Η γυναίκα που θεραπεύει την ψυχή μέσα από το δράμα και την κίνηση

Έχω διαβάσει πολλές φορές πως η ψυχοθεραπεία είναι το καλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου. Συμφωνώ. Πώς όμως αυτή βοηθά και σε αλλάζει όταν εμπλέκεται μέσα της το δράμα; 

Η Ροζελίνα Φιλιππίδου ασκεί ένα από τα πιο όμορφα επαγγέλματα στον κόσμο, αυτό που εμπεριέχει την τέχνη μέσα στην ψυχοθεραπεία. 

Ξεκίνησε ως χορεύτρια, τελείωσε την Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού Θεσσαλονίκης, ακολούθησε το μεταπτυχιακό της που αφορούσε την θεραπεία μέσω δράματος και κίνησης στο Λονδίνο, δεύτερο πτυχίο Ψυχολογίας και δεύτερο μεταπτυχιακό στις μεθόδους έρευνας στην ψυχολογία.

“Εγώ τα πήρα λίγο ανάποδα σπούδασα πρώτα Δραματοθεραπεία και μετά ψυχολογία. Όταν τελείωσα την Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού ως χορεύτρια αισθανόμουν πως ήθελα να κάνω κάτι περισσότερο με το πνεύμα μου και όχι μόνο με το σώμα. Έτσι πήγα και δούλεψα εθελοντικά στην ΕΛΕΠΑΠ, κάνοντας θεατρικό παιχνίδι από μόνη μου. Είχα διαβάσει και ένα βιβλίο για την σχιζοφρένεια που μου είχε κινήσει τρομερά το ενδιαφέρον και κάπως έτσι μπήκα σε αυτό τον κόσμο του πως χρησιμοποιώ τις τέχνες στην θεραπεία. Μετά πήγα στην Αγγλία, θέλοντας να κάνω χοροθεραπεία αλλά επειδή η προσέγγιση η δικιά μου αφορούσε το δράμα και την κίνηση βρέθηκα στο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο και μου φάνηκε πως ταίριαξε σε εμένα η συγκεκριμένη προσέγγιση πολύ περισσότερο, οπότε κάπως έτσι ξεκίνησα.” Η προσέγγιση της ονομάζεται Sesamine. Για την Ροζελίνα η δραματοθεραπεία ανήκει στις θεραπείες μέσα από τις τέχνες, και είναι μία μορφή ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας που χρησιμοποιεί την δραματική μεταφορά με σκοπό την εσωτερική αλλαγή του ανθρώπου. 

“Μέσα από το θέατρο αλλά και άλλες μορφές κίνησης που εμπεριέχουν άλλες τέχνες, χρησιμοποιούμε μουσικά όργανα, τον ήχο, την ζωγραφική αλλά και ένα αυτοσχεδιαστικό παίξιμο ρόλου, με σκοπό ο άνθρωπος να εκφράσει τα συναισθήματα του σε ένα περιβάλλον που είναι ασφαλές, ώστε να μπορέσει και να αντιμετωπίζει τους φόβους και τις δυσκολίες του αλλά και να αναζητήσει νέους τρόπους για να είναι η καθημερινότητα του πιο αρμονική. Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι είναι αυτό που τους προβληματίζει και τους ταλαιπωρεί και όταν δοκιμάζουν να παίξουν ρόλους παραδείγματος χάριν που είναι διαφορετικοί από αυτούς που “παίζεις” μέσα στην καθημερινότητα σου μπορείς να μάθεις πάρα πολλά πράγματα για τον εαυτό σου. “ Συνεδρίες δραματοθεραπείας μπορεί να παρακολουθήσει ο καθένας. Σύμφωνα με την Ροζελίνα ωστόσο δεν ταιριάζει σε όλους. Εφαρμόζεται ατομικά και ομαδικά, σε παιδιά και ενήλικες ακόμη και σε οικογένειες, σε ανθρώπους με νοητική στέρηση, σε ανθρώπους που κάνουν κατάχρηση ουσιών, σε εκείνους που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις και φιλοξενούνται σε ψυχιατρικά περιβάλλοντα. 

“Οι τέχνες δίνουν την ευκαιρία στον κάθε άνθρωπο να βρει έναν δικό του τρόπο να εκφραστεί, πέραν αποκλειστικά του λόγου. Αυτό φυσικά είναι και το μεγάλο πλεονέκτημα της δραματοθεραπείας. Η βάση της είναι πως ο καθένας θα διαλέξει να παίξει έναν ρόλο σε μία ιστορία, μέσα σε μία συνεδρία θεραπείας μέσω δράματος και κίνησης που είναι η δική μου προσέγγιση στην δραματοθεραπεία, μπορεί να ειπωθεί μία ιστορία και μετά τα μέλη της ομάδας ή το άτομο να επιλέξει ποιον ή ποιους ρόλους θέλει να παίξει μέσα στην ιστορία. Η επιλογή του ρόλου που κάνουμε δεν είναι τυχαία. Είναι είτε κάτι που μας φαίνεται πολύ οικείο, είτε κάτι που μας τρομάζει και θέλουμε να το δοκιμάσουμε μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον, είτε κάτι που μας κινεί την περιέργεια. Πάντως μας δίνεται η ευκαιρία να δοκιμάσουμε κάτι που σε άλλα πλαίσια ίσως να μην μπορούσαμε να δοκιμάσουμε.”

H φαντασία και η πραγματικότητα στην δραματοθεραπεία συνδέονται. Για τα παιδιά είναι πολύ πιο εύκολο να μπουν μέσα στον χώρο της φαντασίας, με τους ενήλικες σύμφωνα με την Ροζελίνα χρειάζεται περισσότερο χρόνο και για αυτό πριν από το κυρίως θέμα στις συνεδρίες υπάρχουν παιχνίδια που ουσιαστικά εντάσσουν τον συμμετέχοντα σε ένα φαντασιακό- συμβολικό περιβάλλον. 

“Βάσει της θεραπείας μέσω δράματος και κίνησης το κομμάτι της ψυχολογίας βασίζεται στις θεωρίες του Γιουνκ, τα σύμβολα είναι κάτι που χρησιμοποιούμε ιδιαίτερα. Οπότε και μέσα από την χρήση των συμβόλων είναι πολύ πιο εύκολο ο οποιοσδήποτε να μπει σε ένα περιβάλλον φαντασιακό. Παρόλα αυτά στο τέλος κάθε συνεδρίας είναι πολύ σημαντικό και υπάρχει ολόκληρο κομμάτι της δομής της συγκεκριμένης μορφής θεραπείας και λέγεται crowding και d rolling που σκοπό έχει να επαναφέρει τους ανθρώπους στο εδώ και τώρα. Το ηθικό θέμα ενός δραματοθεραπευτή, ο άνθρωπος να φύγει έτσι όπως ήρθε. Είναι θέμα ασφάλειας να επανέλθει.” Η Ροζελίνα θεωρεί πως η συγκεκριμένη μορφή ψυχοθεραπείας είναι μία ψυχοθεραπευτική προσέγγιση η οποία δίνει περισσότερες δυνατότητες έκφρασης σε κάποιον άνθρωπο πέραν του λόγου. Βοηθάει στο να βρεις τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων σου πέραν του λόγου. 

“Για τα παιδιά όπου και ο λόγος σίγουρα δεν είναι τόσο ανεπτυγμένος οι τέχνες είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο, για να εκφραστεί ένα παιδί μέσα από ρόλους, μέσα από παιχνίδια, μέσα από την φαντασία και μέσα από παραμύθια. Το ίδιο όμως ισχύει και για τους ενήλικες και επειδή η συνεδρίες είναι βιωματικές μπορεί ο καθένας να καταλάβει πράγματα με έναν ξεχωριστό τρόπο για τον εαυτό του που ίσως αν απλώς τα συζητούσε να μην ήταν τόσο κατανοητά ή μπορεί και να σου έτρωγαν περισσότερο χρόνο για να τα καταλάβεις. Ενώ μέσα από το βίωμα είναι τελείως διαφορετικό.” Κατά την διάρκεια του εγκλεισμού αντιμετωπίσαμε και μάθαμε όλοι καλύτερα τον εαυτό μας, έτσι μας βγήκαν στην επιφάνεια αρκετές πληγές και άγχη. Η ίδια διευκρινίζει πως στην διάρκεια του μετα-εγκλεισμού οι συνεδρίες αυξήθηκαν αισθητά, διότι πολλές φορές κατά την διάρκεια του εγκλεισμού ήταν δύσκολο να ξεκινήσει μία θεραπεία διαδικτυακά χωρίς να έχουν γνωρίσει καν τον θεραπευτή δια ζώσης. Τώρα όμως οι άνθρωποι απευθύνονται στους θεραπευτές αλλά πραγματικά οι συνθήκες της καραντίνας μας επηρέασαν όλους σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Κάτι το οποίο δεν νομίζω πως έχει αναγνωριστεί από το σύνολο της κοινωνίας.

“Την δραματοθεραπεία την επιλέγουν όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλλου. Όσον αφορά τα πλάνα που υπάρχουν στο μέλλον, διευθύνω και μία εκπαίδευση δραματοθεραπείας, η οποία λόγω των νέων συνθηκών και ευκολιών που μας έχει παράσχει η εξοικείωση με την διαδικτυακή επικοινωνία, οπότε και ένα μεγάλο μου ενδιαφέρον είναι η αλλαγή της δομής της εκπαίδευσης. Τα τελευταία χρόνια είχαμε σταματήσει να κάνουμε ομάδες, διότι πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να τις συντονίσεις με τους νέους όρους ζωής που έφερε η πανδημία, οπότε τώρα θέλουμε να τις ξεκινήσουμε και πάλι. Και τέλος ξεκινάμε έναν σύλλογο θεραπευτών μέσω τέχνης, διότι η αλήθεια είναι πως η δραματοθεραπεία παρόλο που στο εξωτερικό είναι μία μέθοδος αναγνωρισμένη στην Ελλάδα όπως όλες οι θεραπείες μέσω των τεχνών δεν έχει ακόμη την αναγνώριση που της αρμόζει. Δεν έχει καν νομική αναγνώριση από το κράτος. Έτσι ιδρύσαμε τον σύλλογο θεραπευτών μέσω τέχνης για να μπορέσουμε να κάνουμε μία κοινή προσπάθεια. “