Υπάρχει καθοδική πορεία στις ταξιδιωτικές selfie;

Δεν είναι άγνωστο πως η τέλεια selfie έχει γίνει μείζον θέμα στην εποχή των social media και της ψηφιακής πραγματικότητας.

Άλλωστε, όλοι μας έχουμε γίνει έστω και μια φορά μάρτυρες ανθρώπων που, στον βωμό της τέλειας φωτογραφίας, αγνοούν παντελώς το τριγύρω περιβάλλον, προσπαθώντας μέχρι τελικής πτώσης για το τέλειο κλικ.

Αυτό, έχει οδηγήσει τους προορισμούς και τους τουριστικούς παρόχους να προσπαθούν να δείξουν στους τουρίστες έναν δρόμο κατευνασμού, απαλλαγμένου από το άγχος της τέλειας selfie.

Ήταν σχεδόν 10 χρόνια πριν, όταν ο πεντάχρονος γιος της Karthika Gupta παρασύρθηκε στο Yellowstone National Park από τουρίστες που πάσχιζαν να βγάλουν φωτογραφία με τους περιπλανώμενους βίσωνες στο παρασκήνιο. Από τότε, η Gupta, φωτογράφος και συγγραφέας, έχει δει μόνο αύξηση αυτού του είδους επιθετικής συμπεριφοράς στην αναζήτηση της τέλειας selfie.

Κατά τη διάρκεια ταξιδιού της στη Σρι Λάνκα λίγο πριν από την πανδημία, παρατήρησε πλήθος τουριστών να κατακλύζουν τον λόφο Coconut Tree στο Mirissa, προσπαθώντας να αποκτήσουν μια φωτογραφία “άξια για ανέβασμα” στο Instagram. Παρόλο που κανείς δεν τραυματίστηκε, η  Gupta έμεινε απογοητευμένη που δεν μπόρεσε να δει πλήρως, πόσο μάλλον να φωτογραφίσει, το επαινούμενο ηλιοβασίλεμα.

Η Gupta δεν είναι αντίθετη στο να βγάζει φωτογραφίες- ελπίζοντας και για μερικές για τη συλλογή της- αλλά δεν μπορεί να ανεχτεί την “έλλειψη σεβασμού προς τους άλλους”. Αυτό που έπρεπε να είναι ένα υπέροχο, συγκλονιστικό θέαμα καταστράφηκε από την αγενή συμπεριφορά πολλών ανθρώπων που προσπαθούσαν να βγάλουν μια φωτογραφία του εντυπωσιακού σκηνικού.

“Δεν είναι μια όμορφη ανάμνηση“, δήλωσε η Gupta για το χρόνο της επίσκεψής της σε ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία της Σρι Λάνκα (τη στιγμή της δημοσίευσης, το #MirissaSriLanka είχε περισσότερες από 20.000 ετικέτες στο Instagram).

Η ‘selfie κουλτούρα’ δεν είναι καινούργια, και ούτε και η “παραβατική συμπεριφορά”, σύμφωνα με τη Vanja Bogicevic, κλινική καθηγήτρια στο Tisch Center of Hospitality του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, η οποία σημειώνει ότι η τελευταία υπάρχει εδώ και πολύ καιρό. Ωστόσο, με την άνοδο του “revenge travel” και του “φόβου του να μείνεις εκτός μιας κατάστασης”, η υπερτουριστική κατάσταση – και η κουλτούρα του selfie, μια φαινομενικά συνδεδεμένη συνέπεια – έχει επιταχυνθεί από την πανδημία, εξηγεί.

Παρόλο που ορισμένοι προορισμοί προσπαθούν να προσελκύσουν ταξιδιώτες σε λιγότερο γνωστά αξιοθέατα και περιοχές – η Bogicevic αναφέρει τις προσπάθειες του Άμστερνταμ να μεταφέρει την “περιοχή των κόκκινων φώτων” στα περίχωρα της πόλης και την προσπάθεια της Φλωρεντίας να προσελκύσει τους ταξιδιώτες σε λιγότερο γνωστές γειτονιές – άλλοι, όπως η Βενετία, φαίνεται ότι δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη δημοφιλία τους στις λίστες με τα “πράγματα που πρέπει να κάνεις πριν πεθάνεις”, με ζημία για τις αξίες της πόλης και το θυμό των κατοίκων.

Τον περασμένο μήνα, ένα καραβάκι που πλέονταν στα κανάλια της Βενετίας ανατράπηκε όταν μια ομάδα ταξιδιωτών από την Κίνα αρνήθηκε να καθίσει και να σταματήσει να τραβά φωτογραφίες. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ένας τουρίστας προκάλεσε πρόβλημα στη Βενετία, και πιθανώς δεν θα είναι η τελευταία στην ιστορική ιταλική πόλη – ή αλλού.

Παρά τις παραινέσεις για να βιώνουν οι τουρίστες τη στιγμή επίγεια και όχι εικονικά, υπάρχουν επισκέπτες που “παραβιάζουν κοινωνικούς κανόνες”, εκδηλώνοντας συμπεριφορές που είναι “ασέβεις για τον πολιτισμό”, όπως δηλώνει η Bogicevic.

Η ασέβεια εκφράζεται σε διάφορους τομείς: συμπεριφορά, ενδυματολογικός κώδικας, επικίνδυνες πράξεις, όπως αυτή που περιγράφηκε παραπάνω στη Βενετία. Κι αυτό έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις από τους μόνιμους κατοίκους, που απευθύνονται σε αρχές ώστε να δράσουν,

Οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν μέτρα για να περιορίσουν τα ταξίδια σε ορισμένες δημοφιλείς τουριστικές περιοχές, περιορίζουν τις χωρητικότητες ή επιβάλλουν υψηλά τέλη για την επίσκεψη. Ορισμένοι αναλαμβάνουν ακόμη και άμεση δράση κατά περίπλοκων φωτογραφιών και λάτρεις των selfies.

Αντίστοιχα, πριν από δύο χρόνια, η Νέα Ζηλανδία υιοθέτησε μια καινοτόμο προσέγγιση για τον περιορισμό της κουλτούρας του selfie, παροτρύνοντας τους ταξιδιώτες να σταματήσουν να τραβούν φωτογραφίες, επηρεασμένοι από influencers σε τουριστικά hotspots και να μοιραστούν κάτι νέο για τα ταξίδια τους στη χώρα. Τον περασμένο Μάιο, ο δημοφιλής τουριστικός προορισμός Hallstatt στην Αυστρία εγκατέστησε ένα ξύλινο τείχος στο πιο δημοφιλές σημείο για selfies, προκειμένου να αποκλείσει την θέα των Άλπεων, διαμαρτυρόμενος κατά της ηχορύπανσης και της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Μετά από αντίδραση στα social media, αφαιρέθηκε. Και το φθινόπωρο του 2023, το Βερμόντ απασχόλησε, όταν απαγόρευσε στους influencers που είχαν έρθει μαζικά για φωτογραφίες του ειδυλλιακού τοπίου με τα πεσμένα φύλλα του φθινοπώρου.

Το πρόβλημα με τα selfies είναι όταν η λήψη της φωτογραφίας γίνεται πιο σημαντική από το να βιώνεις πραγματικά την εμπειρία.

Στο Big Sur της Καλιφόρνια, η Sustainable Movements Initiative, η οποία προωθεί την υπεύθυνη συμπεριφορά κατά μήκος του εμβληματικού, Instagram-worthy Highway 1, δεν είναι κατά των selfies, δήλωσε ο Rob O’Keefe, CEO & πρόεδρος του See Monterey, αλλά στοχεύει να πείσει τους επισκέπτες να υπερβούν απλά τις selfie. Ελπίζει ότι οι άνθρωποι θα σταματήσουν και θα επαναφερθούν στη θέα, αναγνωρίζοντας ότι μια φωτογραφία δεν θα τους δικαιώσει το ίδιο με την εμπειρία.

Αυτές οι πολιτικές μπορούν να είναι χρήσιμες, και η Bogicevic προσθέτει ότι η εκπαίδευση και το παράδειγμα – από προορισμούς και τουριστικές εταιρείες, ακόμη και influencers ταξιδιού – είναι επίσης σημαντικά, ειδικά όταν ορισμένα μέρη μπορεί να χρειάζονται την προώθηση, καθώς και τα χρήματα που προκύπτουν από τον τουρισμό.

Από την άλλη, μπορεί τραβάτε φωτογραφίες ένα τυχαίο αδέσποτο γάτο και να χάνετε την ουσία μιας εμπειρίας κυνηγιού τρούφας για την οποία πληρώσατε, και στη συνέχεια παραπονιέστε γι’ αυτό αργότερα, όπως συνέβη με έναν συμμετέχοντα της Experience BellaVita, ανεξάρτητο ταξιδιωτικό πάροχο στην Ιταλία. Αυτό οδήγησε τελικά την εταιρεία στην εφαρμογή ενός νέου τρόπου για τους συμμετέχοντες στo κυνήγι τρούφας  να “εμβολιαστούν στη στιγμή”, εξηγεί ο Marino Cardelli, ιδιοκτήτης της Experience BellaVita.

Κατά τη διάρκεια του κυνηγιού τρούφας στο Αμπρούτσο, οι συμμετέχοντες της Experience BellaVita παίρνουν εργαλεία για το “κυνήγι” και λιχουδιές για τα σκυλιά- κυνηγούς – ώστε να συμμετέχουν ενεργά στην εμπειρία και να μην αναζητούν τις συσκευές τους. Η ιδέα, λέει ο Cardelli, είναι να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να χρησιμοποιούν τα τηλέφωνά τους, έτσι ώστε να έχουν “μια πιο σημαντική ταξιδιωτική εμπειρία που υπερβαίνει την επιφανειακότητα των selfies”.

Ωστόσο, ο Cardelli κατανοεί την επιθυμία να υπάρχει μια εικόνα από την εμπειρία κυνηγιού τρούφας, για αυτόν τον λόγο προσέλαβε έναν επαγγελματία φωτογράφο για να την καταγράφει για τους ταξιδιώτες.

Για να ενθαρρύνει πλουσιότερες και πιο αυθόρμητες ταξιδιωτικές εμπειρίες, η FTLO (For the Love of Travel), μια ταξιδιωτική εταιρεία που σχεδιάζει κυρίως ομαδικά ταξίδια για Millennials και Zoomers, πρόσφατα ξεκίνησε αναχωρήσεις χωρίς οι τουρίστες να παίρνουν μαζί τα τηλέφωνά τους. “Αν κάποιος δεν μπορεί να αφιερώσει ολόκληρο ταξίδι χωρίς τηλέφωνο”, τους ενθαρρύνουν “να δώσουν στον εαυτό τους την ευκαιρία για μερικές μέρες χωρίς τηλέφωνο”, δηλώνει η Tara Cappel, ιδρυτής και CEO της εταιρείας, που πιστεύει ότι αυτή η πρακτική θα επιτρέψει στους συμμετέχοντες της ομάδας να είναι πλήρως παρόντες χωρίς να αισθάνονται την πίεση να δημοσιεύουν στα social media και να είναι “online 24/7”.

Παρότι κυρίως μέλη της Γενιάς X εκφράζουν την απέχθειά τους για την κουλτούρα των selfies, η Cappel πιστεύει ότι οι ταξιδιώτες των Millennials και της Γενιάς Ζ ενδιαφέρονται εξίσου για εμπειρίες χωρίς αποσπάσεις – ψηφιακά detox όπου μπορούν να αφήσουν τα τηλέφωνά τους και να συνδεθούν με άλλους ταξιδιώτες και το περιβάλλον με γνήσιο τρόπο.

“Υπάρχει τόση διαφορά στην εμπειρία ταξιδίου χωρίς την πίεση/περιφρονητικότητα ενός smartphone”, δήλωσε η Cappel.

Η Tick δεν χρειάζεται απαραίτητα ένα ταξίδι χωρίς τηλέφωνο. Αντιλαμβάνεται την αξία των φωτογραφιών για να τις θυμάται μετά από ένα ταξίδι. Όμως, η ιδέα της τέλειας πόζας-εικόνας σε μια προσπάθεια να φαίνοται όλα φυσικά, είναι κάτι που δεν μπορεί να υποστηρίξει. “Μου αρέσουν οι φωτογραφίες και μου αρέσει να ταξιδεύω και να έχω φωτογραφίες για να θυμάμαι τα πράγματα”, δήλωσε η Tick. Αλλά εύχεται να ήταν πιο απλό. “Αν θέλεις μια φωτογραφία, πάρε μια φωτογραφία”.

Και αν αισθάνεστε ακόμα την ανάγκη να πάρετε εκείνη την τέλεια φωτογραφία για το Instagram, ο O’Keefe  λέει πως ο περιορισμός της ανεύθυνης συμπεριφοράς selfie είναι μισή εκπαίδευση και μισή επιβολή. “Μην παραβιάζετε τον νόμο για να βγάλετε ένα selfie”, είπε.

Πηγή: bbc.com

Φωτογραφίες: Pexels.com