Λεωφόρος Νίκης 5: Μια παρερμηνευμένη μελέτη του Μάξιμου Ρουμπένς

Η επανέναρξη λειτουργίας του ιστορικού εστιατορίου «Όλυμπος-Νάουσα», πυροδότησε σειρά δημοσιευμάτων για την ιστορία του διατηρητέου κτιρίου. 

Η ιστορία του σημερινού κτιρίου έχει αναλυθεί εκτενώς τον τελευταίο καιρό. Χτίστηκε στη θέση του Θεάτρου Ολυμπία μετά την πυρκαγιά του 1917 με μελέτη του 1925 του μηχανικού Ζακ Μωσέ για τον ιδιοκτήτη του οικοπέδου Λεών Γιουδά. 

Πρόκειται για το 9ο οικόπεδο του Οικοδομικού Τετραγώνου 20 του Α΄ Τομέα της Πυρίκαυστης Ζώνης. 

Το εν λόγω οικόπεδο μαζί με άλλα που γειτνιάζουν με το παραλιακό μέτωπο και τους άξονες της οδού Βενιζέλου και Αριστοτέλους είναι από τα πρώτα που εκποιούνται από τα τέλη του 1921 έως τις αρχές του 1922 κατά τη διαδικασία δημοπρασιών των νέων οικοπέδων της Κτηματικής Ομάδας λόγω της Μεγάλης Πυρκαγιάς του 1917.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από το αρχείο της Πυρικαύστου, ως πρώτοι ιδιοκτήτες του οικοπέδου εμφανίζονται οι Ιντό Λεών, Ζωζέφ & Ισαάκ Νισσήμ (Σακιτούδη). Ο τελευταίος, γνωστός επιχειρηματίας της πόλης, διατηρούσε κατάστημα νεωτερισμών στη Θεσσαλονίκη και ήταν συνιδιοκτήτης του Μεγάρου Ζενίθ στη συμβολή των οδών Βενιζέλου 10 & Μητροπόλεως 12. Από την περιγραφή, προκύπτει ότι το κτίριο που επρόκειτο να ανεγερθεί θα είχε καταστήματα στο ισόγειο και κατοικίες στους ορόφους.

Το παραπάνω σχέδιο, προέρχεται από τον φάκελο της μελέτης του Μάξιμου Ρουμπένς και συχνά ερμηνεύεται ως σχέδιο για αστική κατοικία. 

Το παραπάνω αντικρούεται από τα σχέδια των κατόψεων που βρέθηκαν και υπογράφονται από τον ίδιο αρχιτέκτονα το 1923, όπου φαίνεται ξεκάθαρα στην κάτοψη του ισογείου η πρόβλεψη για χώρο καφενείου, σφαιριστηρίου, μπουφέ, αίθουσας και γραφείου. Στον πρώτο όροφο, όπου πιθανόν η πρόσβαση να ήταν πιο περιορισμένη για το κοινό, προβλέπεται η δημιουργία χώρου για «Λέσχη», Βιβλιοθήκη αλλά ακόμα και Αίθουσα Χαρτοπαιγνίου/Συνεδριάσεων.

Οι «Λέσχες» αποτελούν έναν κτιριακό τύπο που εμφανίστηκε στις αρχές του 19ου αι. ως χώρος συνάθροισης ανδρών υψηλών κοινωνικών στρωμάτων. Συνήθως στα μέρη αυτά υπήρχε ένας επίσημος χώρος δείπνου, ένα μπαρ, μία βιβλιοθήκη, μπιλιάρδο και ένα ή περισσότερα αναγνωστήρια και δωμάτια για παιχνίδι ή συναθροίσεις. 

Τέτοιοι χώροι συναντώνται σε μητροπόλεις όπως το Λονδίνο, όπου ιδρύθηκε το Reform Club, το Savile Club κ.ά. Τον τύπο αυτό στην Ελλάδα, εισήγαγε Βαυαροί από το περιβάλλον του Βασιλιά Όθωνα, οι οποίοι αναζητούσαν έναν τρόπο διασκέδασης μακριά από τα μάτια και τις συνήθειες των ντόπιων.

Στο πολυδημοσιευμένο σχέδιο προσόψεως και τομής, χρησιμοποιείται ευρύ αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο από τον Μάξιμο Ρουμπένς. Τα εκλεκτικιστικά στοιχεία του κτιρίου έχουν τις καταβολές τους τόσο στο Οθωμανικό Μπαρόκ (με το οποίο ο αρχιτέκτονας είχε τριβή κατά τα χρόνια των σπουδών του στην Σχολή Καλών Τεχνών της Κωνσταντινούπολης) αλλά και από την επαφή του με την Νεοκλασική Αρχιτεκτονική. 

Η όψη του κτιρίου προς το παραλιακό μέτωπο είναι ιδιαίτερα διάτρητη με το μεγαλύτερο μέρος της να καταλαμβάνεται από ανοίγματα, προφανώς με σκοπό την απρόσκοπτη θέα προς τον Θερμαϊκό, κάτι που επεκτείνεται και στην εσωτερική διαρρύθμιση, όπου σταθερά υαλοστάσια και επάλληλες καμάρες, δημιουργούν επίπεδα διαπερατότητας του φωτός και της θέας.