου και επανέρχεται με έναν άλλο Άλεξ που βρίσκει σάρκα και οστά στην παιγνιώδη και δαιμόνια ερμηνεία του Κωνσταντίνου Ασπιώτη. Αμετάκλητος στη διαδρομή του στο σκληρό ρεπερτόριο, μας παρουσιάζει ένα θέατρο αντιπροσωπευτικό της εποχής μας. «Ένα θέατρο που μπορεί να αποκαλύψει ένα βαθύ προσωπικό και κοινωνικό χαρακτήρα που καλύπτει ένας ρομαντισμός και μια υποκρισία μιας, ας πούμε, καλοφτιαγμένης κοινωνίας. Είναι ένα επαναστατικό θέατρο, ένα θέατρο επιθετικό και κυρίως ένα θέατρο των καιρών μας.»

Το έργο κουβαλάει ένα συντηρητικό παρελθόν, η μετέπειτα επιτυχία του οφείλεται στον εθισμό της κοινωνίας στη βία. «Σίγουρα το έργο τάραξε τα νερά της εποχής του. Ο Anthony Burgess έγραψε ένα έργο σκληρό και μην ξεχνάμε ότι καταπιάνεται με τη νεανική βία, ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία που μπορούν να ανατινάξουν αυτό που θα λέγαμε «αστική ηθική». Έγινε μια τεράστια επιτυχία με την ταινία του Stanley Kubrick, όπου αναδείχθηκαν στοιχεία βίας αλλά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, το έργο είναι πιο πολιτικό από την ταινία. Ενόχλησε όχι μόνο από την άποψη της βίας, αλλά και από την έντονη κοινωνική και πολιτική κριτική μιας υποκριτικά αστικής δημοκρατίας της τότε Βρετανίας. Είναι ένα έργο δυστοπικό. Πρόκειται για ένα έργο που αναφέρεται σε ένα μέλλον που έρχεται πολύ σύντομα να εξαφανίσει αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινη βούληση και να εγκαταστήσει τη βία. Αυτό φυσικά, είναι ιδιαιτέρως ενοχλητικό, όπως ενοχλητικά είναι ακόμα και τώρα τα έργα της Sarah Kane.»

Ο άνθρωπος οικειοποιείται εύκολα κακές και άσχημες συμπεριφορές. «Ο άνθρωπος είναι και άσπρος και μαύρος. Αυτό το γνωρίζουμε τόσο από τους εαυτούς μας όσο και από τις φιλοσοφικές αναλύσεις των δικών μας συγγραφέων. Ο Πλάτωνας  αναφέρεται στο άσπρο και το μαύρο άλογο που έχουμε μέσα μας στο Φαίδρο. Ο άνθρωπος έχει και τα δυο, όμως το πρόσωπο που αφυπνίζει η κοινωνία, ο κοινωνικός δηλαδή εαυτός, είναι ένας σκληρός εαυτός. Από την στιγμή που η ίδια η κοινωνία είναι σκληρή, οι δομές της είναι απάνθρωπες και βάρβαρες, τότε ο άνθρωπος αντιδρά ανάλογα με το περιβάλλον που συναντά. Ο Άλεξ, ο ήρωάς μας, δεν ζει σε μια αγγελική κοινωνία και ξαφνικά, δαιμονικά μετατρέπεται σε ένα βίαιο νεαρό. Ο πατέρας και η μητέρα του γι’ αυτόν δεν υπάρχουν, η κοινωνία κρατάει μια απορριπτική στάση απέναντί του και ο κοινωνικός του λειτουργός έχει τάσεις σεξουαλικής κακοποίησης. Σε τι κοινωνία, ζει, λοιπόν, για να μπορέσει αυτό το παιδί να ανθίσει; Άρα, αυτό που ανθεί είναι ο «κακός» εαυτός, ο βίαιος για να μπορέσει να επιβιώσει σε ένα βίαιο κόσμο.»

Νεανική βία ως απόρροια ενός σαθρού συστήματος, ενός κακού οικογενειακού περιβάλλοντος, μια κοινωνικής απογοήτευσης.«Πέρα από τους κοινωνικούς λόγους μιας βίαιης συμπεριφοράς υπάρχουν κι άλλοι λόγοι προσωπικής ιδιοσυγκρασίας όπου αυτό συνδέεται με τη βαθειά έννοια της ψυχολογίας. Μπορούμε να ανατρέξουμε στο Freud και στο Jung, όλη η βαθειά δαιμονικής καταγωγής  προσωπικότητα μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες καταστάσεις. Παρόλ’ αυτά «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» αναφέρεται στη βία μέσα από έναν ποιητικό τρόπο. Επειδή το έργο μας τελειώνει με μια αναφορά του Arthur Rimbaud πάνω στη νέα εποχή που έρχεται, η οποία είναι αμείλικτη, βλέπουμε τα πράγματα σχολιάζοντας τη βία, ενίοτε σατιρίζοντας τη βία και χρησιμοποιώντας τη  για να δούμε πέρα από τη βία τι πραγματικά συμβαίνει.»

Η παράσταση αφήνει πίσω τον Kubrick και συναντά τον συγγραφέα. «Η παράσταση δεν έχει καμία σχέση με τον  Stanley Kubrick, αλλά με τον  Anthony Burgess. Θαυμάζω τον Kubrick, αλλά το έργο μας έχει να κάνει με το βιβλίο του Burgess, ένα βιβλίο πιο σκοτεινό, πιο βίαιο, πιο δυστοπικό, πιο πολιτικό και κυρίως πιο άγριο. Ο Kubrick έπαιξε με την αισθητική της εποχής του, την pop κουλτούρα της εποχής εκείνης του Ανατολικού Λονδίνου και με μια εξπρεσιονιστική αντίληψη των πραγμάτων. Εμείς, αρκετά χρόνια μετά, μπορούμε να δούμε το μαύρο και το άσπρο της παράστασης. Η παράσταση που έχω σκηνοθετήσει εγώ είναι πιο κοντά στο Sin City παρά στο «Κουρδιστό Πορτοκάλι» του Kubrick.»

«Επιστρέφω στο σκληρό ρεπερτόριο», είχατε πει παλιότερα. «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» είναι στον πυρήνα του σκληρού ρεπερτορίου γιατί είναι ένα θέατρο που μπορεί να αποκαλύψει ένα βαθύ προσωπικό και κοινωνικό χαρακτήρα που καλύπτει ένας ρομαντισμός και μια υποκρισία μιας, ας πούμε, καλοφτιαγμένης κοινωνίας. Είναι ένα επαναστατικό θέατρο, ένα θέατρο επιθετικό και κυρίως ένα θέατρο των καιρών μας.»

2013 πρώτο ανέβασμα, τι άλλαξε από τότε μέχρι σήμερα. «Ανέβηκε το 2013 στο θέατρο Αποθήκη, με τον Άρη Σερβετάλη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Από τότε μέχρι τώρα, η παράσταση βάθυνε. Η παράσταση είναι η ίδια, δεν άλλαξε σε τίποτε, όσο βέβαια δεν μπορεί ν’ αλλάξει, αν βάλουμε τον παράγοντα άλλος Άλεξ. Ο Άλεξ του Κωνσταντίνου Ασπιώτη, είναι άλλος από τον Άλεξ του Άρη Σερβετάλη. Είναι πιο παιγνιώδης, πιο έφηβος και πιο δαιμονικός. Του Άρη Σερβετάλη ο Άλεξ ήταν πιο μηχανοποιημένος και ιδιαίτερα απόμακρος. Η παράσταση έχει βαθύνει στο νόημα του έργου και έχει εγκαταστήσει τη δική της αισθητική με την πείρα της προηγούμενης παράστασης. Στο βασικό εξωτερικό περίβλημα της εικόνας, η παράσταση εξακολουθεί να είναι ίδια.»

Σπουδές στην υποκριτική. «Έχω σπουδάσει και υποκριτική. Όταν σπούδαζα στη Θεσσαλονίκη υποκριτική ήθελα να γίνω ηθοποιός. Πήγα στο Θέατρο Τέχνης του Κουν, σπούδασα και μετά έφυγα στο Λονδίνο. Εκεί σπούδασα σκηνοθεσία. Έπαιξα σε διάφορες παραστάσεις, δεν ήταν όμως αυτό που με κάλυπτε, πάντα είχα την επιθυμία να ασχοληθώ με κάτι διαφορετικό γι’ αυτό και σπούδασα σκηνοθεσία, η οποία νομίζω μου πηγαίνει περισσότερο καθώς με έχει αναπτύξει περισσότερο. Έχω προτάσεις να παίξω σε ταινίες και ίσως κάποια στιγμή ενδώσω για να δω πώς είναι να ξαναμπαίνεις στην υποκριτική τέχνη την οποία εκτιμώ ιδιαίτερα. Σε ένα μήνα περίπου, θα δώσω μαθήματα υποκριτικής σε μια άτυπη δωρεάν σχολή που δημιουργώ στην Αθήνα με στόχο την ανάπτυξη των τεχνικών της υποκριτικής τέχνης καθώς και τη σχέση του ηθοποιού και του σκηνοθέτη. Έχουν ήδη γίνει ακροάσεις και ξεκινάει από 15/02- 17/03 πιλοτικά. Πρόκειται για μια αυτοδιαχειριζόμενη σχολή θεάτρου όπου θα διδάσκεται υποκριτική και όλες οι άλλες μορφές άσκησης από μένα και από μια ομάδα συνεργατών που θα διαμορφωθεί τον επόμενο χρόνο. Δεν είμαι άξιος για την τέχνη της υποκριτικής αλλά πιστεύω ότι είμαι άξιος για τη σκηνοθεσία.»

Δίπολο Εθνικού Θεάτρου, ΚΘΒΕ, ΔΗΠΕΘΕ και ελεύθερου θεάτρου. «Ποτέ δεν το σκέφτηκα αυτό. Επειδή προέρχομαι από μια αγγλική σχολή σκέψης όπου ένας σκηνοθέτης είναι σε θέση να σκηνοθετεί με την μεγαλύτερη ευκολία, αν όντως έχει τα προσόντα, το Cats, μιούζικαλ και τον επόμενο χρόνο ή την ίδια χρονιά τον Μακμπέθ του Shakespeare. Οι Εγγλέζοι αυτό το αντιμετωπίζουν με μεγάλη σαφήνεια, δεν τους ξαφνιάζει καθόλου, φτάνει οι σκηνοθεσίες να είναι καλές. Έτσι κι γω, δεν διστάζω να σκηνοθετήσω την ίδια χρονιά το Nine στο θέατρο Πάνθεον, όπως κι έκανα, και «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» στο θέατρο Κιβωτός και το καλοκαίρι τους «Αχαρνείς» του Αριστοφάνη. Για μένα, το θέατρο είναι ένα και φτάνει οι ομάδες και οι πυρήνες των ομάδων να λειτουργούν πάντα εστιασμένες στην ουσία της θεατρικής τέχνης.»

ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

Από 5 Φεβρουαρίου για λίγες μόνο παραστάσεις

Μετά την επιτυχία που είχε στην πρώτη παρουσίαση του έργου πριν από δύο χρόνια , το ανατρεπτικό και προκλητικό έργο του Anthony Burgess «Κουρδιστό Πορτοκάλι»  στο θέατρο «Κιβωτός», σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα, με τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη  στον πρωταγωνιστικό ρόλο,  έρχεται στην Θεσσαλονίκη για λίγες παραστάσεις.

Το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» αφηγείται  την ιστορία του νεαρού Άλεξ, αρχηγού μιας συμμορίας συνομηλίκων του, που διασκεδάζουν σκορπίζοντας βία: κλοπές, βιασμοί και βανδαλισμοί είναι η καθημερινότητά τους. Οι μεγάλες αγάπες του Άλεξ είναι τα ναρκωτικά, οι βιασμοί και η Ενάτη συμφωνία του Μπετόβεν. Μετά από μια δολοφονία, ο Άλεξ συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Για να αποκτήσει την ελευθερία του, δέχεται να συμμετέχει σαν «πειραματόζωο» σε ένα πρωτοποριακό σύστημα σωφρονισμού που μελετά η κυβέρνηση.

Το έργο θέτει το πρόβλημα της αντιμετώπισης της νεανικής βίας αλλά και το θέμα της ελεύθερης βούλησης του ανθρώπου για να επιλέξει το καλό ή το κακό.

*5/2-, Θέατρο Αριστοτέλειον, Τηλ. 2310250303, Ώρες: Παρασκευή 21.00, Σάββατο 18.15  & 21.00, Κυριακή 20.00, Τιμές Εισιτηρίων: Γενική είσοδος 15€, Φοιτητικό12 €, Ανέργων 10 € (απαραίτητη η προσκόμιση της ταυτότητας και του δελτίου ανεργίας