Εβραϊκό Μουσείο: Άγνωστος Τόπος

Σήμερα είναι μέρα τιμής για τα θύματα του Ολοκαυτώματος των Εβραίων (50.000 στη Θεσσαλονίκη, 67.000 στην Ελλάδα και 6 εκατομμύρια στην Ευρώπη)  Υπό τον τίτλο «Μια πόλη αναζητά τις κεϊλότ της. Αόρατα πολιτιστικά μνημεία της εβραϊκής Θεσσαλονίκης» μια έκθεση ξεκίνησε (εγκαίνια στις 13:00 σήμερα) στο Εβραϊκό Μουσείο που αφορά στα μνημεία που καταστράφηκαν και επιχειρεί να παρουσιάσει τις 32 συναγωγές και 32 κεϊλότ της (πληθυντικός του «κεϊλά», που είναι όρος αντίστοιχος προς τον όρο «ενορία»). Κανένα ίχνος από τις πενήντα συνολικά συναγωγές δεν διασώζεται σήμερα. Παράλληλα η «Αντιφασιστική Συνέλευση Αλληλεγγύης» διοργανώνει στις 12.30 το «Οδοιπορικό μνήμης» με αφετηρία τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό (Παλιός Σταθμός και Στ. Βουτυρά) και κεντρικούς άξονες την εβραϊκή παρουσία στην πόλη αλλά και πρόσωπα και γεγονότα της Κατοχής, από τον σταθμό που έφευγαν τα τρένα για το Άουσβιτς μέχρι την πλατεία Ελευθερίας, περνώντας από το Βαρδάρη και τη Συναγωγή Μοναστηριωτών. Καιρός να γνωρίσετε ένα από τα άγνωστα Μουσεία της πόλης.

Μια ιδιαίτερη περιήγηση

Οι μαθητές οφείλουν να γνωρίζουν την ιστορία της χώρας τους! Η ιστορία όμως δεν είναι κάτι που διδάσκεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου! Και το καλύτερο βιβλίο δε μπορεί να προσφέρει στο μαθητή αυτά τα οποία θα του χαρίσει τόσο απλόχερα η αίθουσα ενός μουσείου! Η επαφή με τον χώρο του μουσείου είναι αυτή που γεννά τα ερωτηματικά κι αυτή που δημιουργεί τις ανεξίτηλες εικόνες. Σκέφτηκα λοιπόν να αναθέσω σε αρκετούς μαθητές μου από την Πρώτη Τάξη του Λυκείου ομαδικές εργασίες. Να επισκεφτούν – όποτε το επιλέξουν – τα μουσεία της Θεσσαλονίκης και να μου παρουσιάσουν κάποια από αυτά. Μια μικρή παρουσίαση… Ίσα ίσα για να μάθουμε πέντε πράγματα γύρω από το Μουσείο της καρδιάς τους. Οι μαθήτριές μου Μελίνα Μόσχου, Άρτεμις Πάντου και Αγνή Μακέδου τα κατάφεραν για μια ακόμα φορά! Διάλεξαν να παρουσιάσουν το Εβραϊκό μουσείο της Θεσσαλονίκης. Χάρηκα πολύ για την επιλογή τους…

-Στα πλαίσια του μαθήματος πρότζεκτ της Α’ Λυκείου με θέμα τον πολιτισμό επισκεφτήκαμε το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Εκεί η ξεναγός Λούσι Ναχμία, την οποία ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας αφιέρωσε και τις πολύτιμες πληροφορίες που μας χάρισε, ήταν παραπάνω από πρόθυμη να μας ξεναγήσει στο χώρο του μουσείου και να μας εισαγάγει στο ενδιαφέρον παρελθόν του.

Ο χώρος στον οποίο στεγάζεται σήμερα το μουσείο χτίστηκε το 1904 και στο παρελθόν λειτούργησε ως εμπορική στοά. Στον πάνω όροφο βρίσκονταν γραφεία και στον κάτω μαγαζιά, κάτι που φαίνεται από τα στόρια τα οποία είναι ενσωματωμένα στους τοίχους. Το 1997, όταν η Θεσσαλονίκη ανακηρύχτηκε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, αποφασίστηκε να μεταφερθεί το εβραϊκό μουσείο, που ως τότε βρισκόταν στην οδό Βασιλέως Ηρακλείου 24 και ονομαζόταν Κέντρο Εβραϊκής Ιστορίας, στην τωρινή του τοποθεσία, στην οδό Αγίου Μηνά 13. Για το λόγο αυτό, το κτήριο της εμπορικής στοάς ξεκίνησε να ανακαινίζεται και το 2001 άρχισε να λειτουργεί.

Το κτήριο είναι διώροφο, πολύ καλά διατηρημένο και περιέχει μία σειρά από έργα τέχνης, χρηστικά αντικείμενα, σύμβολα και παραδοσιακές φορεσιές των Ισραηλινών. Τα ενδιαφέροντα εκθέματα του μουσείου προσελκύουν ετησίως περίπου 12.000 επισκέπτες. Ανάμεσά τους διακρίνονται πάρα πολλοί Ισραηλινοί, οι οποίοι επισκέπτονται το μουσείο κυρίως την περίοδο Μαΐου- Οκτωβρίου με σκοπό να αναζητήσουν τις ρίζες τους και να διεκδικήσουν την πολιτιστική κληρονομιά που τους αντιστοιχεί. Επιπλέον, μεγάλος είναι ο αριθμός των σχολείων που επισκέπτονται το μουσείο, την περίοδο Οκτωβρίου-Μαΐου.

Τα εκθέματα του μουσείου είναι όλα γνήσια και τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από δωρεές, ενώ άλλα αγοράστηκαν. Τα τέσσερα αρχαιότερα εκθέματα είναι αρχαίες ρωμαϊκές στήλες, οι οποίες χρονολογούνται τον 3ο-4ο αιώνα. Η πιο σημαντική από αυτές χρησιμοποιήθηκε στο τέλος του 16ου αιώνα ως εβραϊκή επιτύμβια στήλη.

Από την επίσκεψή μας στο Εβραϊκό Μουσείο, το οποίο προβάλλει το εβραϊκό κομμάτι του πολιτισμού της Θεσσαλονίκης, διευρύναμε τους ορίζοντές μας όσον αφορά στο πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης. Ο εβραϊκός πολιτισμός, αν και αποτελεί μείζονα παράγοντα στην ιστορική πορεία της πόλης μας, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό. Το Εβραϊκό Μουσείο, λοιπόν, είναι το καταλληλότερο μέρος για να γνωρίσουμε τον εβραϊκό πολιτισμό και να μάθουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με το ιστορικό παρελθόν της Θεσσαλονίκης.

*Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αγίου Μηνά 13, τηλ. 2310 250407, Ωράριο λειτουργίας, Κυριακή, Τρίτη & Παρασκευή: 11:00 πμ –2:00 μμ, Τετάρτη & Πέμπτη: 11:00 πμ –2:00 μμ και 5:00 μμ – 8:00 μμ