Υπερτουρισμός: Μέτρα και εναλλακτικές επιλογές η τάση για το 2024
Οι παγκόσμιες τάσεις σε ένα θέμα που θα μας απασχολήσει και το 2024
Ένα από τα θέματα που απασχόλησαν πολύ το καλοκαίρι του 2023 τόσο τους επαγγελματίες τουρισμού όσο τους ταξιδιώτες ήταν αυτό του υπερτουρισμού.
Μια σχετικά νέα έννοια, έχει να κάνει με την τουριστική κίνηση σε μια περιοχή και την ένταση αυτής. Πρόκειται για ένα ζήτημα περίπλοκο, που συνίσταται στην άνιση κατανομή των τουριστικών ροών.
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, λοιπόν, η Parallaxi ασχολήθηκε εκτενώς με το φαινόμενο του υπερτουρισμού μέσα από ρεπορτάζ, άρθρα και απόψεις πολιτών, που αποτελούν τροφή για σκέψη γύρω από την τουριστική μας συμπεριφορά.
Έχοντας αυτά κατά νου, ας δούμε μαζί τις τάσεις και τις συζητήσεις γύρω από το ζήτημα του υπερτουρισμού για το 2024.
Το παράδειγμα του Άμστερνταμ
Το Άμστερνταμ είναι ένας από τους κυριότερους προορισμούς που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του υπερτουρισμού. Με τη φήμη της πιο “κουλ” και ελεύθερης πρωτεύουσας, εκατομμύρια επισκέπτες συρρέουν στην πρωτεύουσα της Ολλανδίας με (στερεοτυπικές) προσδοκίες για ξέφρενα και ασύδοτα πάρτι. Πέραν του γεγονότος πως το τρίπτυχο “αλκοόλ, κάνναβη, σεξ” δεν αποτελεί την καθημερινή – ή έστω την μοναδική- εικόνα της όμορφης πρωτεύουσας με τα κανάλια, τις γέφυρες, τα ποδήλατα και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και αποτελεί εν μέρει αλήθεια, το Άμστερνταμ είναι κι αυτό μια πόλη με μόνιμους κατοίκους και μάλιστα πολλούς. Αυτό έλαβαν υπόψιν και οι αρχές της πόλης, ξεκινώντας μια προσπάθεια να καταπολεμήσουν τον υπερτουρισμό.
Ο υπερτουρισμός είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να καταστήσει έναν τουρισμό μη βιώσιμο. Έτσι, και με την καμπάνια της περασμένης άνοιξης “stay away” (=μείνετε μακριά) να μην σημειώνει μεγάλη επιτυχία στην αποθάρρυνση των τουριστών για μια πιο… φιλήσυχη επίσκεψη στην περιοχή, με δελτίο τύπου οι τοπικές αρχές κάνουν λόγο για μια νέα στρατηγική, την “renew your view” (=ανανεώστε την άποψή σας) επιδιώκοντας να καταστήσουν σαφέστερο το μήνυμα της λανθασμένης εκτίμησης για την πόλη.
Η οπτική είναι να δει ο κόσμος το μέρος μέσω της εμπειρίας των κατοίκων και όχι σαν μια “χυδαία” επίσκεψη. Η καμπάνια θα τεθεί σε λειτουργία από τον Ιανουάριο του 2024 και θα διαρκέσει μέχρι τις αρχές του 2025. Κύριοι άξονες αποτελούν οι νέοι κανόνες στέγασης, και κανόνες σχετικά με τουριστικές εγκαταστάσεις.
Με το στεγαστικό να είναι ένα γενικό πρόβλημα που ταλανίζει την ολλανδική πρωτεύουσα, οι αρχές αποβλέπουν στο να τακτοποιηθούν πρώτα ζητήματα στέγασης που αφορούν φοιτητές, καθηγητές και ασκούμενους αστυνομικούς. Μάλιστα, τονίζεται ότι νέοι που έχουν ζήσει στο Άμστερνταμ τα 6 χρόνια την τελευταία δεκαετία θα έχουν προτεραιότητα στέγασης. Αυτό θα επιτευχθεί κυρίως μέσω περιορισμών στον αριθμό κλινών προς βραχυπρόθεσμη- τουριστική μίσθωση που θα μπορεί να έχει κάθε συνοικία, ενώ η μείωση κατά 30% του μέγιστου αριθμού B&B στην πόλη δεν αφήνει, στην ουσία, περιθώρια για άνοιγμα νέων χώρων διαμονής για τουρίστες.
Στο ίδιο μήκος κύματος με τους περιορισμούς που ισχύουν για την διαμονή φαίνεται ότι θα κινηθεί και το ζήτημα των τουριστικών επιχειρήσεων, με την απαγόρευση έκδοσης νέων αδειών για καταστήματα αναμνηστικών να έχει αποφασιστεί από το Συμβούλιο Επικρατείας της χώρας. Στους χώρους που θα αποτελούσαν άλλο ένα κατάστημα αναμνηστικών ειδών θα δημιουργηθούν, αντ’ αυτού, βιβλιοθήκες, γυμναστήρια, χώροι αναψυχής.
Πολλές άλλες πόλεις προσπαθούν επίσης να μειώσουν τον υπερτουρισμό, όπως η Φλωρεντία, με την απαγόρευση των airbnbs στο κέντρο της πόλης, και η Ιαπωνία, μέσω προώθησης λιγότερο δημοφιλών σημείων.
Προορισμοί προς αποφυγή
Αν και κάθε προορισμός έχει τη δική του ξεχωριστή θέση, αν ο υπεροτουρισμός αποτελεί κριτήριο που επηρεάζει στην επιλογή, σίγουρα υπάρχουν κάποιοι πιο “δύσκολοι”.
Συλλέγοντας πληροφορίες από ξένα μέσα, καταλήξαμε στους προορισμούς που συστήνουν ως τα πιο προς αποφυγήν μέρη. Πιο συγκεκριμένα, η Fodor’s, που εκδίδει ταξιδιωτικούς οδηγούς, κυκλοφόρησε την ετήσια λίστα για το που να μη ταξιδέψεις το 2024. Η λίστα αυτή έχει ως στόχο, την “ξεκούραση” των προορισμών αυτών και όχι την δυσφήμησή τους, καθώς οι προορισμοί αυτοί γίνονται όλο και λιγότερο βιώσιμοι λόγω της υπερβολικής επισκεψιμότητας. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψιν τον υπερτουρισμό, την υπερβολική σπατάλη και την κακή ποιότητα του νερού, που μπορούν να καταστρέψουν μια περιοχή, κατήρτισε μια λίστα με τα μέρη που καλό θα ήταν να μην επιλεγούν.
Όσον αφορά τον υπερτουρισμό, οι προορισμοί που αποτελούν “κόκκινη σημαία” σύμφωνα με την Fodor’s είναι η Βενετία, η Αθήνα και το Όρος Φούτζι στην Ιαπωνία. Επεξηγηματικότερα, η Βενετία “βουλιάζει” καθημερινά από τουρίστες, παρά τα μέτρα που έχει λάβει (απαγόρευση των κρουαζιερόπλοιων, εφαρμογή συστήματος ημερήσιας έκδοσης τουριστικών εισιτηρίων) προκαλώντας την ανησυχία των κατοίκων για βιώσιμο μέλλον. Η Αθήνα βρίσκεται επίσης σε προβληματισμό, αφού η Ακρόπολη, το δημοφιλέστερο τουριστικό αξιοθέατο, δέχεται καθημερινά τόσο κόσμο, που εγκυμονεί κίνδυνος καταστροφής του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco ενώ απειλείται ο παραδοσιακός τρόπος ζωής στις γύρω περιοχές. Το όρος Φούτζι, αποτελώντας πόλο έλξης των ορειβατών και όχι μόνο, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών αυτήν την ορειβατική περίοδο, με πολλούς όμως να αγνοούν τους κινδύνους της ορειβασίας και περιορίζονται μόνο στο να καταβάλλουν ένα μικρό ποσό που σχετίζεται μη την ασφάλεια και την διατήρηση της φύσης.
Στους προορισμούς που είναι καλό να αποφευχθούν λόγω υπερβολικής σπατάλης, βρίσκονται το Εθνικό Μνημείο “Όρη του Σαν Γκάμπριελ” στις ΗΠΑ, το Halong Bay στο Βιετνάμ και η Έρημος Ατακάμα στη Χιλή. Στα μέρη αυτά, λόγω της υπερβολικής συρροής τουριστών, παρατηρείται όγκος απορριμμάτων, καταστρέφοντας έτσι πρωτίστως το περιβάλλον κι έπειτα την εικόνα τους.
Αναφορικά με την ποιότητα του νερού, οι προορισμοί στους οποίους επικεντρώνεται κυρίως το πρόβλημα είναι η λίμνη Superior στις ΗΠΑ, ο ποταμός Γάγγης της Ινδίας και το Koh Samui στην Ταϊλάνδη. Εκεί, η τουριστική ροή και η χρήση των υδάτινων πόρων από τους τουρίστες έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τις φυσικές ισορροπίες .
Οι εναλλακτικές
Συζητήσεις έχουν ξεκινήσει γύρω από προορισμούς οι οποίοι είναι παρεμφερείς των υπερτουριστικών “ομολόγων” τους. Η ιδέα, δηλαδή, συνίσταται στην επίσκεψη σε παρόμοια μέρη, που δεν έχουν ωστόσο μετατραπεί σε mainstream προορισμούς που “βουλιάζουν”. Για παράδειγμα, αντί του Ντουμπρόβνικ, οι επισκέπτες που έχουν ως προορισμό την Κροατία μπορούν να ανακαλύψουν το γραφικό Ρόβιν.
Ομοίως, παρότι η Σαντορίνη αποτελεί ειδυλλιακό προορισμό, η Ελλάδα έχει τόσα όμορφα και γραφικά νησία να δει κανείς. Έτσι, η Τήνος αποτελεί ένα νησί απάντηση στο ηφαιστιογενές νησί που προσελκύει κάθε χρόνο πολλούς επισκέπτες. Στο ίδιο μοτίβο, το Λομπόκ αποτελεί λιγότερο δημοφιλή αλλά αντάξια επιλογή με αυτή του Μπαλί, το Choquequirao, στα βουνά του Νότιου Περού, αποτελεί εναλλακτική για τους φίλους της πεζοπορίας που έχουν προτιμούν να δουν και κάτι διαφορετικό από τον “μονόδρομο” – ως προς την επιλογή- του Μάτσου Πίτσου.
Αν και το Τουλούμ αποτελεί έναν πανέμορφο εξωτικό προορισμό, η δημοτικότητα του είναι τέτοια που οδηγεί στο να στέψει κανείς στο βλέμμα του στο επίσης μοναδικό – και λιγότερο γνωστό- Bacalar. Με υπέροχες παραλίες και μεγαλύτερη ιδιωτικότητα, αποτελεί σίγουρα επιλογή- λύση στο φαινόμενο του υπερτουρισμού. Τέλος, η Σρι Λάνκα, ένας εξίσου δημοφιλής προορισμός, αποτελεί μια πιο κατάλληλη επιλογή από την Ταϊλάνδη
*με πληροφορίες
*Πηγή φωτογραφιών: Pexels.com
