Ώστε είμαστε μία νήσος…

Λέξεις-εικόνες: Παναγιώτης Λογγινίδης

«Ώστε είμαστε μία νήσος» λέει ο Ελύτης στο Εν λευκώ. «Ας το βάλουμε καλά στο μυαλό μας» μας προτρέπει. Η Ελλάδα μοιάζει με νησί ολόκληρη. Μοιάζει να επιπλέει από αιώνες, πριν ακόμα οι Τιτάνες εκδιωχθούν από τους Θεούς, μόνη της, στη μέση μιας θάλασσας, ικανοποιώντας το ιστορικό φαντασιακό που τη θέλει αέναα λευκή και μπλε, γεμάτη μαργαριτάρια που μεταμορφώθηκαν σε νησιά.

Η αρχική ρήση του Ελύτη δεν είναι καθόλου τυχαία. Αναπνέει την ελύτεια αντίληψη για το λευκό που καλύπτει την Ελλάδα όπως το χιόνι καλύπτει τους πόλους, σαν ένα ζιζάνιο που δεν αφήνει άλλο χρώμα να φανεί. Από τα λευκά ασβεστωμένα δέντρα στο Πήλιο μέχρι τα σπίτια της Νισύρου, το λευκό αυτοχρίζεται βασιλιάς των ελληνικών χρωμάτων.

Νίσυρος. Νησί μαγικό. Πολύ μαγικό. Νησί που αποφασίζει σε τακτά χρονικά διαστήματα να βγάλει το ραβδί του και να σε υπνωτίσει ώστε σαν ερωτευμένος να έρχεσαι και να ενώνεσαι με αυτό, την ώρα που ο ήλιος πέφτει πίσω από το ηφαίστειο. Η ραχοκοκαλιά του νησιού απλώνεται πάνω από την Παχιά Άμμο, την «όαση», τον Εμπορειό, το καφενείο στα Λουτρά, τον κρατήρα, το θυμάρι, τη θρούμπη, τα αστέρια, εσένα, εμένα… Η καρδιά του χτυπάει με τους παλμούς του Πολυβώτη στην καλντέρα και μάλιστα όταν είναι πολύ συγκινημένη που μας ξανασυναντά δεν τον κρύβει αφήνοντας κίτρινες αναπνοές από θείο να ξεφεύγουν από τα χίλια στόματα που κατακλύζουν το ηφαίστειο.

Αέρια συγκίνησης, τύπου Δωρικού, βγαίνουν στις διάσπαρτες φυσικές σάουνες και μαλακώνουν τόσο πολύ το σώμα σου ώστε να είναι έτοιμο για το κυκλικό πανηγύρι της Παναγιάς Κυράς που χρόνια τώρα κοιτάζει με συγκατάβαση τη γαλάζια θέα.

Η Νίσυρος είναι κυρίως η Παχιά Άμμος. Τα αδέρφια μου ζούνε εκεί όλο το χρόνο. Το χειμώνα τα σκεπάζει η μόνιμα καυτή άμμος ώστε να είναι έτοιμα για το μπλε από ικανοποίηση καλοκαίρι. Αν το καλοκαίρι δεν ήταν τόσο μπλε, θα ήταν ελληνικό επιούσιο αγαθό, σαν το προζυμένιο ψωμί, το γιαρμά που ερωτοτροπεί με το άρωμά του τον Αύγουστο και την προκλητικά κόκκινη καλοκαιρινή ντομάτα; Θα το παραγγέλναμε στην «όαση» μαζί με τις πιτιές, τη σουμάδα και την καπαροσαλάτα;

Αναρωτιέμαι εάν η Νίσυρος θα θελε να ζει εκτός ελληνικού καλοκαιριού. Αν θα μπορούσαμε να τις αφαιρέσουμε τις κόρες της τις βελανιδιές, τις αράχνες της που τις φωνάζεις δεκάστομες και τις τζίβες της που ξέφυγαν από τους Παχυαμμίτες και μεταμορφώθηκαν σε ξερολιθιές που διαπερνούν με μαθηματική καλοκαιρινή αφέλεια το κορμί του νησιού.

Η Νίσυρος μένει εκεί ακόμα και το χειμώνα, ανέγγιχτη από τους ανέμους που την πολιορκούν σαν κόρη, προετοιμαζόμενη να μας κρύψει στο σώμα της το καλοκαίρι, χωρίς να χρειάζονται πολλά λόγια και πολλές κινήσεις. Στέκει ανίκητη στην κόψη του χρόνου και σε χρειάζεται κάθε καλοκαίρι να ισορροπείς το τοπίο της, σαν αντίβαρο στην υλική αφαίρεση που προκαλεί το κίτρινο φως. Ο ήλιος εδώ σε ανταγωνίζεται και αν δεν καταφέρεις να χορέψεις τρεις φορές γύρω από τον εαυτό σου κινδυνεύεις να καταπλακωθείς από τον ίδιο βράχο που σκέπασε τον Πολυβώτη.

Η Νίσυρος μάλλον αποτελεί το πιο απλό κουίζ που θα κληθείς να λύσεις στη ζωή σου. Η δυσκολία έγκειται στην προετοιμασία. Τα υπόλοιπα τα φρόντισε το ξερό χώμα του νησιού, τα οροπέδια που χώρεσαν στο Νυμφιό και ο φαύλος κύκλος στα στενά στο Μανδράκι.