Δεν είναι μνημεία τα περίπτερα 1 και 2, λέει η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων
Τι προκύπτει από το έγγραφο που εστάλη στους αρμόδιους φορείς.
Μία απάντηση που τροφοδοτεί εκ νέου το δημόσιο διάλογο σχετικά με το Σχέδιο Ανάπλασης της ΔΕΘ δίνει η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σύμφωνα με έγγραφο που εστάλη από την Υπηρεσία σε συνολικά 22 αποδέκτες (υπουργεία, Δήμο Θεσσαλονίκης, Επιμελητήρια, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας κ.α.), καθώς ζητήθηκε η διατύπωση απόψεων της Υπηρεσίας σχετικά με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, τα εκθεσιακά περίπτερα της ΔΕΘ δεν μπορούν να χαρακτηριστούν νεώτερα μνημεία, αν και όπως τονίζεται «στις δεκαετίες ’30, ’50 και ’60 ανοικοδομήθηκαν περίπτερα που αποτελούσαν πρωτοποριακά δείγματα του ανανεωτικού μοντερνισμού, πολλά από τα οποία κατεδαφίστηκαν».
Αναφέρεται χαρακτηριστικά, σχετικά με τα περίπτερα:
«Σήμερα, τα περίπτερα που διασώζονται από την περίοδο αυτή έχουν υποστεί σοβαρές επεμβάσεις, αφενός για να καλύψουν τις ανάγκες των νέων χρήσεων και αφετέρου για την ενίσχυση του φέροντα οργανισμού τους από τις επιπτώσεις του σεισμού του 1978, με αποτέλεσμα να αλλοιωθούν τα τυπολογικά και μορφολογικά τους χαρακτηριστικά.
Ως εκ τούτου, κατά τη γνώμη μας, τα προαναφερόμενα κτήρια, δεν συγκεντρώνουν τις απαραίτητες αυξημένες προϋποθέσεις για την εξέταση του χαρακτηρισμού τους ή μη ως ”νεώτερα ακίνητα μνημεία” σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 3028/2002.
Την άποψη αυτή ενισχύει το γεγονός ότι, κάποια από τα παραπάνω κτήρια, όπως τα περίπτερα 1,2, και 6, αποτελούσαν τμήματα ενός ενιαίου σχεδιασμού, ο οποίος έχει πια χαθεί.
Κύριο χαρακτηριστικό της σύνθεσης του σχεδιασμού αυτού, ο οποίος δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ’30 και επεκτάθηκε τις επόμενες δεκαετίες ’50 και ’60, ήταν αφενός η χάραξη κεντρικών αξόνων που επηρέασε τη χωροθέτηση και την τυπολογία των κτηρίων και αφετέρου η ισορροπία που υπήρχε μεταξύ του δομημένου και του ελεύθερου χώρου, στοιχείο που εξασφάλιζε τόσο τη λειτουργικότητα του εκθεσιακού κέντρου όσο και την ανάδειξη του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
Η κατεδάφιση πολλών κτιρίων σε συνδυασμό με την κατασκευή νέων κτηριακών όγκων, για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών της ΔΕΘ, είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αλλοίωση του περιβάλλοντα χώρου των κτηρίων που διατηρούνται, τα οποία αλλοιωμένα πλέον ως προς τα τυπολογικά και μορφολογικά τους χαρακτηριστικά, από τις συνεχείς, μεταγενέστερες επεμβάσεις, βρίσκονται μεμονωμένα και διάσπαρτα σε ένα ασφυκτικά δομημένο περιβάλλον, έχοντας χάσει πλέον την ταυτότητά τους στο χώρο και στο χρόνο».
Εδώ και δύο μήνες περίπου, από τότε που αναρτήθηκε προς δημόσια διαβούλευση η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για τη ΔΕΘ-HELEXPO, ξεκίνησε ένας μικρός «εμφύλιος» ιδίως στα social media.
Ειδικά σε ό, τι αφορά τα περίπτερα, πολίτες ξεκίνησαν να συγκεντρώνουν υπογραφές μέσω AVAAZ με αίτημα «να μην κατεδαφιστούν τα κτίρια μοντέρνας αρχιτεκτονικής της Δ.Ε.Θ».
Όπως αναφέρει η διαδικτυακή καμπάνια, «η ιστορία και ο χώρος της ΔΕΘ είναι διάστικτος από εξαιρετικά δείγματα-μνημεία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής (έργα των Δ. Tριποδάκη, Εμ. Βουρέκα-Σπ. Στάϊκου-Πρ. Βασιλειάδη, Κ. Kαψαμπέλη-Ι. Βικέλα, N. Bαλσαμάκη, Δ. Φατούρου και άλλων – ορισμένα έχουν αλλοιωθεί ή κατεδαφισθεί), τα οποία αποτελούν μοναδικά στον ελληνικό χώρο δείγματα εκθεσιακών περιπτέρων. Παράλληλα χαρακτηρίζουν, ως τοπικά, χρονικά και νοηματικά σημεία αναφοράς, το χωρικό πλαίσιο της διοργάνωσης που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με το απώτερο ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν και την ευρεία ενδοχώρα της. Με δεδομένο ότι το εκθεσιακό-συνεδριακό κέντρο της ΔΕΘ ”θα πρέπει να αποτελεί ένα τοπόσημο, ένα νέο landmark για τη Θεσσαλονίκη”, θα ήταν ολέθριο αυτό να απονευρωθεί από την ιστορία του».
Και συνεχίζει: «Διατηρώντας τη συνέχεια του θεσμού, οφείλει να διατηρήσει και αναδείξει τις κτιριακές εδράσεις-αναφορές του (έστω τις πλέον χαρακτηριστικές και αυθεντικές), να τις προβάλει ως τοπόσημα και να τις καταστήσει περισσότερο προσιτές στην πόλη. Στο πνεύμα αυτό προτείνεται η διατήρηση, ανάδειξη και ένταξη στον συνολικό σχεδιασμό του νέου εκθεσιακού κέντρου των υφισταμένων κτιρίων Διοίκησης, Περίπτερο 1, Περίπτερο 2 και Περίπτερο ESSO PAPPAS (πλέον των προτεινομένων από τη μελέτη Παλαί ντε Σπόρ, Πύργος του ΟΤΕ και MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης). Με τη χειρονομία αυτήν εμπλουτίζεται και αποκτά συνέχεια, συνεκτικότητα και στιβαρότητα ο ”Άξονας των Μουσείων”».
Τι προτείνει επί της ουσίας η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων
Η Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού συμφωνεί να διατηρηθούν στο πλαίσιο της ανάπλασης της ΔΕΘ τα κτίρια του Μ.Μ.Σ.Τέχνης, του Πύργου του ΟΤΕ, της πύλης – τόξου και του στεγάστρου της Πλατείας ΧΑΝΘ, του Παλαί ντε Σπορ και του περιπτέρου της Esso Pappas.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι από τα δύο σενάρια ανάπλασης, η Υπηρεσία είναι υπέρ του δεύτερου, επισημαίνοντας ότι με αυτό «αυξάνεται η επιφάνεια του προτεινόμενου ελεύθερου χώρου πρασίνου αφήνοντας αδόμητη την περιοχή των οδών Λεωφόρου Στρατού και 3ης Σεπτεμβρίου, δημιουργώντας ενιαίο ελεύθερο χώρο στο νοτιοδυτικό μέτωπο του οικοπέδου». Με αυτόν τον τρόπο, θα δημιουργηθεί ελεύθερος χώρος στον άξονα της Λεωφόρου Στρατού, γεγονός που θα οδηγήσει στην ανάδειξη του Αρχαιολογικού Μουσείου, του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και του κεντρικού κτιρίου του Γ’ Σώματος Στρατού.
Σημειώνεται ότι και το Υ.ΜΑ.Θ. – Υπουργείο Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας και Θράκης) είχε κάνει σε προγενέστερο έγγραφο τις παρακάτω παρατηρήσεις:
Η υπόθεση παίρνει τώρα το δρόμο για το ΚΑΣ το οποίο θα αποφανθεί οριστικά για το χαρακτηρισμό τους ή μη ως διατηρητέα και την τύχη τους.
Στο μεταξύ συνομιλώντας με τον κ. Γιώργο Σκιαδαρέση, προϊστάμενο στο Τμήμα Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και Μουσείων μάθαμε για τις θέσεις του τμήματος στην ιστορία αυτή. Σε μια περιοχή που υπάρχουν σίγουρα αρχαιότητες, προς την πλευρά του Γ. Σώματος Στρατού, η ιδέα του plan b, που τοποθετεί το πάρκο στην κάτω πλευρά της νέας Έκθεσης, προς το μέρος του πύργου του ΟΤΕ, ώστε να προστατευτούν οι αρχαιότητες οι οποίες σε κάθε περίπτωση μπορούν να αποσπαστούν, ενώ είναι κάθετα αντίθετοι με τη δημιουργία του υψηλού κτιρίου που θα λειτουργήσει ως ξενοδοχείο και θα αποτελέσει τον οπτικό φραγμό της από την πλευρά των Μουσείων προς το δάσος.
*Δείτε τα πάντα για την υπόθεση «Ανάπλαση ΔΕΘ» στο παρακάτω κατατοπιστικό αφιέρωμα της Parallaxi: Η ανάπλαση της ΔΕΘ, οι αντιδράσεις, τα σχέδια και όσα πρέπει να ξέρετε | Στο εν λόγω θέμα, περιλαμβάνονται:
- Το ιστορικό του Εκθεσιακού Κέντρου
- Παλαιότερες Μελέτες
- Τα σημεία μετεγκατάστασης που έχουν προταθεί κατά καιρούς
- Το σχέδιο ανάπλασης, όπως παρουσιάστηκε από τη διοίκηση της Helexpo – ΔΕΘ
- Οι ενστάσεις για το κατά πόσο θα δημιουργηθεί Μητροπολιτικό Πάρκο
- Δηλώσεις του Τάσου Τζήκα στην Parallaxi για το ζήτημα
