Η μάστιγα των τροχαίων δυστυχημάτων – Ανοιχτή πληγή η Κεντρική Μακεδονία

Στη Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία οι δρόμοι κουβαλούν μια βαριά σιωπή μετά από κάθε σύγκρουση.

Κάτω από αυτήν κρύβονται κραυγές, αγχωμένα τηλεφωνήματα, οικογένειες που τρέχουν στα νοσοκομεία μέσα στη νύχτα.

Και φέρνουν στο φως μια μάστιγα: Τα τροχαία δυστυχήματα, που αφήνουν πίσω τους θάνατο, φόβο και απώλεια. Δεν είναι μόνο οι μεγάλοι δρόμοι ή οι περιφερειακές αρτηρίες, είναι οι διασταυρώσεις, τα φανάρια, οι δρόμοι της ανατολικής και δυτικής πόλης όπου η ταχύτητα, το λάθος, η αμέλεια ή η διάσπαση προσοχής χωρίζουν τη ζωή από τον θάνατο σε ένα δευτερόλεπτο.

Το πρώτο οκτάμηνο του 2025 στην Κεντρική Μακεδονία, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι νεκροί από τροχαία εμφανίζουν μικτές μεταβολές σε σχέση με το 2024, με ορισμένους μήνες να καταγράφουν σημαντική μείωση και άλλους αύξηση.

Τον Ιανουάριο οι θάνατοι μειώθηκαν στους 3 από 6 το 2024, ενώ και τον Φεβρουάριο μειώθηκαν στους 2 από 4. Τον Μάρτιο έχασαν τη ζωή τους στο δρόμο 2 άτομα  έναντι 11 πέρυσι. Τον Απρίλιο οι απώλειες μειώθηκαν ελαφρά από 11 σε 8, ενώ τον Μάιο καταγράφηκαν 3 νεκροί έναντι 4 το 2024.

Τον Ιούνιο δεν υπήρξε μεταβολή, καταγράφηκαν  12 νεκροί και τις δύο χρονιές. Ωστόσο, τον Ιούλιο η εικόνα αντιστρέφεται, με αύξηση στους 11 νεκρούς από 9 πέρυσι, ενώ και τον Αύγουστο οι θάνατοι ανέβηκαν στους 9 από 8 το 2024.

Συνολικά, η χρονιά μέχρι στιγμής δείχνει μια τάση μείωσης σε αρκετούς μήνες, αλλά με ανησυχητική αύξηση στην καρδιά του καλοκαιριού.

Η Βασιλική Μυλωνά, πρόεδρος του ΔΣ του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας, «Πάνος Μυλωνάς» μιλάει στη Parallaxi για την μάστιγα των δυστυχημάτων.

“Η Οδική Ασφάλεια παραμένει ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα δημόσιας υγείας. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024, στους ευρωπαϊκούς δρόμους έχασαν τη ζωή τους 19.940 άνθρωποι, με μέσο δείκτη 45 θανάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν ότι η συνολική πρόοδος της τελευταίας δεκαετίας έχει επιβραδυνθεί και ότι ο στόχος της μείωσης των θανάτων κατά 50% έως το 2030 παραμένει ιδιαίτερα απαιτητικός.

Στην Ελλάδα, η εικόνα παραμένει ανησυχητική. Το 2024 καταγράφηκαν 665 νεκροί και 658 βαριά τραυματίες από τροχαία συμβάντα και ο δείκτης 64 θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων, ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Η χώρα βρίσκεται στην «κόκκινη ζώνη» της κατάταξης της Ε.Ε., 3η χειρότερη θέση μετά από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Παρά τη σημαντική πρόοδο της περιόδου 2010–2020, η μείωση των θανάτων έχει επιβραδυνθεί, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα απέχει από την τροχιά σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Όσον αφορά στην Κεντρική Μακεδονία, τα στοιχεία αναδεικνύουν την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις. Με βάση τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024, η Περιφέρεια κατέγραψε 80 θανάτους από τροχαία συμβάντα και δείκτη 4,46 θανάτων ανά 100.000 κατοίκους, τιμή χαμηλότερη από τον εθνικό μέσο όρο (6,34). Ωστόσο, σε απόλυτους αριθμούς συγκεντρώνει ένα από τα υψηλότερα φορτία τροχαίων συμβάντων στη χώρα, γεγονός που αντικατοπτρίζει το μέγεθος του πληθυσμού, τις έντονες αστικές και υπεραστικές μετακινήσεις και τον ιδιαίτερο κυκλοφοριακό χαρακτήρα της περιοχής.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι, παρότι η Περιφέρεια δεν υπερβαίνει τον εθνικό δείκτη ανά κάτοικο, συμβάλλει σημαντικά στο συνολικό εθνικό πρόβλημα της Οδικής Ασφάλειας λόγω της υψηλής συχνότητας συμβάντων και του μεγάλου αριθμού παθόντων. Η γεωγραφική δομή του οδικού δικτύου και οι πιέσεις στις αστικές περιοχές καθιστούν την Κεντρική Μακεδονία μια από τις πιο κρίσιμες Περιφέρειες για τη συστηματική ανάληψη δράσεων πρόληψης.

Σε αυτό το περιβάλλον, ο ρόλος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς» είναι καταλυτικός. Με πολυετή εμπειρία, διεθνή αναγνώριση και συνεχή συνεργασία με ευρωπαϊκούς Οργανισμούς και την Πολιτεία, το Ι.Ο.ΑΣ. έχει συμβάλει στην εκπαίδευση εκατοντάδων χιλιάδων μαθητών, νέων, εκπαιδευτικών και πολιτών μέσα από επιστημονικά τεκμηριωμένα προγράμματα και αποτελεσματικές βιωματικές δράσεις με χρήση τεχνολογικού εξοπλισμού που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων. Μέχρι σήμερα από το Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς» έχουν εκπαιδευτεί περισσότεροι από 360.000 μαθητές, 8.200 εκπαιδευτικοί και δεκάδες χιλιάδες στρατευμένοι, εργαζόμενοι και νέοι οδηγοί. Οι παρεμβάσεις του Ινστιτούτου ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες, δίνοντας έμφαση στην κυκλοφοριακή παιδεία, την υπεύθυνη συμπεριφορά και την ενίσχυση της πρόληψης.

Η συνολική εικόνα που αποτυπώνουν τα ευρωπαϊκά δεδομένα και τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταδεικνύουν ότι η Οδική Ασφάλεια δεν αποτελεί απλώς στατιστικό δείκτη, αλλά ζήτημα ζωής και συλλογικής ευθύνης. Η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα, δυναμική προσέγγιση που θα βασίζεται στη συνεργασία θεσμών και συντονισμένες ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, στην τεκμηριωμένη εκπαίδευση και στην καλλιέργεια κουλτούρας πρόληψης, με στόχο τη μείωση των τροχαίων και τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου οδικού περιβάλλοντος για όλους.

Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας που πρόσφατα τέθηκε σε ισχύ, προσανατολισμένος στη σωστή κατεύθυνση, μπορεί να συμβάλει στη μείωση των τροχαίων συμβάντων εφόσον, παράλληλα με την εφαρμογή του νόμου, ενισχυθεί το έργο των τροχονομικών ελέγχων στους δρόμους μας με εμφανή συστηματική παρουσία της Τροχαίας και ελέγχους σε όλα τα επίπεδα – ζώνης, κράνους, κινητού, αλκοόλ και ταχύτητας πανελλαδικά! Να γίνει επίσης επίσπευση της ψηφιακής ενίσχυσης της Οδικής Ασφάλειας μέσα από την εγκατάσταση του δικτύου με τις κάμερες που έχει ανακοινωθεί, εφαρμόζοντας πρακτικές και διαδικασίες που είχαν αποτελέσματα σε άλλες χώρες.

Όσο δε για τα πρόστιμα από τις βεβαιωμένες παραβάσεις – θέμα που πρόσφατα συζητήθηκε και στη Βουλή – θα πρέπει να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα, με τα έσοδα από τα πρόστιμα να επανεπενδύονται για την ασφάλεια των πολιτών. Οι πόλεις μας να μην έχουν την εμφάνιση της εγκατάλειψης με κατεστραμένη και αόρατη κάθετη και οριζόντια σήμανση. Παράλληλα, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην κυκλοφοριακή αγωγή μαθητών, πεζών και οδηγών, παράλληλα με επιθετική ενημέρωση από τα ΜΜΕ. Δεν μπορούμε να καθυστερούμε άλλο στην ανάληψη δράσης και την εφαρμογή του νόμου. Δεν αντέχουμε να βιώνουμε τραγικές απώλειες καθημερινά στους δρόμους μας. Τα τροχαία πλήττουν την οικογένεια, την κοινωνία και αποτελούν και τροχοπέδη για την ανάπτυξη της χώρας μας.

Είναι ώρα για δράση. Το Ι.Ο.ΑΣ. δίπλα στους πολίτες και στην Πολιτεία, 20 χρόνια αγωνιά και αγωνίζεται με συνέπεια και συνέχεια για την ανάπτυξη μιας κουλτούρας κυκλοφοριακής παιδείας που θα προστατεύει τη ζωή στους δρόμους της χώρας μας”.