Τα πανηγύρια «τσι Κέρκυρας» τα μάτια σου θα πρέπει να τα δουν
Εκεί που τα γλέντια τελειώνουν μόνο όταν χαράξει.
Πιάνονται χέρι – χέρι, μικροί και μεγάλοι, όλο ευφημία και χορεύουν μέχρι να τους βρει το ξημέρωμα. Οι ήχοι της παραδοσιακής μουσικής τους συνοδεύουν, ασταμάτητα. Όταν χαράξει μόνο τότε το πανηγύρι θα τελειώσει. Αυτή η εικόνα των πανηγυριών «τσι Κέρκυρας», είναι γνωστή σε όλο το νησί καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Τα πανηγύρια στην Κέρκυρα γίνονται όλο το καλοκαίρι, ενώ ξεκινούν από τη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής, πέντε ημέρες μετά το Πάσχα και ολοκληρώνονται στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα του τρύγου, που λένε στην Κέρκυρα, με αφορμή την ημέρα των Γενεθλίων της Θεοτόκου.
«Το χειμώνα δεν έχουμε πανηγύρια στην Κέρκυρα. Τα πανηγύρια γίνονται όλα το καλοκαίρι, γιατί είναι υπαίθρια και κυρίως διοργανώνονται κάτω από τις ελιές. Για αυτό και πάρα πολλά παραδοσιακά τραγούδια αναφέρονται στο μάζεμα της ελιάς ή έχουν σχέση με το μάζεμα της, «Θα σε κλέψω κάτ’ από τσις ελιές και από τσι κεντρομάδες» αναφέρει χαρακτηριστικά στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο, ο γραμματέας της Φιλαρμονικής Γαστουρίου, μουσικός και φιλόλογος Σπύρος Παχύς.
Οι ιστορικοί χρονογράφοι φέρουν τα παραδοσιακά πανηγύρια της Κέρκυρας να γίνονται έξω, στη φύση, με τις ορχήστρες να συνοδεύουν πάντοτε με βιολί και κιθάρα, ενώ όπως καταγράφεται τα πανηγύρια «τσι Κέρκυρας» είναι διήμερα και ποτέ τριήμερα.
«Τα πανηγύρια παλαιότερα δε γινόταν ούτε στις πλατείες, ούτε στις πλακοστρώσεις, ούτε στην άσφαλτο και το μπετό. Οι ορχήστρες είναι πάντα παραδοσιακές με βιολί, κιθάρα και τα τελευταία χρόνια ηλεκτρονικά όργανα. Σε κάποια πανηγύρια μετέχουν και οι φιλαρμονικές του τόπου. Συνήθως την παραμονή των μεγάλων εορτών γίνεται η λιτανεία και την ημέρα της γιορτής γίνεται η πανήγυρη. Στην Κέρκυρα δεν υπάρχουν τριήμερα πανηγύρια. Τα πιο παραδοσιακά πανηγύρια γίνονται στην αυλή της εκκλησίας, ενώ άλλα απομακρύνονται λόγω έλλειψης χώρου» επεξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παχύς.
Τα σύγχρονα πανηγύρια της Κέρκυρας συνοδεύονται οπωσδήποτε με χορό. Οι πιο παραδοσιακοί χοροί σήμερα που διατηρήθηκαν στο πέρας των χρόνων, είναι ο Κερκυραϊκός που λέγεται και ρούγα και ο αυτοκρατορικός χορός του Κάιζερ ή γαστουριώτικος. Άλλοι χοροί, είναι ο «Αη Γιώργης», η «Φουρλάνα» και χοροί του Βορείου και Νοτίου συγκροτήματος της Κέρκυρας, που όμως δεν ακούγονται τόσο συχνά στη Μέση Κέρκυρα.
Ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Κέρκυρας, είναι το γνωστό πανηγύρι του Γαστουρίου. Τεκμηριώνεται από τα τέλη του 19ου αιώνα και συνεχίζει από τότε αδιάλειπτα. Το πανηγύρι είναι αφιερωμένο στη γιορτή της «Παναγίας Οδηγήτριας», που είναι χτισμένη από τα τέλη του 18ου αιώνα, από Γαστουριώτες. Στο πανηγύρι του Γαστουρίου συμμετείχε πάντα και η αυτοκράτειρα Ελισάβετ και ο Κάιζερ, Αυτοκράτορας της Γερμανίας, εξ ου και ο «χορός του Κάιζερ», που είναι κατά βάση γερμανικός χορός προσαρμοσμένος στο ρυθμό της «Ρούγας»
«Και η Ελισάβετ και ο Κάιζερ, είχαν λατρέψει το Γαστούρι, που εκτός από το γνωστό παλάτι της Ελισάβετ στο Αχίλλειο, υπάρχει και η πηγή της Ελισάβετ, ενώ να σημειωθεί ότι στην εκκλησία του χωριού υπάρχουν λάβαρα, “σκόλα”, που έχει δωρίσει η βασίλισσα Ελισάβετ στο Γαστούρι» θα πει ο γραμματέας της Φιλαρμονικής Γαστουρίου, ενώ θα επισημάνει πως η κερκυραϊκή παραδοσιακή φορεσιά είναι η μόνο η γαστουριώτικη. «Όλες οι άλλες στολές είναι τοπικές φορεσιές. Η νυφιάτικη κερκυραϊκή στολή είναι η Γαστουριάτικη, γι’ αυτό και στο στήθος των γυναικών υπάρχουν πάντοτε κοσμήματα που είχε δωρίσει η Ελισάβετ και ο Κάιζερ» θα πει ο κ. Παχύς.
Συμμετέχοντας λοιπόν κάποιος στο πανηγύρι, που ξεπερνά πάντοτε τα δύο χιλιάδες άτομα, θα χορέψει το «χορό του Κάιζερ», αλλά θα επισκεφθεί και τα μνημεία της εποχής των δύο πολυαγαπημένων βασιλιάδων των Κερκυραίων.
Σύμφωνα πάντως με ιστορικά χρονογραφήματα, αρχικά τα «πανηγύρια τσι Κέρκυρας» γινόταν στο κέντρο του χωριού, αλλά μετά μεταφέρθηκαν στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας. Πάντοτε συνοδευόταν με παραδοσιακά όργανα και οι κάτοικοι φρόντιζαν οι ίδιοι να τα εκτελέσουν, διαμορφώνοντας το χώρο, καθαρίζοντας και ασπρίζοντας. Το έθιμο «ήθελε» πάντοτε να σουβλίζονται αρνιά.
«Είναι πολύ παλιό έθιμο, από φωτογραφίες που έχουμε, του 20ου αιώνα πριν τον πόλεμο που φαίνεται και το ψήσιμο των αρνιών. Εκείνη την εποχή ο κόσμος έτρωγε πολύ λίγο κρέας οπότε το αρνί σηματοδοτούσε τη μεγάλη γιορτή και το πανηγύρι του λαού που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα» αναφέρει ο γραμματέας της Φιλαρμονικής Γαστουρίου, μουσικός και φιλόλογος Σπύρος Παχύς.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
