Πέντε ωραίες ιστορίες της πόλης Vol. 22

Στο καφενείο κάτω απ΄τα πλατάνια

Αν έχεις υπόψη σου τα παλιά καφενεία, όχι μόνο στα χωριά αλλά και στις πόλεις και όχι αναγκαστικά πολύ παλιά αλλά και μέχρι τη δεκαετία του ογδόντα που άρχισε ένα νέο life style, θα γνωρίζεις ότι δεν ήταν απλά χώροι χαρτοπαίγνιου αλλά κοινωνικής συνάθροισης και οι άνθρωποι που τα είχαν πρόσφεραν μαζί με το παρεΐστικο περιβάλλον τους και την συναναστροφή και μικρά πιάτα ξεχωριστής απόλαυσης που συνόδευαν τον καφέ ή το τσιπουράκι. Βασισμένοι σε κείνη την αίσθηση και την εικόνα του κλασικού ελληνικού καφενείου οι δημιουργοί του Basta επέλεξαν καταρχήν έναν υπέροχο χώρο κάτω από τα πλατάνια ενός δρόμου που γειτονεύει με την παλιά πλατεία Δικαστηρίων, το Μπέη Χαμάμ και τη Ρωμαϊκή Αγορά. Εκεί λοιπόν απέναντι από το σπίτι του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη, ένα καφενείο που θα πει στα σέρβικα κήπος, αλλά και στην ελληνική χρήση της λέξης θα πει φρενάρισμα, αφορμή για μια πιο χαλαρή ζωή, άνοιξε απ΄τον Δεκέμβρη. Τώρα το καλοκαίρι με τις τζαμένιες του πόστες ορθάνοιχτες μοιάζει με κήπο στο κέντρο της πόλης. Ο καφές πρωταγωνιστεί το πρωί και το απόγευμα και σερβίρεται με υπέροχο σπιτικό γλυκό του κουταλιού και γίνεται αφορμή και για μια εξαιρετική ιδέα κοινωνικής προσφοράς. Σε συνεργασία με τη Σχεδία, το περιοδικό του δρόμου μπορείς μαζί με το καφεδάκι σου να πληρώσεις άλλο ένα με έκπτωση 35%, προσφέροντας τη δυνατότητα σε κάποιον που δεν μπορεί να απολαύσει για οικονομικούς λόγους ένα καφέ να τον πιει δωρεάν. Από τη μία το μεσημέρι η κουζίνα ανοίγει και κει κάνει παιχνίδι η Μαρία Σέφα, σεφ όνομα και πράμα! Ρεβιθάδα με παστουρμά και κρέμα από φέτα, φακοσαλάτα με τσίρο, ρώσικη θαλασσινών, φρικασέ μανιταριών, στραπατσάδα με σουτζούκι, κοτόπιτα με γιαούρτι και κόκκινη πιπεριά, χοιρινό με ρύζι τζιγαριστό, ομελέτα με γλυστρίδα, κολοκυθανθούς, μια απίστευτη χωριάτικη μέσα σε καρβελάκι ψωμιού και ταπιο ωραία κεφτεδάκια της πόλης είναι μερικά από τα πιάτα που εναλλάσσονται στο ημερήσιο μενού και γίνονται ανάρπαστα.

*Basta, Μητρ. Γενναδίου 16 & Ιουστινιανού 22, τηλ: 231 552 5667

Γνώρισε τις οθωμανικές κρήνες στην Άνω Πόλη

Η Θεσσαλονίκη υδρευόταν κυρίως από τις πηγές στο Χορτιάτη, το Ρετζίκι και τη Σταυρούπολη. Στην πόλη, τις ανάγκες των πολιτών εξυπηρετούσαν πηγάδια, δεξαμενές και πηγές με πόσιμο νερό. Οι κρήνες κτίζονται συνήθως σε πλατείες και δρόμους της πόλης απ’ όπου διέρχονται υπόγειοι αγωγοί που φέρνουν νερό από τα υδραγωγεία. Ενίοτε είναι περίτεχνες και επίσης αποτελούν σημείο αναφοράς σε κάθε γειτονιά και τόπος κοινωνικής επαφής, αφού εκεί συναντιούνται οι άνθρωποι της γειτονιάς, κυρίως βέβαια γυναίκες. Οι Τούρκοι είχαν άλλη αντίληψη για το νερό. Πίστευαν ότι έχει άμεση σχέση με τη θρησκεία τους. Έδωσαν μεγάλη βαρύτητα στην κατασκευή κρηνών, αφού η εξασφάλιση και η κατανάλωση νερού από τον οποιοδήποτε σήμαινε για τους Τούρκους συγχωρεμό στους πεθαμένους τους. Βρύσες υπήρχαν σε κάθε συνοικία. Σε κάθε περιοχή συνήθως συναντούσε κανείς ένα τζαμί και μια βρύση τουλάχιστον. Η Άνω Πόλη, κλασικός τουρκομαχαλάς είχε πολλές εκ των οποίων σώζονται συνολικά οκτώ χαρακτηρισμένες ως διατηρητέες. Οι πιο μεγάλες είναι αυτή στη διασταύρωση Αλεξ. Παπαδόπουλου και Κλειούς. Η σκάφη της είναι τμήμα μαρμάρινης σαρκοφάγου σε δεύτερη χρήση. Βρίσκεται απέναντι από την ταβέρνα Τσινάρι (πλάτανος) που στεγάζεται στον ίδιο κτίσμα του περίφημου παλιού καφενείου. Η δεύτερη γνωστή και ως κόκκινη βρύση εξαιτίας του κόκκινου τούβλου της είναι όπως αναγράφεται στην επιγραφή της στα αράβικα η βρύση της μακαρίτισσας Ναμίκα Χαντίμ και βρίσκεται σε μια στροφή στην οδό Ακροπόλεως. Η τρίτη μεταφέρθηκε σχεδόν απέναντι από την εκκλησία του Προφήτη Ηλία, λόγω των έργων που έγιναν με την ανέγερση των νέων οικοδομών στην οδό Ολυμπιάδος. Ψάχνοντας στο αρχείο του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης ταυτοποιήσαμε την κρήνη που αποτελεί μια ιδιαίτερη κατασκευή αφού δεν ήταν πάνω σε κάποιο δρόμο ή πλατεία, όπως συνηθιζόταν, αλλά εντοιχισμένη στην πρόσοψη μιας κατοικίας. Με την κατεδάφιση των παλαιών σπιτιών αποσπάστηκε και τοποθετήθηκε στο δρόμο. Θα δείτε κι άλλες κρήνες αν κάνετε μια βόλτα στην Άνω Πόλη, στη Δημ. Πολιορκητή, στην οδό Λυσία και στην Ηρακλείδου. Καλή βόλτα.

Ζήσε το Σαββατοκύριακο στην Πλατεία Ρομφέης

Η περιοχή αυτή, ως τουρκική συνοικία Iki Şerife, ήταν δύσκολο να ξεχωρίσει από τη γειτονική της (χριστιανική) της Μονής Βλατάδων, γιατί χριστιανοί και μουσουλμάνοι κατοικούσαν μαζί σε αρκετούς δρόμους της, αναπτύχθηκε δε μετά τον 16ο αιώνα. Η πλατεια Ρομφέη (Κουλέ Καφέ ή Κρίσπου) ονομάστηκε έτσι από τον Μακεδονομάχο καπετάν Ρομφέη που ο σουλτάνος τον είχε διορίσει επιθεωρητή της Ρούμελης για να πολεμήσει τον Αλή Πασά, όταν εκείνος σήκωσε μπαϊράκι. Στις διηγήσεις των κατοίκων είναι συνδεδεμένη με το έθιμο της αυγομαχίας, όπου νέοι χριστιανοί από τις κάτω ενορίες του κέντρου ανέβαιναν στην ενοριά της Μονής Βλατάδων για να τσουγκρίσουν αυγά το Πάσχα. Απώτερος σκοπός τους να γνωρίσουν τα κορίτσια της γειτονιάς που είχαν φήμη για την ομορφιά και τη νοικοκυροσύνη τους και παρακολουθούσαν τις αυγομαχίες. Οι συστάσεις γινόντουσαν με «ραβασάκια».

Επέλεξε μια από τις δυο μέρες του Σαββατοκύριακου για να κάνεις τη βόλτα σου στις κρήνες και συνδύασέ την με μια επίσκεψη στην Πλατεία για τις εκδηλώσεις του 2310 Φεστιβάλ εκεί. Το Σάββατο το απόγευμα από τις 18:00 θα γίνει μια παρουσίαση μιας μελέτης ανάπλασης της Πλατειας και στις 18:15 θα ανοίξει με μια ξενάγηση για πρώτη φορά το Βυζαντινό Λουτρό όπου ολοκληρώθηκαν οι πολυετείς εργασίες συντήρησης. Θα ακολουθήσειπροσφορά εδεσμάτων από τις επιχειρήσεις της περιοχής και στις 20:30 συναυλία έντεχνης ροκ μουσικής. Την Κυριακή το πρωί θα γίνει αναβίωση παραδοσιακών παιχνιδιών και εκθέσεις και δράσεις εργαστηρίων. Το απόγευμα στις 18:00 θα ακούσουμε παραδοσιακές ιστορίες της περιοχής και θα ακολουθήσουν καντάδες και τραγούδια αλλά και παραδοσιακοί χοροί.

Πήγαινε στη γειτονιά των Αγίων Αποστόλων

Έχεις πολλούς λόγους για να πας. Πρώτον για να δεις σχεδόν ολοκληρωμένη τη νέα ανάπλαση της περιοχής που άλλαξε το πρόσωπό της. Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων βρίσκεται κολλητά στα δυτικά τείχη, στο σημείο που υπήρχε η Ληταία πύλη. Η επαναλειτουργία της πλατείας ως χώρος στάσης και η απόδοση της για χρήση στους κατοίκους θα ζωντανέψει την περιοχή και θα συμβάλλει στην επανένταξη των μνημείων στη ζωή της πόλης. Εκτός από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, στα μνημεία της περιοχής συμπεριλαμβάνονται η βυζαντινή κινστέρνα, το Πρόπυλο και το οθωμανικό λουτρό Πασά Χαμάμ (ή λουτρά Φοίνιξ). Δεύτερον να την επισκεφθείς Κυριακή για να πάρεις μέρος και στις εκδηλώσεις του 2310 Φεστιβάλ που σου γνωρίζει τις γειτονιές της πόλης. Στις 11 το πρωί θα πραγματοποιηθεί περίηγηση στα μνημεία της περιοχής, ενώ το απόγευμα στις 7 θα υπάρχειθ έκθεση φωτογραφίας, στις 7:30 παραδοσιακοί χοροί και στις 9 το βράδυ συναυλία εγχόρδων.

Αυτή την Κυριακή βάλε το brunch στη ζωή σου

Μπαίνοντας στον τρίτο χρόνο λειτουργίας του, συνεχίζει να σερβίρει ένα comfort & casual menu, εμπνευσμένο από το παγκόσμιο street food και το πιο επιτυχημένο all day breakfast & brunch της πόλης που ανανεώνεται συνέχεια απ΄τον ευφάνταστο σεφ Δημήτρη Κοπαράνη, που αν δεν σε σκλαβώσει με το χαμόγελό του θα το καταφέρει σίγουρα με τα υπέροχα πιάτα του. Ο χώρος έχει τον αέρα του μοντέρνου μπιστρό. Τα πρωινά εκεί σε μεταφέρουν στην ατμόσφαιρα μιας άλλης πόλης, της Νέας Υόρκης ας πούμε. Η θέα στην Αγιά Σοφιά σε επαναφέρει όμως κάθε που σηκώνεις το βλέμμα απ΄το πιάτο σου. Είσαι στη Θεσσαλονίκη και στη διακόσμηση την παράσταση κλέβει το υπέροχο graffiti της Simoni που έχει γίνει και σήμα κατατεθέν του μαγαζιού. Εξαιρετικός καφές με φρεσκοψημένα bagels – δοκιμάστε αυτό μετην κρέμα τυριού και την καπνιστή γαλοπούλα (happy hour έως τις 12:00, με espresso 1.5€ και cappuccino 2€). Και μετά ένας γευστικός παράδεισος που θα σου δυσκολέψει τη ζωή γιατί δύσκολα θα καταλήξεις ποια από τα δεκάδες πιάτα πρωινού θες να έρθουν στο τραπέζι σου. Φρέσκοι χυμοί φρούτων, smoothies με ταχίνι, αυγά με μανιτάρια, σπανάκι και γραβιέρα, ομελέτες με λυωμένο τυρί, πατάτες και bacon, τυρί φέτα και αβοκάντο, αβγά μάτια με μανιτάρια ή τραγανό bacon, αφράτα scrambled σε κρουασάν βουτύρου ή μελάτα με βούτυρο τρούφας και τυρί κρέμα, αυγοφέτες (ω ναι) γεμιστές με τυρί κρέμα και μαρμελάδα ή με μπανάνες και σοκολάτα, pancakes με σάλτσα από φράουλα και φρούτα του δάσους, αυγά στο φούρνο (σπεσιαλιτέ που δεν θα την βρεις αλλού), φρεσκότατα κέικ και φυσικά Μπουγατσάν (κρουασάν βουτύρου με ζεστή κρέμα μπουγάτσας όπου μπορεί κανείς να προσθέσει σοκολάτα, λευκή σοκολάτα, καραμελωμένους ξηρούς καρπούς, κόκκινα φρούτα ή το ειδικά φτιαγμένο παγωτό σε διάφορες εκδοχές), η γαστριμαργική επινόηση του Δημήτρη που έγινε cult.

*Παύλου Μελά 48. Τηλ. 2310272045, κάθε μέρα από τις 9:00 το πρωί.