Το Βορειοελλαδίτικο προσκύνημα του Δεκαπανταύγουστου

Πλήθος πιστών προσέρχονται με ιδιαίτερη ευλάβεια ολόκληρο τον Αύγουστο στην περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Ελευθερών του δήμου Παγγαίου για να αποδώσουν τον δέοντα σεβασμό προς το ιερό πρόσωπο της Μητέρας του Θεού και Σωτήρα Χριστού, την Παναγία.

Επίκεντρο και των φετινών εορτασμών στα γυαλοχώρια του δήμου Παγγαίου είναι τα δυο ιερά προσκυνήματα στη Νέα Πέραμο και στη Νέα Ηρακλείτσα όπου κάθε χρόνο αναβιώνουν στιγμές θρησκευτικής κατάνυξης τηρώντας έτσι οι κάτοικοι αλλά και οι εκατοντάδες επισκέπτες από κάθε γωνιά της Βόρειας Ελλάδας παραδόσεις και έθιμα αιώνων.

Η αγάπη και ο σεβασμός των κατοίκων του δήμου Παγγαίου προς το πρόσωπο της Παναγίας, φαίνεται καθαρά από τις παραδόσεις που κουβάλησαν μαζί τους από τις αλησμόνητες πατρίδες, όπως επίσης και από το γεγονός ότι από τους πρώτους ναούς που έχτισαν, ερχόμενοι οι πρόσφυγες στη νέα πατρίδα, ήταν το μικρό παρεκκλήσι στην είσοδο της Νέας Περάμου.

Η παράδοση, οι μαρτυρίες και οι γραφές που πέρασαν από πατέρα σε γιο, και μεταφέρθηκαν αναλλοίωτες μέχρι τις μέρες, θέλουν το λιμάνι της Νέας Περάμου να χρησιμοποιείται το 1919 για την επιβίβαση του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος με προορισμό τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ένα από τα τελευταία βράδια πριν από την αναχώρηση ένας στρατιώτης ονειρεύτηκε την εικόνα της Παναγίας στον τόπο όπου κατασκήνωσαν. Το όνειρο κρίθηκε ως θεϊκό σημάδι και την επομένη σκάβοντας βρέθηκε μια μικρή εικόνα σε οβάλ σχήμα που αναπαριστούσε την Θεοτόκο βρεφοκρατούσα.

Οι πρόσφυγες που το 1992 και το 1923 ήρθαν από την παλιά Πέραμο στην Καβάλα για να εγκατασταθούν και να δημιουργήσουν μια νέα πατρίδα, κατασκεύασαν ένα μικρό ξωκλήσι ώστε εκεί μέσα να φυλάξουν την εικόνα της Παναγίας. Το 1945 στην ίδια θέση με χρήματα των κατοίκων της περιοχής ανεγέρθη το σημερινό παρεκκλήσι. Δυστυχώς, η οβάλ εικόνα της Παναγίας κλάπηκε το 1977 μαζί με τάματα και αφιερώματα, έκτοτε κανείς δεν την είδε…

Η μοναδική αυτή ιστορία έρχεται να δέσει με την ιστορία μιας άλλης εικόνας της Παναγίας Φανερωμένης που βρίσκονταν στο Μοναστήρι της Λανγκάδας στην παλιά Πέραμο, την οποία οι κάτοικοι τιμούσαν στις 15 Αυγούστου. Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης ή Περαμιώτισσας μετά την καταστροφή του 1922 μεταφέρθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο εκεί είναι μέχρι σήμερα.

Οι πρόσφυγες όταν εγκαταστάθηκαν στη Νέα Πέραμο συνέδεσαν την οβάλ εικόνα της Παναγίας με τη δική τους εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης που δεν μπόρεσαν να φέρουν μαζί τους. Έτσι, αποφάσισαν να τιμούν την εκκλησία που ανέγειραν στην είσοδο της Νέας Περάμου την ημέρα της Κοιμήσεως.

Το 1938 ο μακαριστός ιερέας Δημοσθένης Θεοδωρίδης αγιογράφησε ένα πιστό αντίγραφο της Παναγίας Φανερωμένης, μικρότερων διαστάσεων που όμως για τους κατοίκους της Νέας Περάμου έχει ιδιαίτερη συναισθητική και θρησκευτική αξία. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος την παραμονή της Κοιμήσεως με λιτανεία η εικόνα θα μεταφερθεί για προσκύνημα από το ναό του Αγίου Νικολάου όπου φυλάσσεται στο παρεκκλήσι στην είσοδο της Νέας Περάμου.

  Αγιογραφημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά

Ακόμα πιο εντυπωσιακή και θαυματουργή είναι η ιστορία της εικόνας της Παναγίας Φανερωμένης της Νέας Ηρακλίτσας. Τρεις μοναχές η Αγνή, η Τατιανή και η Παϊσία επέλεξε η Θεοτόκος για να φανερώσουν την εικόνα της. Η παράδοση θέλει τις τρεις γυναίκες το 1700 να εγκαθίστανται σ’ έναν ερειπωμένο πύργο στην παλιά Ηρακλείτσα, έναν πύργο που οι κάτοικοι της περιοχής των θεωρούσαν στοιχειωμένο γιατί τις νυχτερινές ώρες ακούγονταν θόρυβοι και εμφανίζονταν οπτασίες γυναικών.

Ο φόβος και η ανησυχία των τριών μοναχών έδωσαν την θέση τους στο δέος και στο θαυμασμό όταν καθώς έσκαψαν σ’ έναν τοίχο του πύργου διαπίστωσαν ότι εκεί υπήρχε μια μικρή κρύπτη και μέσα πίσω από ένα καντήλι μια εικόνα της Θεοτόκου. Η Παναγία Φανερωμένη ή Παναγία της Κρύπτης η παράδοση, οι γραφές αλλά και τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία θέλουν να έχει αγιογραφηθεί από τα χέρια του Ευαγγελιστή Λουκά, ενώ μέχρι τις μέρες μας έχουν καταγραφεί άπειρα θαύματα της εικόνας.

Προς τιμή της Παναγίας Φανερωμένης ο ερειπωμένος πύργος μετατράπηκε σε παρεκκλήσι. Το 1922 η εικόνα μαζί με όλα τα ιστορικής αξίας κειμήλια μεταφέρθηκαν στην Μονή Ιβήρων ώστε να προστατευτούν από τη θηριωδία των Οθωμανών.

Το 1932 όμως με την ευλογία της Παναγίας και την αγαθή προαίρεση των μοναχών η ιερά εικόνα μεταφέρθηκε από τη Μονή Ιβήρων στο λιμανάκι της Νέας Ηρακλείτσας. Πλήθος κόσμου με βαθιά συγκίνηση υποδέχθηκαν την Παναγία Φανερωμένη στη νέα της πατρίδα. Η εικόνα τοποθετήθηκε στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου και σύμφωνα με την παράδοση γιορτάζεται στις 23 Αυγούστου, δηλαδή εννιά μέρες μετά την Κοίμηση της Θεοτόκου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ