Βασίλης Σελιμάς: Εικονογραφώντας την ανθρώπινη μοναξιά
Στην περίπτωση του Βασίλη Σελιμά, τα έργα του μας προσκαλούν στα πιο όμορφα ταξίδια και μας ενεργοποιούν τα πιο δυνατά συναισθήματα.
Θα μπορούσαμε να είχαμε συναντηθεί στο κέντρο της Αθήνας, θα μπορούσαμε να είχαμε προσκληθεί στο εργαστήριό του και να είχαμε περιηγηθεί στα αγαπημένα του έργα. Στην περίπτωση του Βασίλη Σελιμά, όμως, όλα είναι εφικτά καθώς τα έργα του μας προσκαλούν στα πιο όμορφα ταξίδια και μας ενεργοποιούν τα πιο δυνατά συναισθήματα. Σκίτσα άλλοτε ασπρόμαυρα, σχέδια πολύχρωμα που αποδίδουν και την πιο μύχια και απόκρυφη γραμμή του ανθρώπινου προσώπου, κάνοντάς τα οικεία και προσωπικά, με μάτια μεγάλα και υγρά, συνθέτουν τον ανθρωποκεντρικό καμβά του Βασίλη Σελιμά που μέσα από θέματα μοναξιάς, νοσταλγίας, εγκατάλειψης, σπαραχτικών αποχαιρετισμών ικανοποιεί την μεγαλύτερη ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου, να τον ακούσουν οι γύρω του. Έχει γράψει και εικονογραφήσει το βιβλίο, «Νιω, μια μικρή ιστορία», βρίσκεται πίσω από την εικονογράφηση του παραμυθιού, «Το αγόρι με τη βαλίτσα» του Μάικ Κένι, που μετέφρασε η Ξένια Καλογεροπούλου και έχει συμμετάσχει σε ατομικές και συλλογικές εκθέσεις.
Όταν ήμουν μικρότερος, θυμάμαι πως κυκλοφορούσαν στα οικογενειακά τραπέζια ιστορίες για την καταγωγή του επιθέτου αλλά ήταν τόσο υπερβολικές και γεμάτες κλισέ που μάλλον μόνο ένας παραμυθάς θα τις είχε σκεφτεί.
O Βασίλης Σελιμάς ζει στην Αθήνα αλλά δεν ξεχνά να αναφερθεί στην καταγωγή του. Την πόλη μου και το χωριό μου τα επισκέπτομαι για να δω τους γονείς μου και τον μεγαλύτερο αδερφό μου με την οικογένεια του. Δεν έχω εκθέσει έργα μου ποτέ εκεί. Επίσης μεγάλωσα στο Καινούργιο, ένα χωριό λίγα χιλιόμετρα από την πόλη του Αγρινίου. Γυμνάσιο και λύκειο πήγα στο Αγρίνιο. Κάθε μέρα,λοιπόν,επί αρκετά χρόνια έκανα με τους γονείς μου την διαδρομή χωριό-Αγρίνιο. Το χωριό μου βρίσκεται δίπλα στην λίμνη Τριχωνίδα. Η περιοχή παραμένει ακόμη παρθένα και δεν έχει αξιοποιηθεί τουριστικά αν εξαιρέσει κανείς μερικές ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Τα παιδικά μου χρόνια είναι εκείνα που διαμόρφωσαν τη δουλειά μου.
Εισάγεται στη Σχολή Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης αλλά δηλώνει ότι οι σχολές φαίνεται να έχουν πεθάνει. Ίσως να υπήρξα απόλυτος ως προς το «θάνατο» των σχολών. Αυτή τη δήλωση την είχα κάνει συγκεκριμένα για την σχολή μου για να δείξω ότι πλέον μπορείς να έχεις πρόσβαση στην γνώση μέσω του διαδικτύου, είτε από tutorials ή προγράμματα distance learning κτλ. Ο ρόλος του δασκάλου και του καθηγητή είναι πολύ σημαντικός. Στην σχολή πέρα από το κάκιστο πρόγραμμα σπουδών και τις υπό διάλυση εγκαταστάσεις δεν υπήρχαν οι δάσκαλοι που θα σε ενέπνεαν ή θα σε καθοδηγούσαν κατάλληλα εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις.
“Αυτό που κρατώ από τα χρόνια της φοίτησής μου είναι η σχέση με τους συμφοιτητές μου, οι καθημερινές ζυμώσεις, οι πολλές μουσικές καθώς και η Θεσσαλονίκη που σε ενέπνεε μέσα από τις αντιφάσεις της.”
Από την ηλικία των 18, με τα όνειρα, τις επιδιώξεις, τις ματαιώσεις μέχρι λίγο μετά τα 30. Νομίζω είμαι περισσότερο συνειδητοποιημένος ως προς τις επιλογές μου. Προσπαθώ όσο είναι δυνατό να διεκδικώ πράγματα που αφορούν τη δουλειά μου και να μην γίνομαι έρμαιο της οικονομικής κρίσης και των δύσκολων καταστάσεων που βιώνουμε όλοι μας.
Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις σπουδαίων καλλιτεχνών και έχει εκθέσει τα έργα του σε ατομικό επίπεδο. Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει πρόκληση ίσως διαφορετικής έντασης. Εξαρτάται πάντα από τον τόπο και τον χρόνο της έκθεσης. Για παράδειγμα μια ατομική έκθεση σε έναν ιστορικό χώρο φέρει μεγαλύτερη βαρύτητα και πρόκληση για τον καλλιτέχνη και τον επιμελητή από μια ατομική σε ένα χώρο μιας γκαλερί.
Τα έργα του περιστρέφονται γύρω από θέματα μοναξιάς ή μοναχικότητας, αποχαιρετισμού, δύσκολων καταστάσεων. Κάποιες φορές προσπαθείς να μεταφράσεις, να ξαναδείς και να επαναπροσδιορίσεις τις δύσκολες στιγμές κι άλλοτε να τις ξορκίσεις. Αλλά περισσότερο πίσω από αυτή την ανάγκη μου κρύβεται εκείνη του να με ακούσουν οι γύρω μου.
Το εργαστήρι του ως ανοιχτός χώρος δημιουργίας και αλληλεπίδρασης. Το εργαστήριό μου το άνοιξα τον Απρίλιο τους 2016 όταν πραγματοποίησα εντός του μια έκθεση με σχέδια από το βιβλίο μου, «Νιω, μια μικρή ιστορία». Εκ των πραγμάτων το εργαστήριό μου δεν μπορεί να είναι άβατο καθώς μοιράζομαι τους χώρους με δυο συμφοιτήτριες από την σχολή.
Στο βιβλίο, «Νιω, μια μικρή ιστορία», τον συναντούμε ως εικονογράφο αλλά και συγγραφέα. Πάντα ήθελα να εικονογραφήσω μια ιστορία που θα μιλούσε για την ζωή στην ελληνική επαρχία. Έτσι συγκέντρωσα κάποιες από τις ιστορίες που μου είχε διηγηθεί η γιαγιά μου για την ζωή της κι έφτιαξα το βιβλίο. Η συγγραφή εκπλήρωσε την ανάγκη της εικονογράφησης. Χωρίς την βοήθεια της γυναίκας μου που με παρότρυνε να το κάνω και που έφερε το κείμενο στην τελική του μορφή, δεν θα το είχα πραγματοποιήσει.
Μέσα από τις εικόνες και τις λέξεις για τη Νιω, ξεδιπλώνεται η ζωή ενός μοναχικού ανθρώπου. Το βιβλίο μιλάει για έναν μοναχικό άνθρωπο και είναι μια προέκταση της ζωγραφικής μου και των θεμάτων που δουλεύω.
Η Ξένια Καλογεροπούλου τον επέλεξε για την εικονογράφηση του βιβλίου που μετέφρασε, «Το αγόρι με τη βαλίτσα», του Μάικ Κένι. Ήταν πρωτοβουλία της κυρίας Έλενας Πατάκη καθώς γνώριζε την ζωγραφική μου και είχε δει την εικονογράφηση από το βιβλίο μου. Θεώρησε, λοιπόν, ότι η αισθητική της δουλειάς μου θα ταίριαζε με το κείμενο της κας Ξένιας Καλογεροπούλου και του κου Μάικ Κένι.
Στο βιβλίο οι εικόνες είναι ασπρόμαυρες και έχουν γίνει με μολύβι και χαρτί. Πέρα από θέματα που αφορούσαν την έκδοση, όπως το format και την εκτύπωση θεωρώ το μολύβι, που είναι ένα απλό υλικό, ότι έχει μια ιδιαίτερη δυναμική. Οπότε εν προκειμένω λειτούργησε όπως το είχα φανταστεί. Τα σχέδια με το μολύβι απέδωσαν την ένταση και την μυστηριακή ατμόσφαιρα των ταξιδιών του Ναζ, του πρωταγωνιστή του παραμυθιού.
Το κοινό των εικαστικών τεχνών και τα εικαστικά ως μια υποβαθμισμένη παράμετρος της πολιτιστικής ενημέρωσης. Δεν θα έλεγα ότι είναι υποβαθμισμένη απλώς έχει αντικατασταθεί από τις άλλες μορφές τέχνης όπως το θέατρο, η μουσική ή ο κινηματογράφος. Παλιότερα μια έκθεση ζωγραφικής προκαλούσε συζητήσεις, κριτικοί έγραφαν άρθρα, πλέον στην καλύτερη περίπτωση θα γίνει μια μικρή αναφορά από κάποιον δημοσιογράφο που εκτίμησε ότι είναι άξια λόγου.
“Υπάρχει μικρό κοινό που ακολουθεί τα εικαστικά στην Ελλάδα, πάντοτε σε σύγκριση με παλιότερα.”
Λίγο μετά τα 30, ο Βασίλης Σελιμάς μετρά συμμετοχές σε συλλογικές εκθέσεις όσο και ατομικές δουλειές, το δικό του βιβλίο, πλήθος εικονογραφήσεων και το δικό του ατελιέ ως χώρο δημιουργίας. Τελικά, τα όνειρα ίσως να πραγματοποιούνται. Σε αυτή την φάση ελπίζω να πραγματοποιηθούν κι εκείνα που παραμένουν απραγματοποίητα. Η εποχή που διανύουμε είναι δύσκολη για ονειροπόλους αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα δεν θα συνεχίσω να βάζω στόχους.
