Η «επιστροφή» των αρχαίων της Βενιζέλου: «Πολύ κακό για το τίποτα» ή «Όνειρο Θερινής Νυκτός»;
Η αντίδραση για τα δημοσιεύματα που συνοδεύονταν με εικόνες από «σακούλες με τα σπαράγματα ενός κάποτε ιστάμενου μνημείου να στοιβάζονται στο εργοτάξιο του σταθμού».
Ανακοίνωση – απάντηση εξέδωσε η «Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» για τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών γύρω από την «επιστροφή» των αρχαίων στο σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης.
«Κι ενώ ο Τύπος μας πληροφορεί πως η επανατοποθέτηση αποτελεί «έργο υψηλής εξειδίκευσης» που θα υλοποιηθεί βάσει τεσσάρων εγκεκριμένων τεχνικών μελετών, οι αρμόδιες για την επίβλεψη του έργου Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δεν θεώρησαν σκόπιμο να ενημερώσουν την επιστημονική κοινότητα για τους τρόπους με τους οποίους το μνημείο τεμαχίσθηκε, αποσπάστηκε, φυλάχθηκε, συντηρήθηκε και τώρα επανατοποθετείται» σημειώνει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση, που κάνει λόγο για φωτογραφίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και «απεικονίζουν σακούλες με τα σπαράγματα ενός κάποτε ιστάμενου μνημείου να στοιβάζονται στο εργοτάξιο του σταθμού».
Αναλυτικά η ανακοίνωση της «Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς»:
Πληροφορούμαστε τις τελευταίες ημέρες από τον Τύπο πως το μνημειακό σύνολο που βρέθηκε στο σταυροδρόμι Εγνατίας και Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη κατά τις εργασίες κατασκευής του Μετρό επιστρέφει στον τόπο από τον οποίο αποσπάσθηκε προκειμένου να επανατοποθετηθεί. Μια απόσπαση για την οποία διακεκριμένοι εκπρόσωποι της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας είχαν δηλώσει στον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Μάιο του 2021: «στο πλαίσιο της βυζαντινής αρχαιολογίας, τα συγκεκριμένα μνημεία είναι τόσο μοναδικά που ο εκτοπισμός ή η καταστροφή τους θα ήταν καταστροφή ισοδύναμη με τον βομβαρδισμό του Παρθενώνα από τον Francesco Morosini το 1687».
Κι ενώ ο Τύπος μας πληροφορεί πως η επανατοποθέτηση αποτελεί «έργο υψηλής εξειδίκευσης» που θα υλοποιηθεί βάσει τεσσάρων εγκεκριμένων τεχνικών μελετών, οι αρμόδιες για την επίβλεψη του έργου Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δεν θεώρησαν σκόπιμο να ενημερώσουν την επιστημονική κοινότητα για τους τρόπους με τους οποίους το μνημείο τεμαχίσθηκε, αποσπάστηκε, φυλάχθηκε, συντηρήθηκε και τώρα επανατοποθετείται. Στο ετήσιο συνέδριο για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που πραγματοποιήθηκε πριν από τρεις εβδομάδες στη Θεσσαλονίκη, η ηχηρή σιωπή για τρίτη συνεχόμενη χρονιά δεν συνάδει με την αίσθηση υπερηφάνειας που ο Τύπος μας μεταφέρει για τα τεχνικά επιτεύγματα μέσω των οποίων υλοποιείται αυτή η δραστική επέμβαση στο μνημείο. Εξίσου ηχηρή υπήρξε και η σιωπή για την ταυτότητα αλλά και την τύχη των ανασκαφικών ευρημάτων της ρωμαϊκής και ελληνιστικής Θεσσαλονίκης, που αποκαλύφθηκαν με την απόσπαση του μνημειακού συνόλου και με συνοπτικές διαδικασίες αποσπάσθηκαν και αυτά.
Η επιστημονική κοινότητα, όσο και οι πολίτες, παραμένουμε στο σκοτάδι της αδιαφάνειας των διαδικασιών σχετικά με το πώς θα υλοποιηθεί η επανατοποθέτηση του 92% ενός μνημειακού συνόλου έκτασης 1260 τ.μ. στον σταθμό Βενιζέλου. Το μόνο στο οποίο έχουμε πρόσβαση είναι άρθρα του Τύπου τα οποία αόριστα μας διαβεβαιώνουν για την ταχύτητα και την αρτιότητα όσων συμβαίνουν, συνοδευόμενα από φωτογραφίες που απεικονίζουν σακούλες με τα σπαράγματα ενός κάποτε ιστάμενου μνημείου να στοιβάζονται στο εργοτάξιο του σταθμού.
Πληροφορούμαστε, επίσης από τον Τύπο, πως η νομική και κινηματική δράση των πολιτών της Θεσσαλονίκης που αντιλαμβάνονται ότι ένα μοναδικό μνημείο της πόλης τους απώλεσε αναπόφευκτα και οριστικά με την απόσπαση την ακεραιότητα και την αυθεντικότητά του –πολίτες που αγωνίστηκαν για τη διατήρησή του έχοντας στο πλευρό τους την ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα– αποτελεί «μιζέρια», «υστερία» και… «κακογουστιά».
Τα μέλη της Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, είναι πάντοτε επώνυμα. Ευθαρσώς και με λογικά επιχειρήματα εξέφραζαν και εκφράζουν την πεποίθηση πως η απώλεια του μνημειακού συνόλου είναι μη αναστρέψιμη, όποια επανατοποθέτηση κι αν υλοποιηθεί. Επιπλέον, ήταν αχρείαστη προκειμένου το έργο του Μετρό να ολοκληρωθεί με τον πλέον σύντομο χρονικά και συμφέροντα για το δημόσιο προϋπολογισμό τρόπο. Λυπούμαστε που ο γράφων κρύφτηκε πίσω από την ανωνυμία προκειμένου να θίξει ψευδώς και συκοφαντικά τα κίνητρα της δράσης μας και εμάς προσωπικά.
Είναι πραγματικά κρίμα να αμαυρώνονται με αντιπολιτευτικούς χρωματισμούς τα κίνητρα δράσης των μελών μας, καθώς και όλων των φορέων που συμμετείχαν στον αγώνα μας για την in situ διατήρηση του μνημειακού συνόλου (Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων), αλλά και των πλείστων όσων φορέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό που υπέγραψαν ψηφίσματα υπέρ της επί τόπου διατήρησης, συμπεριλαμβανομένων του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και της Europa Nostra.
Είναι κρίμα, γιατί στις πολιτικές επιστήμες θεωρείται αυτονόητο πως στις χώρες όπου η Κοινωνία των Πολιτών είναι ισχυρή, τα φαινόμενα αδιαφάνειας, διαφθοράς και κρατικής ασυδοσίας είναι σπανιότερα. Εμείς είμαστε υπερήφανοι που η Κίνησή μας αποτελεί έκφανση της Κοινωνίας των Πολιτών σε μια πόλη και σε μια χώρα που έχουν απελπισμένα ανάγκη από ακόμη περισσότερους ενεργούς πολίτες, οι οποίοι να ενδιαφέρονται για το κοινό συμφέρον.
Είναι λυπηρό ότι ο γράφων στα όσα ψευδή και υποτιμητικά εξέφρασε εις βάρος μας προτίμησε να παραμείνει ανώνυμος. Αδυνατούμε να ρωτήσουμε ένα ψευδώνυμο γιατί θεώρησε εύστοχη εκ μέρους του την αναφορά στον «Μεγάλο Ύπνο» –το αστυνομικό μυθιστόρημα και φιλμ νουάρ που επικαλέστηκε προκειμένου να καταδείξει την έλλειψη φαντασίας και αισθητικής μας– όταν βασικό θέμα, τόσο του βιβλίου όσο και της ταινίας που βασίστηκε σ’ αυτό, αποτελεί η κρατική και κοινωνική διαφθορά. Στον «Μεγάλο Ύπνο» καταδικάζουν την πόλη μας όσοι πολιτικά και διοικητικά αρμόδιοι για δημόσια έργα της εμβέλειας του Μετρό δεν λαμβάνουν αποφάσεις με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.
Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
