Ανακαλύψτε τα κτίρια της πόλης: Μουσείο Ύδρευσης

Πνιγμένα από το καυσαέριο και τις μοντέρνες πολυκατοικίες. Στέκουν δίπλα μας ενάντια στο χρόνο και την φθορά. Τα προσπερνάμε, δεν τα παρατηρούμε, σε κάποια από αυτά ζούμε και εργαζόμαστε, κάνουμε τα ψώνια μας η πίνουμε έναν καφέ. Άλλα μαραζώνουν από την αδιαφορία μας. 

Ζωντανά και περήφανα σύμβολα της ιστορίας της πόλης, κρύβουν σημαντικά γεγονότα, σκοτεινά μυστικά, οικογενειακές ιστορίες, τραγωδίες και χαρές. Νεοκλασικά, διατηρητέα, του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, του κλασικισμού, μπαρόκ, σύγχρονα αυτά είναι τα κτήρια σύμβολα της πόλης.

Σε ένα ιστορικό για την ύδρευση της πόλης κτιριακό συγκρότημα στην περιοχή των Σφαγείων, το παλιό Κεντρικό Αντλιοστάσιο του άλλοτε Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης (σήμερα Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.), στεγάζεται το Μουσείο Ύδρευσης. 

Το συγκρότημα κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα (1890-94) σε απόσταση περίπου 1.500 μέτρων από τα δυτικά τείχη του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.

Τα κτίρια του παλιού Κεντρικού Αντλιοστασίου σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν σε μια περίοδο κατά την οποία η μεταλλική κατασκευή βρισκόταν στο απόγειό της σε όλη την Ευρώπη. 

Έτσι, παρόμοιες εγκαταστάσεις αντλιοστασίων με τη χρήση αντίστοιχης τεχνολογίας κατασκευάστηκαν την ίδια εποχή σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Για την πόλη της Θεσσαλονίκης το συγκρότημα αποτελεί μια από τις παλιότερες πρότυπες προκατασκευές.

Η κατασκευή του αρχικού κτηρίου άρχισε το 1890 και ολοκληρώθηκε το 1894. Κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου με δομικά υλικά από το Βέλγιο. Το Κεντρικό Αντλιοστάσιο λειτούργησε απρόσκοπτα έως το 1978. Το 1984 το Διοικητικό Συμβούλιο του τότε Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης αποφάσισε τη μετατροπή του σε μουσείο. 

Το 1987, μετά από πρόταση της 4ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Το 2000 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση των τριών κτιρίων του ιστορικού συνόλου μαζί με το μηχανολογικό τους εξοπλισμό και διαμορφώθηκε ο περιβάλλων χώρος συνολικής έκτασης 3.000 τ.μ.

Το συγκρότημα κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα (1890-94) από Βέλγους τεχνικούς,εφόσον την υδροδότηση της Θεσσαλονίκης είχε αναλάβει η Οθωμανική Εταιρεία Ύδρευσης, ιδρυθείσα από Βέλγους. Το κτίριο αυτό ήταν το Κεντρικό Αντλιοστάσιο, στο οποίο τα νερά έφταναν με φυσική ροή από τους γύρω χειμάρρους. 

Για τον λόγο αυτό, το κτίριο είναι χαμηλότερα από το επίπεδο του εδάφους και ή κλίση προς αυτό είναι κατηφορική. Εδώ, με τη βοήθεια μεγάλων αντλιών διοχετευόταν αρχικά σε δύο και στη συνέχεια σε τρεις μεγάλες δεξαμενές (Βλατάδων, Κασσάνδρου, Ευαγγελίστριας). Σε αυτές προστέθηκε το 1924 και η δεξαμενή της Καλλιθέας. 

Το συγκρότημα του Κεντρικού Αντλιοστασίου περιλάμβανε τρία κτίρια: την κεντρική αίθουσα μηχανημάτων, το λεβητοστάσιο και, σε συνέχεια με το λεβητοστάσιο, μια στεγασμένη αποθήκη κάρβουνου. Η κατοικία του διευθυντή, στα ανατολικά του συγκροτήματος, ολοκλήρωσε την κατασκευή. Μέχρι το 1929 το αντλιοστάσιο λειτούργησε με δύο ατμοκίνητες αντλίες. Το 1929 εγκαταστάθηκε πετρελαιοκίνητος κινητήρας που σήμανε το τέλος εποχής για την ατμοκίνηση.

Tο κεντρικό κτήριο του αντλιοστασίου που στεγάζει τα αντλητικά μηχανήματα αποτελείται από μία ενιαία αίθουσα ορθογωνικής κάτοψης, διαστάσεων 12,90Χ25,50μ. (εμβαδό 329 τ.μ.) και ύψους 6,60μ. (με τη στέγη 8,60μ.). Καλύπτεται από δίρριχτη μεταλλική στέγη με κεντρικό υπερυψωμένο φωταγωγό. Είναι κατασκευασμένο από εμφανή φέρουσα μεταλλική κατασκευή με πλήρωση από μπατική εμφανή πλινθοδομή. Στο συγκρότημα ανήκουν επίσης άλλα τέσσερα κτίσματα συνοδείας (κτήρια συνεργείων, αποθηκών και διοίκησης).

Από το 2001 το Μουσείο Ύδρευσης λειτουργεί με ευθύνη της Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε. Στα αποκατεστημένα κτίρια του οργανώνονται επισκέψεις μαθητών σχολείων όλων των βαθμίδων. Παράλληλα, προσφέρονται οι δυνατότητες υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων με θέμα το νερό και την ύδρευση γενικότερα. Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο προβάλλονται ταινίες σχετικά με την ύδρευση της Θεσσαλονίκης.

Περισσότερες πληροφορίες eyath.gr