Το μαγικό νησί της Σαμοθράκης και τα φαράγγια του

Λέξεις-εικόνες:  Αριστείδης Ζάχαρης

Η Σαμοθράκη είναι μοναδικός προορισμός σπάνιας ομορφιάς, που συνδυάζει βουνό και θάλασσα. Στο ηφαιστειογενές νησί υπάρχουν διάσπαρτες παραλίες αλλά το “ατού” της Σαμοθράκης είναι ο άγριος και επιβλητικός ορεινός όγκος της, που ξεπετάγεται μέσα από τη θάλασσα: το Σάος! Πλησιάζοντας με το καράβι δίνει την εντύπωση ότι δεν πας σε νησί αλλά σε βουνό. Και έτσι είναι!

Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, δε θα μιλήσουμε για τα γραφικά χωριά του νησιού, τις παραλίες όπως η Παχιά Άμμος, οι Κήποι και ο Βάτος, τα αρχαία στην Παλαιάπολη και το εξαιρετικό φαγητό. Θα μιλήσουμε για τα μοναδικά φαράγγια και τα μονοπάτια που βρίσκονται στο βουνό. Θα μιλήσουμε επίσης και για το canyoning, ένα σπορ άκρως κατάλληλο για το νησί!!!

Η βόρεια πλευρά του νησιού είναι πνιγμένη στη βλάστηση και με ήπια ακτογραμμή. Στη νότια πλευρά το σκηνικό αλλάζει εντελώς. Είναι ένα αφιλόξενο μέρος, χωρίς οδικό δίκτυο. Το βουνό κόβεται απότομα στη θάλασσα. Παρουσιάζει  χαμηλή βλάστηση, έντονο και απόκρημνο ανάγλυφο για ακτογραμμή και βάθος πάνω από 1000 μέτρα στη θάλασσα.

Αυτό όμως που είναι κοινό και στις δύο πλευρές του νησιού είναι τα φαράγγια που έχουνε χαραχθεί περιμετρικά-ακτινωτά του ορεινού όγκου. Πρόκειται για 15 φαράγγια περίπου, με τα περισσότερα να έχουνε νερό όλο το χρόνο, το οποίο τροφοδοτείται από αμέτρητες πηγές! Το άριστης ποιότητας νερό με τη σειρά του σχηματίζει αμέτρητους καταρράκτες στη πορεία του προς τη θάλασσα, βάθρες για βουτιές και κολύμπι, πολλές από αυτές με θέα στη θάλασσα. Αυτό το σκηνικό είναι που κάνει τη Σαμοθράκη ιδιαίτερο προορισμό. Κυρίως γι΄ αυτούς που αναζητούν την περιπέτεια και την εξερεύνηση το νησί προσφέρει σπάνια μέρη και εικόνες..

Περί βουνού και μονοπατιών.

Ψηλότερη κορυφή του νησιού είναι το Φεγγάρι, στα 1614 με τη μοναδική θέα του. Άλλες κορυφές είναι το Λουλούδι, το Αμόνι, ο Αι Λιάς, το Κουφούκλιο. Υπάρχουν αρκετά μονοπάτια κάθε δυσκολίας, ενώ το βουνό διατρέχει και το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6. Αυτό θα μας οδηγήσει και στην κορυφή του βουνού με αφετηρία τα Θέρμα σε 4 ώρες περίπου. Το τελευταίο κομμάτι πριν την κορυφή είναι διάσχιση μέρους της κορυφογραμμής και χρειάζεται μία εξοικείωση με το βράχο.

Υπάρχει επιλογή για διάσχιση από τα Θέρμα με κατάληξη τη Χώρα από πιο ασαφές μονοπάτι. Μικρότερα σε μήκος μονοπάτια υπάρχουν στα φαράγγια της Γριάς και του Τσιβδογιάννη (Παράδεισος) που συνδέουν τα παραπάνω φαράγγια. Στο φαράγγι του Φονιά, το ενδιαφέρον στρέφεται στην Κλέιδωση (link), τον εντυπωσιακότερο καταρράκτη του Φονιά, ύψους 35 μέτρων, την οποία μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης μετά από πεζοπορία 1 ώρας και κάτι. Επίσης στη θέση Καρυές, πάλι στο Φονιά, μπορεί κάποιος να φτάσει από το Κουφούκλιο ή από το μονοπάτι που ξεκινάει από τους  Βαράδες, το οποίο είναι ανηφορικό και δύσκολο. Επίσης από την Παχιά Άμμο ξεκινάει απότομο μονοπάτι που οδηγεί στην παραλία του Βάτου.

Περί υδρογραφικού δικτύου

Το υδρογραφικό δίκτυο των ρεμάτων και φαραγγιών του νησιού είναι ακτινωτό. Δλδ περιμετρικά του ορεινού όγκου υπάρχουν περισσότερα από δέκα ρέματα. Υπάρχουν ωστόσο τρία φαράγγια που η λεκάνη απορροής τους δομείται πάνω σε γρανίτη και κατά συνέπεια παρουσιάζουν δενδριτικό σύστημα απορροής. Τα φαράγγια αυτά είναι ο Φονιάς, το Γυάλι και ο Άγγιστρος. Το σύστημα αυτό διαφέρει από το ακτινωτό και τα φαράγγια παρουσιάζουν πολλά μικρά ρέματα- φλέβες που ενώνουν τις δυνάμεις τους για να σχηματίσουν το κυρίως φαράγγι, συνήθως στα 700 μέτρα υψόμετρο περίπου. Επίσης επειδή ο γρανίτης είναι μη περατός από το νερό, μπορεί να δημιουργήσουν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα μετά από βροχόπτωση και να γίνουν επικίνδυνα.

 Περί φαραγγιών:

Ας ξεκινήσουμε με το φαράγγι του Φονιά που κλέβει την παράσταση.  Η εντυπωσιακή λεκάνη απορροής του σχηματίζεται από τις κορυφές Κουφούκλιο, Αμόνι, Λουλούδι και Ακονίαμα. Η κύριες πηγές του βρίσκονται κάτω από το Λουλούδι και ξεκινάνε  λίγο κάτω από την κορυφογραμμή, στα 1300 μέτρα υψόμετρο σε ένα τοπίο αλπικό και βραχώδες. Στην πορεία του το νερό θα συναντήσει αρκετές ρεματιές και δευτερεύουσες πηγες και κάπου στα 650 μέτρα υψόμετρο, μετά από την ένωση τεσσάρων ρεμάτων μόνιμης παροχής, θα σχηματίσει το φαράγγι του Φονιά. Εκεί είναι και η θέση Καρυές, ένα μέρος μοναδικής ομορφιάς. Μέχρι την κατάληξη του στη θάλασσα, το νερό θα σχηματίσει δεκάδες καταρράκτες και αμέτρητες βάθρες, τοπία παραδεισένια, κάνοντας το Φονιά ένα από τα ωραιότερα φαράγγια στην Ελλάδα. Διάσημος και ιδιαίτερος καταρράκτης είναι και αυτός της Κλείδωσης, ύψους 35 μέτρων. Για την κατάβαση του φαραγγιού  (canyoning) από τς Καρυές μέχρι τη ρεματιά χαμηλά θα χρειαστούν σίγουρα 6 ώρες. Έχει αρκετές καταβάσεις με σχοινί, πολλές τσουλήθρες και άλματα στις κρυστάλλινες βάθρες του.

Εικόνες από Φονιά

Αρκετά διάσημο φαράγγι είναι και αυτό της Γριάς.  Έχει μικρότερη παροχή νερού από το Φονιά, αλλά προσφέρει ιδιαίτερα όμορφες εικόνες και αυτό. Δύο κύριοι κλάδοι (ρέματα) θα ξεκινήσουν κάτω από την ψηλότερη κορυφή Φεγγάρι για να ενωθούν στα 700 μέτρα υψόμετρο. Από εκεί και κάτω ξεκινάει ουσιαστικά και το φαράγγι της Γριάς με εντυπωσιακές νεροτσουλήθρες στην αρχή του. Δίνει μοναδική θέα στη θάλασσα σε αρκετά σημεία. Έχει και αυτό γρανίτη ψηλά, ενώ μετά το πέτρωμα είναι ηφαιστιογενές.  Αρκετοί καταρράκτες στο εσωτερικό του, πολλοί από αυτούς επικλινείς.

Εικόνες από Γριά

Γειτονικό φαράγγι με της Γριάς είναι αυτό του Τσιβδογιάννη ή Παράδεισου. Ο Τσιβδογιάννης είναι ένας κεντρική-κύρια αρτηρία, ενώ ψηλά το νερό κινείται υπογείως για να εμφανιστεί  δειλά δειλά από τα 650 μέτρα υψόμετρο και κάτω, τουλάχιστον τους καλοκαιρινούς μήνες.  Το κάτω μέρος του είναι εύκολα προσβάσιμο, κοντά στα Θέρμα και το επισκέπτεται αρκετός κόσμος για να δροσιστεί στις βάθρες του.

Στη βόρεια πλευρά του νησιού υπάρχουν και άλλα μικρότερα σε μήκος ρέματα  με λιγότερη παροχή νερού, όπως αυτά στους Καριώτες, στους Κήπους και στους Βαράδες.

Πηγαίνοντας τώρα στη νότια πλευρά του νησιού αρχικά θα συναντήσουμε το φαράγγι του Βάτου. Μεγάλο σε μήκος, καταλήγει στην ομώνυμη και διάσημη παραλία του νησιού. Μάλιστα η ιδιαίτερα φαρδιά κοίτη του πριν την ένωση με τη θάλασσα μαρτυρά τα έντονα φαινόμενα που συμβαίνουν μέσα στο φαράγγι έπειτα από βροχές. Πιο ήπιο φαράγγι στο εσωτερικό του, δε σχηματίζει μεγάλους καταρράκτες. Στο Βάτο χύνονται δύο ακόμα φαράγγια της νότιας πλευράς, ο Καραγιαννάκης και ο Κούσιαντας.

Ο Καραγιαννάκης έχει και αυτός μεγάλη λεκάνη απορροής που σχηματίζεται από το Φεγγάρι και το Λουλούδι. Οι κύριες πηγές του ξεκινάνε κάτω από την κορυφή. Δεκάδες βάθρες και καταρράκτες κρύβονται στο εσωτερικό του. Σχετικά με το canyoning είναι ένα αρκετά διασκεδαστικό φαράγγι με πολλά άλματα στις όμορφες βάθρες του.

Ο Κούσιαντας βρίσκεται ανατολικότερα του Καραγιαννάκη και χρειάζεται αρκετή πεζοπορία για να φτάσει κανείς σε αυτό. Τα νερά του προέρχονται από μικρές πηγές κάτω από την κορυφή Λουλούδι. Λίγα άτομα έχουν διασχίσει το εσωτερικό του και προφανώς μόνο ομάδες canyoning.

Άκρως απαιτητικό και μεγαλειώδες φαράγγι στη νότια πλευρά είναι το Γυάλι. Παρουσιάζει εντυπωσιακή λεκάνη απορροής πάνω σε γρανίτη. Έχει και αυτό όπως ο Φονιάς πολλά μικρά ρέματα με λιγότερο ή περισσότερο νερό που τροφοδοτούν το κυρίως ρέμα.  Έχει περίπου 25 καταρράκτες και καταλήγει σε μία απομονωμένη παραλία στη νότια πλευρά του νησιού. Η διαφυγή από την παραλία γίνεται μόνο με πλωτά μέσα. Για την πρόσβαση στο φαράγγι θα χρειαστεί 2:30 ώρες πεζοπορία ενώ η κατάβαση διαρκεί 6 με 7 ώρες!

Τέλος στη νότια πλευρά υπάρχει και κάτι άλλο μοναδικό και σπάνιο: Ο Κρεμαστός καταρράκτης ύψους 180 μέτρων που χύνεται στη θάλασσα! Αρκετά απομονωμένος και δυσπρόσιτος, μπορεί κάποιος να τον θαυμάσει κάνοντας το γύρω του νησιού ενώ η εμπειρία είναι μοναδική για αυτόν που θα τον κατέβει με σχοινιά!

Αυτά είναι σε γενικές γραμμές τα κυριότερα φαράγγια του νησιού. Για αυτόν που έχει διάθεση για εξερεύνηση και περιπέτεια τα φαράγγια είναι εκεί για να τα ανακαλύψει. Αν και μοναδικά μέρη, σπάνιας ομορφιάς παράλληλα είναι  άγρια και απαιτούν σεβασμό και προσοχή. Για τον πεζοπόρο χρειάζεται είναι καλό ορειβατικό παπούτσι, γνώσεις προσανατολισμού, χάρτης ή GPS, φακός, φαρμακείο και φυσικά όχι μόνος.

Για αυτούς που θέλουνε να πάνε ένα βήμα πιο πέρα την εξερεύνηση και την αδρεναλίνη η Olympus Gravity  οργανώνει καταβάσεις σε κάποια από τα φαράγγια που προαναφέραμε.

Τέλος επιπλέον υλικό και ένα καλά οργανωμένο αρχείο θα βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://canyoning-caving.blogspot.gr/p/samothrace.html