Ανοίγοντας το ερμάρι της ιστορίας της πόλης

Λέξεις: Ιωάννης Καλλιαρέκος

Το ιστορικό αρχείο του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης ανοίγει και μαζί του ανοίγει και το ερμάρι της ιστορίας της πόλης.

Τα πρακτικά και οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου είναι μία κατάδυση στο βυθό της ιστορίας της πόλης, γεμάτη χρώματα, ήχους, και φωνές.

Οι πληροφορίες υποβάλλουν την ανασύνθεση του ιστορικού υπόβαθρου της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 20ου αι και την ανάδειξη πτυχών της ιστορίας της πόλης που η έρευνα μέχρι σήμερα δεν έχει φωτίσει επαρκώς. Η αποτύπωση των κοινωνικών, πολιτικών και θεσμικών μετασχηματισμών στην πόλη στις αρχές του 20ου αι. είναι ένα από τα ενδιαφέροντα θέματα.

Και ενώ, θα περίμενε κανείς, λόγω της πολυπολιτισμικής σύνθεσης της πόλης, να συναντήσει μια «οικογένεια» αλλόκοτη, μία Βαβέλ από εκπροσώπους διαφορετικών εθνικών, εθνοτικών, θρησκευτικών και γλωσσικών κοινοτήτων, με έκπληξη διαπιστώνουμε το αντίθετο : Την ανεμπόδιστη συνεννόηση όλων αυτών των ετερόκλητων ταυτοτήτων στα μεγάλα ζητήματα της πόλης, όπως τα υγειονομικά.

Κάτι ακόμα πιο ενδιαφέρον, που πραγματικά εντυπωσιάζει, είναι ο ανεξίθρησκος τρόπος με τον οποίο οι Δημοτικοί Σύμβουλοι υιοθετούσαν πολλές φορές στις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβούλιου πρακτικές δοκιμασμένες, ανεξαρτήτως της θρησκευτικής κοινότητας από την οποία προέρχονταν.

Φυσικά στα πρακτικά θα συναντήσουμε και τριβές. Και Δημοτικούς Συμβούλους, που σε ρόλο σολίστα, επιχειρούσαν να δυναμιτίσουν καταστάσεις. Ωστόσο, είναι υποδειγματική η διαχείριση που το δημοτικό συμβούλιο επεφύλασσε σε αυτές τις μεθοδεύσεις.

Σε ένα δεύτερο, βαθύτερο επίπεδο ανάγνωσης τα πρακτικά ερμηνεύουν αποφάσεις του κράτους των Αθηνών στη Θεσσαλονίκη, σε μια περίοδο δύσκολων ισορροπιών, την περίοδο της μετάβασης από την οθωμανική διοίκηση στην ελληνική.

Επιφανείς προσωπικότητες και εκπρόσωποι της οθωμανικής διοίκησης που άφησαν το αποτύπωμα τους στην ιστορία της πόλης, εδώ και χρόνια περιμένουν υπομονετικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, η πόλη να τους αποδώσει την οφειλόμενη τιμή.

Ανάμεσα τους ο δήμαρχος Οσμάν Σαϊτ, ο πρώτος δήμαρχος της πόλης το 1912, και ο Ταχσίν πασάς, διοικητής της Θεσσαλονίκης το 1912. Ο πρώτος προηγήθηκε της εποχής του και έθεσε τις βάσεις για τις υγειονομικές υποδομές του Δήμου Θεσσαλονίκης για τις επόμενες δεκαετίες.

Ο δεύτερος παρέδωσε ειρηνικά τη Θεσσαλονίκη στα ελληνικά στρατεύματα και την προστάτευσε από την καταστροφή.

Η αξιοποίηση του αρχείου είναι βέβαιο ότι θα ανατρέψει την παραμορφωμένη ψυχολογική αντίληψη που εδώ και δεκαετίες, και με λίγες εξαιρέσεις, έχει υιοθετήσει η πόλη, και υποστηρίζει πως οτιδήποτε ήταν οθωμανικό ήταν αυτομάτως αρνητικό και οπισθοδρομικό.

Πέρα από την αναμφισβήτητα μεγάλη ιστορική του αξία, το αρχείο αυτό συνιστά και ένα κεφάλαιο υψηλού πολιτικού ενδιαφέροντος με ειδικό βάρος. Αποτελεί μία γέφυρα επικοινωνίας και γόνιμου διαλόγου με την απέναντι πλευρά του Αιγαίου.

Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, το υλικό του αρχείου του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης μας προκαλεί να εξετάσουμε τον πλούτο που συνεπάγεται η ετερότητα των ταυτοτήτων των κατοίκων της πόλης στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι.

Ο πολυθρησκευτικός και πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της πόλης συνδέει υποδόρια τη Θεσσαλονίκη με τους απογόνους όλων αυτών των ομάδων.

Εν κατακλείδι το ιστορικό αρχείο του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης ανταποκρίνεται σε μια νέα, πιο προσεκτική απογραφή στα αποθέματα του ταμείου της ιστορίας και του πολιτισμού της πόλης.

Υποβάλλει την πρόταση να αναστοχαστούμε, να εξετάσουμε πιο προσεκτικά στάσεις και επιλογές και με ωριμότητα οι Θεσσαλονικείς χαρτογραφήσουμε τη νέα πορεία.

*Ο Ιωάννης Καλλιαρέκος είναι υποψήφιος διδάκτορας της ιστορίας της ιατρικής στο ΑΠΘ

Η έκθεση πραγματοποιείται έως τις 29/2 στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (5ος όροφος, Γ. Βαφόπουλου 3) και θα λειτουργεί Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 09:00 έως τις 14:00 και από τις 17:00 έως τις 20:00.

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Προγραμματισμένες ομαδικές ξεναγήσεις κάθε Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή στο: https://opengov.thessaloniki.gr/opengov/eservices/vafo/ds.php

Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση κάντε κλικ ΕΔΩ