«Η Θεσσαλονίκη ανεβαίνει στον… βράχο»

Εικόνες: Αρχείο Θ. Φασούλα / x-climb / Paralaxi / theCrag

Η αναρρίχηση στη Θεσσαλονίκη ήταν για χρόνια υπόθεση μιας μικρής, παθιασμένης κοινότητας. Με ελάχιστες διαδρομές, χωρίς επίσημη καταγραφή, και με τους σοβαρούς βράχους να απαιτούν οδήγηση προς Όλυμπο, Βέροια ή Σέρρες, η πόλη έμοιαζε «φτωχή» σε κάθετη διάσταση. Όλα όμως άρχισαν να αλλάζουν το 2020, όταν η καραντίνα ανάγκασε τους ντόπιους αναρριχητές να στραφούν στους παραμελημένους βράχους του νομού.

Το αποτέλεσμα ήταν ο πρώτος Αναρριχητικός Οδηγός Θεσσαλονίκης: ένα έργο με 225 διαδρομές σε 22 πεδία, συν 3 ακόμη στη Χαλκιδική, πλήρως τεκμηριωμένο, με πληροφορίες για γεωλογία, πρόσβαση, δυσκολία και ασφάλιση.

Πίσω από την έκδοση βρίσκεται ο Θοδωρής Φασούλας, ιχθυολόγος, δάσκαλος συνοδών βουνού και βετεράνος της ορεινής εξερεύνησης – από τις Άλπεις και τα Ιμαλάια, πίσω στην πόλη του.

Και η παρέα του: ο Νταμαρριχητικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης.

– Τι σας οδήγησε στη δημιουργία του οδηγού;

Η ανάγκη. Για χρόνια σκαρφαλώναμε σε πεδία χωρίς επίσημη καταγραφή. Το 2020, η καραντίνα μας κράτησε “εγκλωβισμένους” στην πόλη — και τότε αρχίσαμε να εξερευνούμε σοβαρά τα δικά μας βράχια. Ανακαλύψαμε εγκαταλελειμμένα πεδία, καθαρίσαμε, ασφαλίσαμε, ανοίξαμε καινούργια. Ψάξαμε μέχρι και τα νταμάρια. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα για τον οδηγό.

– Τι περιλαμβάνει το βιβλίο;

Καταγράφει 225 διαδρομές σε 22 πεδία του νομού Θεσσαλονίκης, καθώς και 3 ακόμη στη Χαλκιδική. Από σύντομες σπορ διαδρομές μέχρι multi-pitch στον Χορτιάτη και την Εξοχή. Το μήκος κυμαίνεται από 10 έως 75 μέτρα, και η γεωλογική ποικιλία είναι σπάνια: ασβεστόλιθος, σταλακτιτικές ορθοπλαγιές, πρασινοσχιστόλιθος, γνεύσιος, και καθαρός χαλαζίας.

– Πώς έγινε η δουλειά στο πεδίο;

Με τα πόδια, τα χέρια και το σχοινί. Καταγράψαμε κάθε διαδρομή επιτόπου, φωτογραφίσαμε, σχεδιάσαμε τοπογραφίες. Όπου χρειάστηκε, στήσαμε εκ νέου ρελέ και πλακέτες με ανοξείδωτο ατσάλι 316L. Σε πολλά πεδία δημιουργήσαμε αυτοσχέδια σαλονάκια με πέτρες και παλέτες. Στο Φίλυρο φτιάξαμε μέχρι και δεντρόσπιτο με καναπέδες!

– Ποια πεδία ξεχωρίζετε;

Το Ασβεστοχώρι και το Φίλυρο είναι βασικά στέκια λόγω πρόσβασης και υποδομών. Η Περιστερά είναι μαγευτική, με ρέματα και καταρράκτες. Ο Χορτιάτης, εκτός από φυσική ομορφιά, έχει ιστορική σημασία: εκεί λειτούργησε η πρώτη αναρριχητική σχολή της Ελλάδας, το 1957, από τον Γ. Μιχαηλίδη. Το πεδίο σήμερα προσφέρει ασφαλισμένες διαδρομές μέχρι 70 μέτρα.

– Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου;

Πολύ θετική. Αναρριχητές — κυρίως ξένοι — επισκέπτονται πλέον συστηματικά τα πεδία. Μέσω του theCrag, του vrahomania, της πίστας x-climb στο κέντρο, αλλά και στόμα με στόμα. Πολλοί τουρίστες ρωτούν πού να σκαρφαλώσουν, και παίρνουν τον οδηγό. Η Θεσσαλονίκη μπήκε επιτέλους στον αναρριχητικό χάρτη.

Από τον βράχο στον τουρισμό

«Η αναρρίχηση ήταν κάποτε “τρέλα” μιας χούφτας παράξενων. Πλέον είναι Ολυμπιακό άθλημα. Θεσσαλονικείς αθλητές ήδη διαπρέπουν σε Πανελλήνιους και Βαλκανικούς αγώνες. Και στη Θεσσαλονίκη άνοιξαν πάνω από 20 νέα πεδία και 4 indoor πίστες στο κέντρο», λέει ο συγγραφέας.

– Θα μπορούσε η πόλη να ακολουθήσει το παράδειγμα της Καλύμνου και του Λεωνιδίου;

Πώς η Κάλυμνος και το Λεωνίδιο έγιναν διεθνείς αναρριχητικοί προορισμοί; Τι κοινό έχουν η μικρή νησιωτική Κάλυμνος και το ήσυχο παραθαλάσσιο Λεωνίδιο της Πελοποννήσου; Και τα δύο ήταν περιοχές με περιορισμένο τουρισμό, ελάχιστες υποδομές, και βασικό οικονομικό άξονα την αλιεία ή τη γεωργία. Μέχρι που ανακαλύφθηκαν από την παγκόσμια αναρριχητική κοινότητα.

Η Κάλυμνος: Από τα σφουγγάρια στα καραμπίνερ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, Γάλλοι και Ιταλοί αναρριχητές άρχισαν να σκαρφαλώνουν στον εντυπωσιακό ασβεστόλιθο της Καλύμνου. Η ποιότητα του βράχου, η ηλιοφάνεια, η θάλασσα και οι εντυπωσιακές σταλακτιτικές σπηλιές ήταν μοναδικά. Το 2000 κυκλοφόρησε ο πρώτος αναρριχητικός οδηγός και από τότε:

Η Κάλυμνος απέκτησε πάνω από 3.000 διαδρομές.

Έγινε προορισμός 12μηνου για αναρριχητές απ’ όλο τον κόσμο.

Άνοιξαν ξενοδοχεία, αναρριχητικά καταστήματα, σχολές και σεμινάρια.

Φιλοξενεί κάθε χρόνο το KALYMNOS CLIMBING FESTIVAL με συμμετοχές από 40+ χώρες.

Η τοπική οικονομία αναζωογονήθηκε, μειώνοντας την εξάρτηση από την τουριστική αιχμή του καλοκαιριού.

Το Λεωνίδιο: Το κόκκινο βράχινο χωριό της Αρκαδίας. Ήταν γνωστό κυρίως για τις μελιτζάνες και την απομόνωσή του. Όλα άλλαξαν όταν αναρριχητές από την Αυστρία και τη Γαλλία άρχισαν να χαρτογραφούν τις εντυπωσιακές κόκκινες πλαγιές πάνω από τον οικισμό. Σήμερα: Το Λεωνίδιο έχει πάνω από 1.800 διαδρομές.

Υποδέχεται χιλιάδες αναρριχητές ετησίως, κυρίως εκτός σεζόν (άνοιξη–φθινόπωρο).

Έγινε παράδειγμα βιώσιμου τουρισμού με σεβασμό στην τοπική κουλτούρα.

Υπάρχει ενεργή συνεργασία κατοίκων–αναρριχητών.

Οι επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν (καφέ, ταβέρνες, καταλύματα) και έμειναν ανοιχτές όλο τον χρόνο.

Τι δείχνει το παράδειγμά τους;

Οι αναρριχητές δεν είναι μαζικός τουρισμός, αλλά βιώσιμος και ποιοτικός. Μένουν περισσότερες ημέρες, τρώνε τοπικά, σέβονται το περιβάλλον. Σηκώνουν περιοχές εκτός τουριστικής αιχμής – άνοιξη, φθινόπωρο, ακόμη και χειμώνα. Δημιουργούν παγκόσμιο προορισμό με ελάχιστη αρχική επένδυση (ένα βιβλίο, μερικές πλακέτες, κοινότητα).

Στη Θεσσαλονίκη τώρα: Από τότε που ανέβηκαν οι διαδρομές σε site και εκδόθηκε ο οδηγός, τα πεδία γέμισαν με Erasmus, φοιτητές, τουρίστες. Οι περιοχές που προαναφέραμε έχουν περισσότερο βράχο, αλλά εμείς έχουμε μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Καθαρό χαλαζία στα βόρεια, ασβεστόλιθο με σταλακτιτικά στο κέντρο, πρασινοσχιστόλιθους και γνεύσιους στα νότια. Ακόμη και τα παρατημένα λατομεία αξιοποιούνται. Η ποικιλία αυτή επιτρέπει στον αναρριχητή να σκαρφαλώνει κάθε μέρα με διαφορετικό στυλ — κι όλα αυτά μέσα ή δίπλα στην πόλη, με εύκολη πρόσβαση και αεροδρόμιο με τουρισμό ήδη έτοιμο. Υπάρχουν πάρα πολλοί τουρίστες που ναι μεν θέλουν να δουν τον Λευκό Πύργο, να πιούν καφέ στην Αριστοτέλους και να φάνε στα Κάστρα αλλά θέλουν και ημέρες δραστηριότητας. Η αναρρίχηση είναι και λύση.

Τι μπορεί να γίνει άμεσα:

Σήμανση μονοπατιών και πεδίων.

Ψηφιακός οδηγός / εφαρμογή τύπου Rakkup

Αναρριχητικό φεστιβάλ σε Χορτιάτη ή Πανόραμα

Συνεργασία με ξενώνες, hostel, τουριστικές επιχειρήσεις

Συμμετοχή σε διεθνείς τουριστικές εκθέσεις

«Θέλω να ευχαριστήσω τους παλιούς Θεσσαλονικείς αναρριχητές — τον Γ. Μιχαηλίδη, τον Δ. Μπουντόλα, τον Σ. Γουναρίδη. Την Ορειβατική Λέσχη, την πίστα x-climb, τον Κώστα Τσάμπαζη για τη στήριξη. Και φυσικά την παρέα μας: τον “Νταμαριχητικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης”».

Ο Αναρριχητικός Οδηγός Θεσσαλονίκης είναι κάτι περισσότερο από ένα βιβλίο. Είναι μια καταγραφή της κοινότητας, ένα εργαλείο για το μέλλον, και ένα κάλεσμα προς την πόλη να δει το βράχο της αλλιώς. Η υποδομή υπάρχει. Το φυσικό κεφάλαιο επίσης. Το μόνο που λείπει είναι στρατηγική προβολή και το κατάλληλο όραμα.

Σας περιμένουμε στα βράχια.