Δραματική αύξηση σωματιδίων στον ουρανό της Θεσσαλονίκης

Από την ανάλυση  και τη συγκριτική αξιολόγηση  των τιμών των αέριων ρύπων , όπως αυτές  καταγράφονται στους Σταθμούς  Μέτρησης   του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της Ατμοσφαιρικής  Ρύπανσης  στη Θεσσαλονίκη, το  δίμηνο  Δεκέμβριος  2023 – Ιανουάριος 2024, σε σχέση με το αντίστοιχο  δίμηνο Δεκέμβριος 2022 – Ιανουάριος  2023,  διαπιστώνονται:

*  Οι  τιμές που κατέγραψαν  οι Σταθμοί Μέτρησης  τον τελευταίο μήνα του 2023 και  το πρώτο  δεκαπενθήμερο του πρώτου μήνα του 2024, είναι πολύ πιο υψηλές  από τις  υπερβάσεις  του  θεσμοθετημένου ορίου για τα αιωρούμενα σωματίδια  που καταγραφόταν  το προηγούμενο διάστημα.. Αρκετές φορές και διπλάσιες(100 μg/m3 , με όριο τα  50 μg/m3 σε 24ωρη βάση).

* Εξίσου ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι πολύ υψηλές αυτές  τιμές στα αιωρούμενα  σωματίδια, καταγράφονται  με μεγαλύτερη συχνότητα  τώρα, από ό, τι στο παρελθόν.

Πιο συγκεκριμένα:

Το διάστημα  Δεκεμβρίου 2022 – Ιανουαρίου 2023,  οι μέσες ημερήσιες τιμές συγκέντρωσης σωματιδίων ΡΜ 10 δεν ξεπέρασαν τα 100mg/m3 .

Τον  προηγούμενο μήνα (Δεκέμβριος 2023),  ξεπεράστηκε η τιμή αυτή μία φορά στον σταθμό Αγ. Σοφίας και 2 φορές στον σταθμό Σταυρούπολης.

Το πρώτο  δεκαπενθήμερο αυτού του μήνα (Ιανουάριος 2024),  η τιμή των 100mg/m3 , ξεπεράστηκε μία φορά στον σταθμό Αγ Σοφίας, και μία φορά στον σταθμό Κορδελιού.

Επίσης, το πρώτο δεκαπενθήμερο του  τρέχοντος μήνα (Ιανουάριος 2024),  καταγράφηκαν  υπερβάσεις του ορίου των  50mg/m3,

7 φορές στον σταθμό Αγ. Σοφίας

7 φορές στον σταθμό Κορδελιού

5 φορές στον σταθμό Σταυρούπολης και

4 φορές στον σταθμό Καλαμαριάς.

Στους σταθμούς εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος (Πανόραμα, Σίνδος, Νεοχωρούδα) δεν παρατηρείται αξιόλογη μεταβολή σε σχέση με πέρυσι.

Δηλαδή:

Oι τιμές  των αιωρούμενων σωματιδίων προσεγγίζουν το τελευταίο δίμηνο  τα 100mg/m3  (τιμή διπλάσια από το επιτρεπόμενο όριο),  με μεγαλύτερη συχνότητα από ό, τι παλαιότερα.

Το πρόβλημα εντοπίζεται  κυρίως στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (σταθμός Αγ. Σοφίας) , αλλά πλέον και  στο Κορδελιό και στην Σταυρούπολη.

Ειδικά για την Καλαμαριά, παρόλο που οι υπερβάσεις   των ορίων   στα αιωρούμενα  σωματίδια είναι οι λιγότερες από ό, τι σε άλλα  σημεία  της  πόλης,   το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου 2024 είναι περισσότερες από αυτές  που καταγράφονταν τα προηγούμενα  χρόνια.

Οι καιρικές  – μετεωρολογικές  συνθήκες  που συχνά  λειτουργούν  ως επιβαρυντικός παράγοντας  για την αύξηση  των αιωρούμενων σωματιδίων, δεν  φαίνεται να επηρεάζουν τις τιμές  σε αυτή   την περίπτωση , καθώς ήταν παρόμοιες και  σε γενικές  γραμμές ήπιες, και στα δύο εξεταζόμενα  δίμηνα ‘22- ‘23 και ‘23 –‘24.

Οι  εξειδικευμένοι επιστήμονες της Διεύθυνσης  Περιβάλλοντος που παρακολουθούν και αναλύουν  τις διακυμάνσεις  στις τιμές   των αιωρούμενων σωματιδίων, εκτιμούν  ότι  οι νέες  αυξημένες τιμές και η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης  τους οφείλονται στην αύξηση της κυκλοφοριακής κίνησης  μέσα στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης  το τελευταίο δίμηνο και τα συνεχή προβλήματα στην ομαλή κίνηση  των οχημάτων (μποτιλιαρίσματα, ουρές αυτοκινήτων με χαμηλές ταχύτητες).  Άλλωστε, διαπιστώνεται ότι  οι τιμές «χτυπούν  στα κόκκινα», στις  ώρες της ημέρας που  υπάρχει κυκλοφοριακή αιχμή (εκτός από αργά το βράδυ και πολύ νωρίς  το πρωί).

ΑΛΛΟΙ ΡΥΠΟΙ

Αυξήσεις  καταγράφηκαν στο ίδιο χρονικό διάστημα, στις μέσες ημερήσιες συγκεντρώσεις του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) και  του διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) και δευτερευόντως στο μονοξείδιο του άνθρακα (CO). Οι τιμές   τους δεν έχουν ξεπεράσει τα θεσμοθετημένα όρια,  ωστόσο προβληματίζει το γεγονός ότι ενώ  στο παρελθόν  εμφάνιζαν μια γενική σταθερότητα, το τελευταίο δίμηνο  παρουσιάζουν  αυξητική τάση  των τιμών τους που και σε  αυτή την περίπτωση  είναι εντονότερη στο κέντρο της πόλης και την Σταυρούπολη.

Και εδώ κύρια αιτία  θεωρείται η αυξημένη κίνηση   οχημάτων  μέσα στην  πόλη.

ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

*Σε ό, τι αφορά  στα αιωρούμενα   σωματίδια, είναι  σαφές σε ειδικούς και μη, ότι το 2024 θα καταγραφεί νέα υπέρβαση  των  προβλεπόμενων ορίων  σε ετήσια  βάση,   με ό, τι αυτό συνεπάγεται, εφόσον δεν εξαλειφθεί η κύρια αιτία για τις αυξήσεις των τιμών  τους.

Σύμφωνα με τα θεσμοθετημένα όρια «η μέση τιμή 24ώρου 50 μg/m3,  δεν πρέπει να υπερβαίνεται περισσότερο από 35 φορές σε ένα ημερολογιακό έτος (είναι δηλαδή συνδυασμός της υπέρβασης της τιμής 50 μg/m3 και του αριθμού των ημερών που σημειώνεται αυτή) και ακόμα μέση τιμή ημερολογιακού έτους 40 μg/m3».  Ήδη, μόνο το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, σημειώθηκαν υπερβάσεις του ημερήσιου ορίου των  50mg/m3,  επτά  φορές στους σταθμούς  Αγ. Σοφίας  και  Κορδελιού, πέντε  φορές στον σταθμό Σταυρούπολης και 4 φορές στον σταθμό Καλαμαριάς.

*Η παρατηρούμενη το τελευταίο διάστημα, αύξηση   των τιμών των αέριων ρύπων( PM10, CO, NO, NO2),  δεν αποτελεί  ένα έκτακτο η προσωρινό φαινόμενο  που μπορεί να αντιμετωπιστεί   με προσωρινά  μέτρα. (Μέτρα όπως λόγου χάριν η  απαγόρευση λειτουργίας  της βιομηχανίας ή των κεντρικών θερμάνσεων για  μικρό χρονικό διάστημα, που προβλέπεται   σήμερα, εκτός  του ότι έχουν προσωρινή διάρκεια, δεν απαντούν στις βασικές αιτίες  που προκαλούν τις συνεχόμενες  υπερβάσεις  των τιμών στους αέριους ρύπους).

Πρέπει  να γίνει  κατανοητό σε όλους, ότι το πρόβλημα ήρθε για να μείνει, δεδομένου ότι στο έργο του  fly over μόλις ξεκίνησαν οι πρόδρομες εργασίες, το μετρό δεν θα  λειτουργήσει  πριν τον ερχόμενο  Νοέμβριο  και η αναβάθμιση των αστικών  συγκοινωνιών είναι προς το παρόν  υπό εξέλιξη.

Για να αποφευχθεί  περαιτέρω σοβαρή  επιβάρυνση  της ποιότητας της ατμόσφαιρας  τους επόμενους μήνες, και κατ΄ επέκταση της  δημόσιας  υγείας, είναι αναγκαίο να   σχεδιαστούν   και  να εφαρμοστούν νέα  μέτρα  με που θα  επιτρέψουν την αποφόρτιση  του ήδη κορεσμένου οδικού  δικτύου μέσα στην πόλη   της Θεσσαλονίκης.

Σε ό, τι αφορά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας :

*Αναβάθμισε  τη λειτουργία των Σταθμών Μέτρησης  της Αέριας Ρύπανσης  και έθεσε σε  λειτουργία νέους  Σταθμούς που καλύπτουν σε μεγαλύτερο  γεωγραφικό  εύρος και με υψηλή πιστότητα, τις μεταβολές  στις  τιμές  των αέριων ρύπων.

*  εκτός από τις συνεχείς ενημερώσεις του  Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών  για τα αποτελέσματα  των μετρήσεων, καταθέτει   συγκεκριμένες προτάσεις  για τη λήψη μέτρων (15  προτάσεις  Περιφερειάρχη Απ. Τζιτζικώστα, προτάσεις σε εκθέσεις των υπηρεσιών Περιβάλλοντος  της ΠΚΜ)

*υλοποιεί  εμβληματικά περιβαλλοντικά έργα και  μεγάλα έργα Πρασίνου, προκειμένου να συμβάλλουν  αποτελεσματικά στη βελτίωση  της ποιότητας  της ατμόσφαιρας και ευρύτερα την περιβαλλοντική ισορροπία, όπως είναι  η εξυγίανση και αποκατάσταση εκατοντάδων στρεμμάτων  του Δυτικού Παράκτιου  Μετώπου,  η χρηματοδότηση   των εργασιών  που είναι σε εξέλιξη  για το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά  στη Σταυρούπολη,  η στήριξη της διεκδίκησης   για τη διαμόρφωση  πάρκου πρασίνου στην ευρύτερη περιοχή ανέγερσης   του Μουσείου Ολοκαυτώματος  στη Δυτική Θεσσαλονίκη.

*Στοιχεία που ανέφερε σήμερα ο Κώστας Γιουτίκας, Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κεντρικής Μακεδονίας