Κωνσταντή Μιζάρα, το κουκλοθέατρο είναι μόνο για παιδιά;

Δεν πέρασε πολύς καιρός από την πρεμιέρα του καινούριου έργου των Fly Theater που αγαπήσαμε εδώ στη Θεσσαλονίκη μέσα από την προηγούμενη παράσταση τους “Φρίντα κι άλλο”. Το Θέατρο Αυλαία παραμένει ο χώρος που υποδέχεται τις εμπνεύσεις της Κατερίνας και του Robin και το κοινό, έδειξε να εντυπωσιάζεται για ακόμα μία φορά με την καινούρια πρόταση της ομάδας.

Το καινούριο στοιχείο που χαρακτηρίζει το “TOKU”, όπως λέγεται το νέο έργο, είναι μία κούκλα που πρωταγωνιστεί και κλέβει τις εντυπώσεις σε ένα θέατρο ενηλίκων με σπουδαία μηνύματα και ένα επίκαιρο θέμα. Για να πάρει “ζωή” αυτή η κούκλα, οι Fly Theater συνεργάστηκαν με έναν σπουδαίο καλλιτέχνη, τον Κωνσταντή Μιζάρα, που μοιράζεται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γαλλία, κάνοντας θέατρο αντικειμένου ή κούκλας. Ηθοποιός και κουκλοπαίκτης. Ευκαιρία ήταν λοιπόν, να μιλήσουμε μαζί για αυτό το είδος θεάτρου, για όσες άλλες μορφές τέχνης αγαπάει και για το “TOKU” που ξεκινάει πάλι στο Θέατρο Αυλαία από τις 20 του Δεκέμβρη.

Διαβάζοντας το βιογραφικό σας, είδα πως είστε ηθοποιός και κουκλοπαίκτης, όμως έχω την αίσθηση πως η νέα σας παράσταση, TOKU, δεν είναι κουκλοθέατρο με την έννοια που το έχουμε στο μυαλό μας.

Χα! (καλό να ξεκινάς χαρωπά ε;)

Ας πούμε, συνοπτικά – που δεν είναι και το φόρτε μου – ότι στην Ελλάδα για πολλούς και διάφορους οικονομικο/κοινωνικούς λόγους για αρκετά χρόνια επικρατεί η εντύπωση ότι το θέατρο αντικειμένου ή κούκλας είναι για τους μικρότερους σε ηλικία θεατές. Πάλι καλά, που με τις αδιάκοπες καλλιτεχνικές και όχι μόνο δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Κουκλοθεάτρου UNIMA Ελλάς και τις όχι και λίγες πια συνειδητές και στοχευμένες επιλογές της κούκλας, του αντικειμένου ή της μάσκας για τη δραματουργία παραστάσεων για ενήλικες, η αίσθηση αυτής της ατυχούς διάκρισης μπορεί να θεωρηθεί παρελθόν. Φυσικά, το κουκλοθέατρο είναι και για τα παιδιά, και η πληθώρα άρτιων παραστάσεων αλλά και τα κουκλοθεατρικά φεστιβάλ που διοργανώνονται στη χώρα, μόνο χαρά μπορούν να μας εμπνεύσουν. Να μας εμπνεύσουν τόσο, που να βρούμε ένα τρόπο να μπουν κι άλλα μαθήματα κατασκευής ή εμψύχωσης κούκλας σε πανεπιστημιακό επίπεδο ή, γιατί όχι, και πλήρης κύκλος σπουδών κουκλοθεάτρου. Αλλά και η διδασκαλία κουκλοθεάτρου στις δραματικές σχολές!

Ο TOKU λοιπόν, είναι μια κούκλα 60 περίπου εκατοστών και 3 περίπου κιλών, ανθρωπόμορφη, αρθρωτή, άμεσου χειρισμού με τρεις εμψυχωτές: κεφάλι / αριστερό χέρι, σώμα / δεξί χέρι, πόδια. Μέσω του, ακούμε την ιστορία ενός ανθρώπου που νόσησε, πελάγωσε και έρχεται να μας μιλήσει για τον HIV και πώς αντιμετώπισε ο ίδιος και οι άλλοι την επικινδυνότητα της ασθενείας του. Η ιστορία αυτή είναι αληθινή.

Γνωρίζω πως έχετε κάνει τηλεόραση και κινηματογράφο, θέατρο και κουκλοθέατρο, αλλά ήσασταν και αρθρογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά. Ποια από όλες αυτές τις ιδιότητες νιώθετε να σας εκφράζει περισσότερο;

Βλακεία θα απαντήσω τώρα: τύπου, αγαπώ και τη μαμά και τον μπαμπά το ίδιο, αλλά καταλαβαίνω πια (43 χρόνια επί της γης) ότι όλα είναι κούκλα! Έχω παρατηρήσει το εξής περίεργο: όπου κι αν βρεθώ, ό,τι κι αν κάνω, η σκέψη μου, το συναίσθημα μου και η ανάλυση μου, περιτριγυρίζει μια κούκλα, ένα αντικείμενο. Και ίσως ήταν έτσι, ακόμα και πριν ασχοληθώ με το κουκλοθέατρο. Και αυτό, αντί να είναι τρομακτικό, είναι καταπραϋντικό. Οτιδήποτε διαβάζω να με κάνει να σκέφτομαι το κουκλοθέατρο και τον λεγόμενο άψυχο κόσμο. Και αυτό γιατί αυτό που νομίζω με κινητοποιεί, είναι το δούναι και λαβείν, που περνάει από ένα φαντασιακό τόπο σε ένα τόπο υλοποίησης. Οπότε, καταλαβαίνω τώρα ότι αυτή η ανταλλαγή με κινητοποιούσε και όταν έγραφα κείμενα για την αδερφή μου που εργαζόταν ως φωτορεπόρτερ, αλλά και στη σαπουνόπερα στην τηλεόραση, και στο ρακάδικο που δούλευα σερβιτόρος αλλά και στο Μουσείο Συναισθημάτων Παιδικής Ηλικίας εμψυχωτής και με την ομάδα κουκλοθεάτρου και αφήγησης παραμυθιού φτουξελευτερία που είχαμε με την Αγγελική (Γουναρίδη) και με τη Θεατρική Εταιρεία ΠΟΛΙΣ με την Αιμιλιά (Βάλβη) και την Ελένη (Γεωργοπούλου) κοκ.

Τι είναι αυτό που αγαπάτε στην επαφή σας με το κοινό;

Ακριβώς αυτή την ανταλλαγή που λέγαμε, μόλις. Αγαπώ πολύ ένα φιλόσοφο, τον Λιούις Μάμφορντ, στο βιβλίο του «Η κατάσταση του ανθρώπου», 1944, γράφει: «Τελετουργικό, τέχνη, ποίηση, θέατρο (κουκλοθέατρο), μουσική, χορός, φιλοσοφία, επιστήμη, μύθος, θρησκεία είναι όλα εξίσου ουσιώδη για τον άνθρωπο όσο το καθημερινό του ψωμί: η αληθινή ζωή του ανθρώπου συνίσταται όχι μόνο στις εργασιακές του δραστηριότητες που τον στηρίζουν άμεσα, αλλά και στις συμβολικές δραστηριότητες που δίνουν νόημα στις εργασιακές διαδικασίες και στα έσχατα προϊόντα και ολοκληρώσεις τους.»

Νομίζω ότι αυτή η «κανονισμένα / απρόβλεπτη» συνάντηση που είναι μια παράσταση είναι αυτό που αποδεικνύει την ανθρωπ(ιν)ότητά μας!

Η συνεργασία σας με την Κατερίνα Δαμβόγλου και τον Robin Beer, τους Fly Theatre, πως ξεκίνησε;

Ξεκίνησε από μια παρουσίαση βιβλίου που οι συντελεστές θελαν να γίνει πιο θεατρικά από το συνηθισμένα: ως εκ τούτου κάναμε πρόβα, η αφεντιά μου ηθοποιός και η Κατερίνα σκηνοθέτης. Η δουλειά ήταν για τη κοινή φίλη Μιράντα Βατικιώτη – την οποία και ευχαριστώ επίσημα από το βήμα που μου προσφέρεις – και μετά τα υπόλοιπα «ήταν να γίνουν»!!!

Να επιστρέψω στον TOKU και να μου πείτε τα μηνύματα που θέλετε να περάσει η παράσταση στο κοινό;

Ο Τόκου είναι ένας από μας! Και μια από της ανθρώπινες ιδιότητες – ανάγκες του είναι να μοιραστεί την ιστορία του. Έχουμε ανάγκη να μας ακούν! Έχουμε ανάγκη την απεύθυνση!

Η πρεμιέρα επιλέξατε να είναι στη Θεσσαλονίκη, κάτι που δεν το συναντάμε συχνά σε Αθηναϊκές παραγωγές. Ποιοι ήταν οι λόγοι αυτής της απόφασης;

Είναι πάντα καλό να μιλάς εκεί που μπορεί να σε ακούσουν καλλίτερα. Το κοινό της Θεσσαλονίκης έχει αγαπήσει Fly Theatre και τούμπαλιν! Και μερικά πράγματα είναι και απλά!

Εκτός από την Ελλάδα, ξέρω πως αγαπάτε πολύ και την Γαλλία. Τί βρίσκετε κάθε φορά στη μία ή στην άλλη χώρα που σας κάνει να επιστρέφετε;

Σε μια περίεργη στροφή της καθημερινότητάς μου, βρέθηκα να κάνω 2 πολύ διαφορετικές δουλειές στη Γαλλία: ένα ακτιβίστικο θεατρικό και λίγο κουκλοθεατρικό πρότζεκτ πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό το οποίο οι θεατές έβλεπαν από την προβλήτα, που έκανε μια τουρνέ από το Port de Book κοντά στη Μασσαλία και έφτασε μέχρι το λιμάνι της Παναγιούδας στη Λέσβο, αλλά και μια πολύ ιδιαίτερη περφόρμανς με τον τίτλο: ηλεκτρικές αναγνώσεις στο Κέντρο Ζορζ Πομπιντού (Le Centre Pompidou) ή απλά Beaubourg στο Παρίσι και στα δυο καλέστηκα να επιτελώ μεταξύ των δυο (και πολλές φορές) τριών γλωσσών που μιλάω: αγγλικά, γαλλικά, ελληνικά. Πάντα μου άρεσε η ιδέα να δουλέψω και στη Γαλλία. Ακολουθώ ή μάλλον συνεχίζω ένα ταξίδι που ξεκίνησε ο πατέρας μου (φοίτησε στη Γαλλία) αλλά και η αδερφή μου… ποιος ξέρει;

Η παράσταση TOKU αναφέρει μία πανδημία, κάτι που το κάνει εξαιρετικά επίκαιρο. Πιστεύετε πως πήραμε ως κοινωνία κάποια μαθήματα από αυτό που μας έτυχε τα δύο τελευταία χρόνια;

Θα το πω απλά! Δεν ξέρω! Στην αρχή του εγκλεισμού θεώρησα ότι η κοινή εμπειρία που βίωνε η λευκή «ανεπτυγμένη» κοινωνία θα της καθιστούσε τις από καιρό ανακοινωμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής της, αυταπόδεικτες και αναγκαίες. Μέσα στις παραστάσεις διαμαρτυρίας (που ήταν και οι μόνες παραστάσεις που κάναμε κατά την διάρκεια απαγόρευσης ή αναστολής εργασίας, γίναν και κάποιες σε ζωντανή μετάδοση να μην είμαι άδικος) βρήκα την ελπίδα ότι μέσω συλλογικότητας κάτι μπορεί να συμβεί. Να πω την αλήθεια η δουλειά που κάναμε με Κατερίνα και Robin όλο αυτό τον καιρό, για το έργο,  με μετακίνησε και ως προς την πρόσληψη των έντονα προπαγανδιστικών απόψεων που ακούστηκαν και ακούγονται ακόμα. Τον τελευταίο καιρό αμφιταλαντεύομαι αν η πανδημία ήρθε να λειτουργήσει σαν ανάσχεση αυτού που είναι να συμβεί ή σαν απόδειξη του πού θέλουμε να πάμε, το ερώτημα δηλ. του Κώστα Μουρσελά στο Αυγό (Εκείνος και Εκείνος):

Μέσα

με όλα τα κομφόρ… ό,τι και να σημαίνει αυτό ή…

Έξω

με τον αγαπημένο φίλο σου;;;

Links που μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το κουκλοθέατρο και τον Κωνσταντή Μιζάρα:

https://www.unimahellas.org | http://whyownblog.blogspot.com

*Η παράσταση “TOKU” βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Επιστρέφει στο Θέατρο Αυλαία από τις 20 Δεκεμβρίου (Δευτέρα-Πέμπτη 20-23 Δεκεμβρίου, Σάββατο-Τρίτη 25-28 Δεκεμβρίου & Πέμπτη 30 Δεκεμβρίου, στις 21.00) με πρωταγωνιστές την Κατερίνα Δαμβόγλου, τον Robin Beer, τον Κωνσταντή Μιζάρα και την κούκλα Toku.

Δείτε επίσης: