Κινδυνεύει η Θεσσαλονίκη από την τουριστοφοβία;

Μετά τα κρούσματα της λεγόμενης τουριστοφοβίας σε γνωστές Ευρωπαϊκές πόλεις  και έπειτα από την δυσαρέσκεια των κατοίκων του κέντρου της Θεσσαλονίκης για την κατάσταση στα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα μήπως τελικά η Θεσσαλονίκη είναι η επόμενη πόλη όπου οι «Ξένοι» θα είναι ανεπιθύμητοι στο κέντρο της;

Ζω στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τα τελευταία 20 χρόνια. Ως φοιτητής στα 18 το πρώτο μου σπίτι ήταν στην Καμάρα. Θυμάμαι πως εκείνα τα χρόνια ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να βρεις σπίτι γύρω από τα πανεπιστήμια τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο λόγω των φοιτητών, κάτι που οι ιδιοκτήτες το ήξεραν και το εκμεταλλεύονταν δεόντως ανεβάζοντας τα ενοίκια σε δυσθεώρητα ύψη και μάλιστα σε σπίτια με ανύπαρκτες δομές. Τα επόμενα διαμερίσματα στα οποία μετακόμισα (3 στον αριθμό) ήταν όλα γύρω από την εκκλησία της Αγίας Σοφίας.

Στην αρχή της κρίσης πριν από 6-7 χρόνια άρχισα με έκπληξη να παρατηρώ την γειτονιά να γεμίζει ενοικιαστήρια με τα ενοίκια να κυμαίνονται κοντά στα 250 ευρώ για διαμερίσματα που παλαιότερα ήταν εντελώς απαγορευτικά για ενοικίαση.  Οι μεσίτες πέρασαν μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τους , οι ιδιοκτήτες  προσπαθούσαν να πουλήσουν τα σπίτια τους, οι φοιτητές άρχισαν να μειώνονται ειδικά αυτοί του εξωτερικού και της Κύπρου, κόσμος έφευγε προς το εξωτερικό η επέστρεφε στην επαρχία.

Λόγω ιδιοκατοίκησης αναγκάστηκα να φύγω από το τελευταίο σπίτι που έμενα πριν από 1 μήνα οπότε και ξεκίνησα να ασχολούμαι και πάλι με τα ενοικιαστήρια κάτι που είχα να κάνω 5 χρόνια. Θεώρησα αρχικά πως θα ήταν πολύ εύκολη υπόθεση. Δεν μπορούσα να φανταστώ πόσο πολύ έχουν ξαν-αλλάξει οι όροι ενοικίασης στο κέντρο της πόλης. Οι μεσίτες μόνο που δεν γελούσαν όταν ρωτούσα ποιες επιλογές έχω σε σπίτια στο κέντρο. Άρχισα να παρατηρώ πως τα  ενοίκια στην Αγία Σοφία  ξεκινούν πλέον  στην καλύτερη περίπτωση από τα 300 και φτάνουν μέχρι τα 500 και 600 ευρώ. Τι συνέβη μέσα σε 6 χρόνια;  Προφανώς η διαμόρφωση της Αγίας Σοφίας σε πεζόδρομο, η ανάδειξή  της σε γειτονιά με καφετέριες και εστιατόρια έπαιξε ρόλο  στην αύξηση των ενοικίων. Σύμφωνα όμως με τους μεσίτες το κέντρο της πόλης αποτελεί γενικά  το μεγαλύτερο τους πρόβλημα τα τελευταία χρόνια.

Οι φοιτητές άρχισαν και πάλι να αυξάνονται χρόνο με το χρόνο, κυρίως οι Κύπριοι που προτιμούν την Θεσσαλονίκη περισσότερο από κάθε άλλη πόλη και επέστρεψαν μετά την οικονομική κρίση στην Κύπρο πολύ δυναμικά. Οι   παραδοσιακά φοιτητικές γειτονιές Μελενίκου Καμάρα Ροτόντα Αγίου Δημητρίου Εγνατία Ολύμπου Φιλίππου Ναβαρίνου έχουν μεγάλη ζήτηση χωρίς να έχουν αντίστοιχη προσφορά. Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο με την έναρξη των προγραμμάτων στέγασης των προσφύγων που προσθέτει έναν αριθμό αν και όχι μεγάλο προς το παρόν παρ όλα αυτά μη προβλέψιμο που βρέθηκε στην πόλη μας από εμπόλεμες ζώνες. Αυτό εντείνει σε έναν βαθμό τα κρούσματα ξενοφοβίας λόγο του γενικότερου  φόβου προς το «διαφορετικό» αλλά και την γενικευμένη «ισλαμοφοβία» που προωθείται έντονα από πολλές κατευθύνσεις και ενός φόβου πως οι μετανάστες θα υποβαθμίσουν την περιοχή στην οποία θα ζουν κάνοντας τα σπίτια να χάσουν την αξία τους.

Η κορύφωση του προβλήματος σύμφωνα  με τους μεσίτες είναι η τάση των ιδιοκτητών του παραδοσιακού κέντρου της πόλης να ανακαινίζουν τα σπίτια τους να σταματάνε να τα νοικιάζουν και να τα διαθέτουν  σε πλατφόρμες βραχύβιας ενοικίασης όπως το rbnb. Μια λύση που δίνει εύκολα, γρήγορα, πολύ περισσότερα και κυρίως αφορολόγητα χρήματα στους ιδιοκτήτες σπιτιών, αλλά τους εξασφαλίζει και μια επαγγελματική ενασχόληση βγάζοντας τους ίσως και από ένα πλαίσιο ανεργίας, (τους ιδίους ή  και τα παιδιά τους), μιας και η ενασχόληση με την ενοικίαση του σπιτιού τους σε τουρίστες και επισκέπτες τους προσφέρει εργασία. Βέβαια σύμφωνα με τα τελευταία νέα σύντομα θα  προβλέπεται ένα φόρος 15%-45% στο ετήσιο εισόδημα από περιστασιακές και βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακίνητης περιουσίας κάτι  που μπορεί στα επόμενα χρόνια να ξαν-αλλάξει πολλά πράγματα στο τοπίο της Θεσσαλονίκης.

Αν  κάνει κάποιος σήμερα  μια αναζήτηση στην σελίδα του Rbnb με ακτίνα ενδιαφέροντος την Θεσσαλονίκη θα του βγάλει πάνω από 300 αποτελέσματα. 300 διαμερίσματα κυρίως στο κέντρο της πόλης έχουν χαθεί και δεν είναι πλέον διαθέσιμα για κατοικία και τα ενοίκια στα εναπομείναντα είναι τόσο υψηλά που πολλοί αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το κέντρο της πόλης και να ζήσουν σε άλλες περιοχές με μειωμένη ζήτηση και πιο φθηνό ενοίκιο Ακόμα και περιοχές περιμετρικά του κέντρου βαφτίζονται κέντρο της πόλης και τα ενοίκια δεν πέφτουν  κάτω από 300 ευρώ.

Είναι βέβαια απορίας άξιο σε μια πόλη που τα ξενοδοχεία έχουν σχεδόν πάντα 100% πληρότητα και τόσα σπίτια έχουν κάνει αλλαγή χρήσης, πώς θα μπορούσε η ίδια η πόλη να εκμεταλλευτεί όλους αυτούς τους επισκέπτες υπέρ της.

Διαβάζοντας τα σχετικά άρθρα για την τουριστoφοβία και την μετατροπή του κέντρο των πόλεων όπως Βενετία, Βαρκελώνη σε τουριστική ατραξιόν που διώχνει τους πολίτες της  αναρωτιέμαι πως θα διαμορφωθεί το κέντρο της δικής μας πόλης. Χωρίς να έχουμε ακόμα τέτοια κρούσματα μιας και δύσκολο να γίνουμε Βενετία η Παρίσι, τα διαμερίσματα του κέντρου είναι ένα πρόβλημα που μέσα στα χρόνια η πόλη καλείται να αντιμετωπίσει συμπεριλαμβάνοντας  πολλές φορές και την αισχροκέρδεια των ιδιοκτητών που ζητάνε δυσθεώρητα ενοίκια για διαμερίσματα σε παλιές οικοδομές χωρίς ούτε καν τις βασικές υποδομές πατώντας στην ανάγκη των φοιτητών η εργαζομένων να ζουν στο κέντρο της πόλης.

Μια λύση στο πρόβλημα μελλοντικά μπορεί να δώσει το μετρό και τα μέσα μεταφοράς.  Η ευκολότερη και γρήγορη μετακίνηση  μπορεί να κάνει πολύ ελκυστική την προοπτική να ζει κάποιος δίπλα σε σταθμούς μετρό και μακριά από το κέντρο αν γνωρίζει ότι μπορεί να είναι εκεί σε λιγότερο από 10 λεπτά. Επίσης η ανάπτυξη δομών εκτός κέντρου θα κάνει τις περιοχές αυτόνομες και ελκυστικές  έτσι που να μην εξαρτώνται από το κέντρο.