Γέφυρα Δενδροποτάμου: Πώς φτάσαμε στην κατάρρευση του επιχώματος και τα έργα που είχαν γίνει

Στις 30 Νοεμβρίου, η Θεσσαλονίκη φαινόταν να διακατέχεται από μία… ιδιόμορφη ενέργεια.

Κάτω από έναν ουρανό φορτωμένο με βροχή όλη μέρα, η ανατολική Θεσσαλονίκη γιόρταζε τα εγκαίνια του μετρό. Την ίδια στιγμή, το δυτικό κομμάτι της πόλης έχασε μία σημαντική υποδομή, αφού κομμάτι της κατέρρευσε από την κακοκαιρία. Ο λόγος, φυσικά, για τη γέφυρα Δενδροποτάμου, η οποία συνδέει την ομώνυμη λεωφόρο με τα ΚΤΕΛ, περνώντας πάνω από την οδό Μοναστηρίου.

Το ιστορικό της γέφυρας και μία πολύ «ελληνική» μεταβίβαση ευθυνών

Η συγκεκριμένη, τόσο κομβική γέφυρα, χτίστηκε το 1985 πάνω στον πλακοσκεπή χείμαρρο του Δενδροποτάμου, που ξεκινά από την υψηλή ζώνη της δυτικής Θεσσαλονίκης (στο ύψος του νοσοκομείου Παπανικολάου) και, μέσω των Δήμων Παύλου Μελά, Κορδελιού-Ευόσμου, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, καταλήγει στο Θερμαϊκό, σε επαφή με την περιοχή του 6ου προβλήτα.

Το 2007 η ευθύνη για τη συντήρηση της γέφυρας άλλαξε χέρια και μεταβιβάστηκε στους Δήμους Αμπελοκήπων-Μενεμένης και Κορδελιού-Ευόσμου. Σε επικοινωνία με την parallaxi, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, εξηγεί:

«Η συντήρηση και τεχνική αστυνόμευση της γέφυρας ανήκε στην πρώην Κρατική Περιφέρεια Μακεδονίας-Θράκης, που με το πρόγραμμα “Καλλικράτης” αντικαταστάθηκε από την αντίστοιχη Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Το 2007, με απόφαση του τότε διορισμένου κρατικού περιφερειάρχη, η σχετική ευθύνη μεταφέρθηκε στο δικό μας Δήμο και σε αυτόν του Ευόσμου. Αυτό έγινε αυθαίρετα και παράνομα. Αφενός, δεν ερωτήθηκαν ποτέ οι Δήμοι μας, αφετέρου, βάσει του Συντάγματος έπρεπε να μεταφερθούν και οι απαιτούμενοι πόροι και μέσα στην Αυτοδιοικηση. Αυτό δεν συνέβη.

» Οι Δήμοι δεν διαθέτουν μηχανικούς με εμπειρία πάνω σε κατασκευή και συντήρηση γεφυρών. Είναι αντικείμενο ξένο προς τις αρμοδιότητές τους. Όταν έγινε η μεταφορά των αρμοδιοτήτων, όλοι οι αρμόδιοι υπάλληλοι πήγαν σε κεντρικές ή περιφερειακες υπηρεσίες του Υπουργείου. Σε εμάς δεν ήρθε κανένας».

Ο κ. Κυρίζογλου δηλώνει ότι από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2011 μέχρι σήμερα ο Δήμος συντηρούσε πάντα τη γέφυρα (γεφύρωμα, βάψιμο στα κάγκελα, φωτισμός, κολώνες κτλ.), «χωρίς να έχει δοθεί από το κεντρικό κράτος ούτε ευρώ».

Πώς φτάσαμε στην κατάρρευση και την επισκευή του επιχώματος

Πρέπει να διευκρινιστεί ότι στις 30 Νοεμβρίου δεν κατέρρευσε κομμάτι της γέφυρας καθαυτής αλλά κομμάτι του μεταβατικού επιχώματός της.

Με τον όρο «μεταβατικό επίχωμα» εννοούμε το σημείο που ανυψώνεται σταδιακά ώστε από το επίπεδο του εδάφους να μεταβούμε στη γέφυρα. Κοινώς, είναι το ανακλινόμενο «ύψωμα» που συνδέει το δρόμο πριν τη γέφυρα με το ακρόβαθρό της και έπειτα με το κυρίως σώμα της γέφυρας. Στην άλλη άκρη της, υπάρχει αντίστοιχα ένα μεταβατικό επίχωμα, για ομαλή μετάβαση ξανά από τη γέφυρα στο έδαφος.

O δήμαρχος εξιστορεί ότι, «τον Απρίλιο του 2023 οι υπηρεσίες παρατήρησαν στο τοιχίο του επιχώματος από τη μία μεριά μια απόκλιση». Σύμφωνα με μαρτυρίες οδηγών στην parallaxi, αυτό το τεχνικό πρόβλημα δημιούργησε μία κλίση στο ρεύμα κυκλοφορίας που εφάπτεται με το επίχωμα, κάτι που δημιουργούσε κινδύνους κατά την οδήγηση. Τελικά, το ρεύμα αποκλείστηκε για προληπτικούς λόγους.

Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ενέκρινε 200.000 ευρώ για τη συντήρηση και την αντίστηριξη του επιχώματος απο τα πλαγια.

Το περασμένο καλοκαίρι, εγκρίθηκε από το Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης η μελέτη του έργου και η εκταμίευση των χρημάτων. Τον Αύγουστο, ορίστηκε ως προσωρινός μειοδότης η εταιρεία ΔΙΟΝ Α.Β.Ε.Τ.Ε.

Στις 28 Αυγούστου ανακοινώθηκε ότι θα διακοπτόταν η κυκλοφορία «στο ρεύμα κυκλοφορίας ανόδου στη γέφυρα» μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, προκειμένου να γίνουν από τον ανάδοχο τα σχετικά έργα. Στις 27 Νοεμβρίου, ρεπορτάζ του Ράδιο Θεσσαλονίκη έκανε λόγο για παράταση των έργων μέχρι τις γιορτές, όμως η σφοδρή κακοκαιρία έβαλε απότομα τέλος στις όποιες παρεμβάσεις.

84 φρεατοπάσσαλοι, ένας… απρόβλεπτος αγωγός και οι δονήσεις που οδήγησαν στο κλείσιμο όλης της γέφυρας

Ζητήσαμε από την εταιρεία ΔΙΟΝ Α.Β.Ε.Τ.Ε. αλλά και από τον κ. Κυρίζογλου μία όσο πιο αναλυτική περιγραφή για τα έργα που εκτελέστηκαν μέχρι και τις 30 Νοεμβρίου.

Ο Ευγένιος Διονυσόπουλος, γενικός διευθυντής και μέτοχος της εταιρείας, αναφέρει πως οι εργασίες ξεκίνησαν αρχές Σεπτεμβρίου και «πραγματοποιήθηκαν εντατικά. Εργαστήκαμε και Σάββατα και κάποιες Κυριακές, όπως αποδεικνύουν και τα σχετικά βιβλία εργασιών και οι δηλώσεις στην επιθεώρηση εργασίας».

Στόχος ήταν η αντιστήριξη του επιχώματος με φρεατοπασσάλους. Όταν έγιναν, όμως, οι πρώτες διερευνητικές τομές, το έργο «σκόνταψε» σε έναν μεγάλο στρογγυλό αγωγό της ΕΥΑΘ, αναφέρει ο κ. Διονυσόπουλος. « Ενώ αρχικά προβλέπονταν τρεις σειρές από φρεατοπάσσαλους, τελικά καταλήξαμε σε τέσσερις σειρές αλλά με αλλαγμένη χωροταξία, για να μην τρυπηθεί ο αγωγός. Συνολικά τοποθετήθηκαν 84 φρεατοπάσσαλοι, για τους οποίους ανοίχτηκαν με γεωτρύπανο οι αντίστοιχες τρύπες βάθους 7,5 μέτρων και διαμέτρου 30 εκατοστών.

» Εκτός των παραπάνω, υπήρχαν και πολλά σκουριασμένα σίδερα στη γέφυρα. Τα χτυπήσαμε για να σφυρηλατηθούν και τα καθαρίσαμε με αμμοβολή και χημικές ρητίνες», προσθέτει.

«Συναντήσαμε δυσκολίες στο να χωρέσουμε τα μηχανήματα για τις τρύπες όπου θα μπήγονταν οι πάσσαλοι, αφενός λόγω του αγωγού, αφετέρου λόγω ενός δέντρου αλλά και του πεζοδρομίου της γέφυρας, που είχε τέτοιο ύψος ώστε να μην χωράει το σχετικό μηχάνημα από κάτω του. Φέραμε και δεύτερο μηχάνημα, πιο χαμηλό, για να χωρέσει κάτω. Στην πορεία βρέθηκαν και άλλοι αγωγοί που δεν εμφανίζονταν στα τοπογραφικά, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει περαιτέρω το έργο», υποστηρίζει ο κ. Διονυσόπουλος.

Ο κ. Κυρίζογλου προσθέτει από την πλευρά του: «Αν έσπαγε ο αγωγός, θα γέμιζαν βοθρολύματα όλα τα σπίτια στην περιοχή. Σε συνεννόηση με την ΕΥΑΘ, κατασκευάσαμε δύο φρεάτια ώστε ο αγωγός να είναι προσβάσιμος από τα συνεργεία της και μετά την ολοκλήρωση του έργου.

» Στις 30 Νοεμβρίου είχαμε 12 ώρες συνεχόμενη βροχή, με αποτέλεσμα να πέσει το τοιχίο αντιστήριξης του επιχώματος. Έτσι, αναγκαστήκαμε να κλείσουμε και το άλλο ρεύμα κυκλοφορίας, επειδή οι δονήσεις από τα κινούμενα οχήματα σε αυτό προκαλούσαν συνέχεια πτώση κομματιών από την υπόβαση. Ήμασταν πολύ τυχεροί, γιατί την ώρα της πτώσης οι εργάτες είχαν πάει κάτω από τη γέφυρα, για να προστατευτούν από τη βροχή. Σκεφτείτε να έπεφτε το επίχωμα με τους εργάτες να βρίσκονται από κάτω…».

Τα επόμενα βήματα

Την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου, ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Νίκος Ταχιάος, επισκέφθηκε με δύο μηχανικούς το σημείο. Ανακοίνωσε μία άμεση παρέμβαση για να δοθεί σε κυκλοφορία η γέφυρα με την κατασκευή νέου τοιχίου αντιστήριξης στο επίχωμα. Σε δεύτερη φάση, θα γίνει συντήρηση όλης της γέφυρας, με ευθύνη του Υπουργείου.

«Το Υπουργείο κατανοεί ότι η γέφυρα έχει υπερτοπική σημασία», σχολιαζει ο κ. Κυρίζογλου. «Εξυπηρετεί όλη τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα. Από εκεί γίνονται οι πάσης φύσεως μεταφορές από την έκτη προβλήτα του ΟΛΘ. Από εκεί διακινούνται τα τσιμέντα της παραλίας της Μενεμένη, τα καύσιμα της Jet Oil, τα προϊόντα των βιομηχανιών στο Καλοχώρι ή τη Σίνδο, και φυσικά τα λεωφορεία των ΚΤΕΛ».

Να σημειωθεί ότι πρόσφατα ο κ. Κυρίζογλου, όπως και παλιότερα, μοιράστηκε σε άλλη του συνέντευξη την πρόθεσή του να προσφύγει ο Δήμος στο Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να γνωμοδοτήσει για τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων συντήρησης της γέφυρας το 2007.

Τέλος, ο κ. Διονυσόπουλος δηλώνει: «Με τις υποδείξεις του Υπουργείου πλέον, θα ξαναφτιάξουμε εκ νέου τη στήριξη, και από τη μία μεριά και προληπτικά και από την άλλη. Με την ολοκλήρωση του έργου, θα εκκαθαρίσουμε τα σχετικά κόστη, ώστε να πληρωθούμε από το κονδύλι που προβλέφθηκε για το έργο. Μέχρι στιγμής δεν  έχουμε λάβει ως εταιρεία κάποιο ποσό».

*Οι φωτογραφίες των έργων παραχωρήθηκαν από τη ΔΙΟΝ Α.Β.Ε.Τ.Ε. Κεντρική φωτογραφία: Eurokinissi