Η Κωνσταντινούπολη την εποχή της τουλίπας
Υπάρχουν 167 είδη ανεστραμμένης τουλίπας παγκοσμίως· από αυτά, τα 43 είδη –εκ των οποίων τα 20 είναι ενδημικά– μπορεί κανείς να τα βρει στην Τουρκία.
Η εποχή της τουλίπας προαναγγέλλει την έλευση της Άνοιξης στην Κωνσταντινούπολη. Κάθε χρόνο τον Απρίλιο, μερικά από τα πλέον δημοφιλή σημεία της Κωνσταντινούπολης διακοσμούνται με πολύχρωμες ανοιξιάτικες τουλίπες, γεγονός που μεταμορφώνει την πόλη σε μια τεράστια και απολαυστική οπτική πανδαισία. Για παράδειγμα, στην Πλατεία Σουλταναχμέτ (Sultanahmet) δημιουργείται ένα τεράστιο χαλί από τουλίπες χρησιμοποιώντας τη μέθοδο υδατοκαλλιέργειας της τουλίπας. Αυτό το απολαυστικό θέαμα αιχμαλωτίζει το βλέμμα τόσο των ντόπιων όσο και των ξένων επισκεπτών. Αντίστοιχες εικόνες μπορεί να απολαύσει κανείς στο Πάρκο Εμιργκάν (Emirgan), στο Πάρκο Γκιουλχανέ (Gülhane), στο Άλσος Γιλντίζ (Yıldız), στο Βοτανικό Πάρκο Σοάνλι (Soğanlı), στο Άλσος Μπεϊκόζ (Beykoz), στο Άλσος Μπουγιούτς Τσάμλιτσα (Büyük Çamlıca), στο Άλσος Κιουτσούτς Τσάμλιτσα (Küçük Çamlıca), στο Άλσος Φετχιπασά (Fethipaşa) και στο Άλσος στην έπαυλη Χιντίβ (Hidiv Pavillon) στην Κωνσταντινούπολη.
Η τουλίπα ως σύμβολο στις τέχνες και στον πολιτισμό της Τουρκίας
Οι τουλίπες έφτασαν στην Ανατολία από τους Τούρκους της οροσειράς Παμίρ της Κεντρικής Ασίας, την πατρίδα της τουλίπας, και συγκαταλέγονται στα πιο σημαντικά σύμβολα του τουρκικού πολιτισμού. Η τουλίπα, ένα βολβόριζο και ποώδες φυτό, αξιοποιήθηκε ως διακοσμητικό μοτίβο σε χειροτεχνήματα από τον 12ο αιώνα. Αυτό το όμορφο, πολύχρωμο λουλούδι ήταν δημοφιλές κατά την Οθωμανική περίοδο ως θέμα ποιημάτων, διαταγμάτων, ιστοριών και μικρογραφιών. Μοτίβα με τουλίπες χρησιμοποιήθηκαν σε τεμένη, ταφικές πλάκες και ως διακοσμητικό στοιχείο σε παλάτια, καθώς και ως μοτίβο σε χαλιά και κουβέρτες, καφτάνια και μπαούλα όπου φύλασσαν την προίκα των κοριτσιών, ακόμη και σε νομίσματα, πολεμικά κράνη καθώς και στο χυτό τμήμα των κανονιών.
Οι τουλίπες, που στην πραγματικότητα είναι αγριολούλουδα, καλλιεργήθηκαν κατά τον 16ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και φυτεύτηκαν σε ολόκληρη την πόλη σχηματίζοντας ανθόκηπους. Αυτό το πάθος για τις τουλίπες αναδείχθηκε και εξαπλώθηκε κατά τη βασιλεία του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη διαφορετικών ποικιλιών του φυτού. Ειδικά η τουλίπα της Κωνσταντινούπολης, που αποτέλεσε και σύμβολο της πόλης, αναδείχθηκε τη συγκεκριμένη περίοδο. Κατά την περίοδο της βασιλείας του Σουλτάνου Αχμέτ Γ΄ η τουλίπα απέκτησε τέτοιο κύρος, με τουλάχιστον δύο χιλιάδες ποικιλίες, που έδωσε το όνομά της στην εν λόγω περίοδο – η εποχή της τουλίπας (Lale Devri) στις αρχές του 18ου αιώνα.
Κάθε χρώμα έχει διαφορετικό νόημα
Καθώς καλλιεργούνταν όλο και περισσότερες ποικιλίες τουλίπας, στα χρώματά τους αποδόθηκαν διαφορετικά νοήματα. Οι κόκκινες τουλίπες συμβόλιζαν τον έρωτα, ενώ οι λευκές αντιπροσώπευαν την αγνότητα και την αθωότητα. Τα μοβ λουλούδια υποδήλωναν «ευγενική καταγωγή και ειδύλλιο», ενώ τα κίτρινα «χαρά» και «ανικανοποίητο έρωτα». Η σπάνια μαύρη τουλίπα συμβόλιζε το «ανέφικτο και τη σπανιότητα», ενώ η ριγέ τουλίπα σήμαινε ότι «έχεις όμορφα μάτια».
Αυτό το εκπληκτικό λουλούδι, που κατέχει τόσο σημαντική θέση στον τουρκικό πολιτισμό, έφτασε καταρχάς στη Βιέννη της Αυστρίας και στη συνέχεια στις Κάτω Χώρες το δεύτερο ήμισυ του 15ου αιώνα, και με αυτόν τον τρόπο εισήλθε στην Ευρώπη. Αποκτώντας τεράστια δημοφιλία στις Κάτω Χώρες, οι τουλίπες ταξίδεψαν στην Οτάβα, την πρωτεύουσα του Καναδά, αποκτώντας παγκόσμια φήμη.
Υπάρχουν αναρίθμητες ποικιλίες τουλίπας που καλλιεργούνται μέχρι σήμερα στην Ανατολία. Μεταξύ των πλέον εντυπωσιακών είναι η «ανεστραμμένη τουλίπα», γνωστή και ως «κλαίουσα νύφη». Υπάρχουν 167 είδη ανεστραμμένης τουλίπας παγκοσμίως· από αυτά, τα 43 είδη –εκ των οποίων τα 20 είναι ενδημικά– μπορεί κανείς να τα βρει στην Τουρκία.
