Make Thessaloniki Great Again

Το project “Make Thessaloniki Great Again” είναι μία προσπάθεια ενός φοιτητή (Λαζάρου Χρήστος-Ερμής) του δεύτερου έτους της σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου του Α.Π.Θ. Η επιλογή της ονομασίας του εγχειρήματος έγινε με κριτήριο να τραβάει την προσοχή των ενδιαφερομένων. Δεν έχω καμία σχέση και δεν προωθώ κανένα πολιτικό πρόσωπο/κίνημα/κόμμα εντός ή εκτός της Ελλάδας. Βασική ιδέα και ιδεολογία αυτής της εργασίας είναι η έννοια της Ανάπτυξης Κεφαλαίου (Asset Developement). Στόχος είναι να παρουσιάσω χαμηλού κόστους αρχιτεκτονικές-καλλιτεχνικές παρεμβάσεις για την Θεσσαλονίκη, οι οποίες με την ολοκλήρωσή τους θα προσελκύσουν τουριστικό, οικονομικό, πνευματικό ενδιαφέρον στην πόλη.

Η ιδέα της ανάπτυξης κεφαλαίου στην αρχιτεκτονική υπάρχει από τα τέλη του 90 αρχής γενομένης όταν μία άσημη πόλη της Ισπανίας, το Μπιλμπάο, κατασκεύασε ένα πρωτοφανούς αισθητικής μουσείο Guggenheim δίνοντας έτσι στην μικρή αυτή πόλη μία περίοπτη θέση στον παγκόσμιο χάρτη. Έκτοτε πολλά άλλα αστικά κέντρα έχουν ακολουθήσει το παράδειγμα του Μπιλμπάο με αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα. Η διαφορά αυτής της πρότασης είναι ότι δεν θα χρειαστεί να ξοδευτούν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή όσων προτείνονται. Το project αποτελείται από 6 προτάσεις-έργα:

1. Glow park
2. Stars System
3. Sea Rise
4. Thermaikos beach
5. Make up Session
6. No more Shit

Με τον όρο Glow Park δίνεται ένας τίτλος στην πρώτη αρχιτεκτονική πρόταση που παρουσιάζεται εδώ. Η ιδέα αφορά το πάρκο απέναντι από το Λευκό Πύργο και την εταιρία Μακεδονικών Σπουδών επί της λεωφόρου Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο χώρος αυτός παρά την εξαιρετική του τοποθεσία ακριβώς μπροστά στο παραλιακό μέτωπο και δίπλα στην πιο αναγνωρίσιμη περιοχή της πόλης (Λευκός Πύργος) εδώ και αρκετά χρόνια έχει υποβαθμιστεί και είναι συνιφασμένος στο νου των ανθρώπων ως τόπος συνάντησης χρηστών και περιθωριακών στοιχείων. Σαν ντόπιος πολλές φορές έχω ακούσει αρνητικά σχόλια για το πάρκο αυτό ενώ οι περισσότεροι θα συνιστούσαν να μην εισέλθεις στο πάρκο κατά τις βραδινές ώρες.

Αυτό που προτείνεται αφορά μια μικρού σχετικά κόστους παρέμβαση που θα αναβαθμίσει άμεσα και αποτελεσματικά τον χώρο αυτό. Προτείνεται η χρήση υλικών Glow Paint.Η ιδιαιτερότητα αυτών των υλικών είναι ότι φωτίζονται(φωσφορίζουν) σε σκοτεινό περιβάλλον. Πρόκειται για μία ιδέα-τεχνική που ουδέποτε έχει εφαρμοστεί ξανα για εξωτερικό χώρο σε τέτοιο βαθμό και θα δώσει στην πόλη αέρα καινοτομίας. Υπάρχουν πολλά υλικά που ανήκουν στην κατηγορία αυτή. Τα περισσότερα διαθέτουν παρόμοιες ιδιότητες και ποιότητα. Πρόκειται για βαφές κολλητικές ταινίες ακόμα και πλακάκια ή διαφόρων ειδών επιφάνειες. Η σκέψη είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα υλικά για να διακοσμηθούν τα δρομάκια , τα παγκάκια, οι βράχοι, τα κτήρια ακόμα και τα δέντρα του πάρκου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να δώσουμε στους επισκέπτες του πάρκου την αίσθηση ότι βρίσκονται σε ένα παραμυθένιο-μαγικό κόσμο ή ακομα ότι περιτρυγιρίζονται από άστρα και νεφελώδεις σχηματισμούς στο εξώτερο διάστημα. Οι δυνατότητες που προσφέρονται από αυτά υλικά είναι ποίκιλες και εντυπωσιακές. Απαραίτητο όμως στοιχείο είναι τα υλικά αυτά να παίρνουν από κάπου φως. Αυτό θα μπορούσε να προμηθεύσει το ηλιακό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας όμως για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα πρότεινουμε την αντικατάσταση των υπάρχουσων λαμπτήρων του πάρκου με bluelight/blacklight. Οι λάμπες αυτές (bluelight-blacklight) έχουν αυτήν ακριβώς την αντίδραση πάνω στα υλικά glow paint, δηλαδή να τα κάνουν να ακτινοβολούν φως. Το φως που εκπέμπουν οι λάμπες αυτές ανήκει στην κατηγορία mercury vapor η οποία έχει χαμηλή αρνητική επίδραση στη φωτοσύνθεση και την υγεία των περισσότερων φυτών-δέντρων σύμφωνα με έρευνες.

Με άλλα λόγια η πρότασή είναι οικολογικά αποδεκτή.

Παράλληλα η πρότασή περιλαμβάνει τη δημιουργία διαφόρων όγκων μέσα στο πάρκο με χρήση του κατασκευαστικού υλικού Cob. Οι όγκοι αυτοί θα είναι αψίδες, βράχοι, υπόστεγα, καθίσματα κλπ.Το cob είναι ένα εξ’ ολοκλήρου φυσικό υλικό. Βασικό του συστατικό είναι το κοινό χώμα.Το κόστος του είναι εξαιρετικά χαμηλό ενώ ακόμα είναι πολύ εύχρηστο-εύπλαστο δίνοντας τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε μια πληθώρα σχημάτων και μορφών. Εφαρμόζεται σαν κονίαμα πάνω από κάποιου είδους σκελετό που θα του δώσει την τελική του μορφή. Στο τέλος της κατασκευής η επιφάνεια και η υφή του μετατρέπνται σε ένα πετρώδες-βραχώδες μείγμα. Έτσι μπορεί να δημιοργηθεί ένα μοναδικής αισθητικής και φυσικής ομορφιάς τοπίο μεσα στο πάρκο. Το μοναδικό πρόβλημα του υλικού αυτού είναι πως έχει χαμηλή αντοχή στο νερό-βροχή, παρόμοια με αυτή άλλων κονιαμάτων όπως το τσιμέντο. Ωστόσο αυτό λύνεται εύκολα με διάφορα επαλειφόμενα στεγανωτικά υλικά τα οποία δεν επηρρεάζουν την αισθητική της κατασκευής.

Τέλος, προτείνεται η αντικατάσταση του συντριβανίου επί της λεωφόρου Μεγάλου Αλεξάνδρου με την κατασκευή μίας πλατφόρμας από όπου θα παράγονται ακτίνες Laser δημιουργώντας σχέδια και μορφές προς τον ουρανό. Υπάρχουν laser κατήγορίας metal halide τα οποία είναι φιλικά προς τη βιολογία των φυτών.

Το Stars System αφορά μία κατά βάση καλλιτεχνική παρέμβαση στον εναέριο χώρο της πόλης. Η ιδέα είναι να τοποθετηθούν σε κομβικά σημεία του αστικού ιστού (πχ. πλατείες) μεγάλοι ιπτάμενοι όγκοι σαν μπαλόνια ή αερόστατα των οποίων η πτητική ικανότητα θα επιτυγχάνεται αφού το εσωτερικό τους γεμίσει με ήλιο ή κάποιο άλλο αέριο τέτοιου είδους.Οι όγκοι θα κρατούνται σε συγκεκριμένη θέση με νήματα (σπαγκος,σχοινί,αλυσίδα..) τα οποία θα είναι δεμένα σε στερεά σημεία του εδάφους. Ο φωτισμός των ιπτάμενων όγκων θα γίνεται με την εφαρμογή glow paint επάνω τους ή με κάποια πηγή τεχνητού φωτός από το έδαφος. Οι χρήσεις που θα μπορούσαν να τους δωθούν ποικίλουν. Από μέσα διαφήμισης/προώθησης προιόντων εώς και μέσα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την εφαρμογή φωτοβολταικλών ή ανεμογεννήτριων επάνω τους. Στόχος είναι να δημιουργηθεί στον ουρανό της πόλης μία πρωτοφανής εικόνα που όμοιά της δεν θα υπάρχει σε καμία άλλη πόλη του κόσμου. Oι ιπτάμενοι όγκοι θα μπορούν να μοιάζουν με πλανήτες, άστρα, UFO ή ακόμα να έχουν τη μορφή κάποιου προσώπου ατόμου. Έτσι η συνολική εικόνα της πόλης θα μεταμορφωθεί και θα προσφέρει στους πολίτες και στους επισκέπτες μια νέα εντυπωσιακή εμπειρία που εν τέλει θα προσελκύσει κεφάλαια και διεθνές ενδιαφέρον στην πόλη. Μπορεί να μην μπορούμε να κατασκευάσουμε ουρανοξύστες στην πόλη μας λόγω οικονοικής στενότητας αλλά και σεισμικής δραστηριότητας αλλά με τους ιπτάμενους όγκους μπορούμε να την μετατρέψουμε σε κάτι που θα της δώσει περίοπτη θέση στο χάρτη και θα την καταστήσει ένα μοναδικό από αισθητικής άποψης μέρος στον κόσμο.

Ακόμα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν Laser ή προτζέκτορες εξωτερικού χώρου από το έδαφος για την προβολή εικόνων, σχημάτων, κειμένων ή και φωτογραφιών επάνω στους ιπτάμενους όγκους μετατρέποντας τους σε γιγάντιες οθόνες.

Το Sea Rise αφορά την τοποθέτηση πλεούμενων κατασκευών-όγκων πάνω στην επιφάνεια του Θερμαϊκού Οι κατασκευές αυτές είναι δυνατόν να έχουν πολλαπλές χρήσεις από απλή καλλιτεχνική αισθητική παρέμβαση εώς επιφάνεια-μέσο διαφήμισης ή και μέσα παραγωγής αιολικής ή ηλιακής ενέργειας Βασικό τους προτέρημα είναι ότι βρίσκονται πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας και άρα σε πλήρη θέα από όλη την πόλη ενώ σαν ελαφριές μη οικιστικές κατασκευές είναι ανθεκτικες σε ταλαντώσεις (κύματα-σεισμούς) και μπορούν να αναπτυχθούν κατά ύψος ή πλάτος πολύ περισσότερο από όσο ορίζει η πολεοδομία για όλα τα υπόλοιπα κτήρια της πόλης. Ακόμα το κόστος τους είναι πολύ χαμηλότερο από οποιαδήποτε άλλη οικιστική κατασκευή πχ πολυκατοικίες.

Έχει προταθεί και στο παρελθόν για την Θεσσαλονίκη. Αφορά να κατασκευαστούν “πισίνες” μέσα στο Θερμαικό κόλπο στην Νεά Παραλία και στην περιοχή κοντά στο Μέγαρο Μουσικής, πισίνες” οι οποίες θα φιλτράρουν (καθαρίζουν) το θαλασσινό νερό. Έτσι θα προσφέρεται στους πολίτες η ευκαιρία να κολυμπήσουν και να διασκέδασουν δίπλα στο νερό μέσα στο κέντρο του αστικού ιστού και με θέα τη θάλασσα και το παραλιακό μέτωπο. Αντίστοιχες παρεμβάσεις έχουν προγραμματιστεί και σε άλλες πόλεις όπως στη Νέα Υόρκη.

Ο τίτλος “Make up Session” δόθηκε στην πρόταση αυτή καθώς πρόκειται για τον εξωραισμό των διάφορων κτηρίων της πόλης. Αφορά κυρίως ιδιωτικούς χώρους, πολυκατοικίες, όμως ίσως να είναι η σημαντικότερη από ολες τις προτάσεις μας ως προς το πόσο μπορεί να επηρρεάσει την πόλη. Αυτό που προτείνεται είναι οι προσόψεις των κτηρίων να καλυφθούν με εξωραιστικές πλέξεις, πλέγματα ή και να ξαναβαφτούν ώστε να αναβαθμιστεί η αισθητική και ο σχεδιασμός τους.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να επιτευχθεί κατι τέτοιο. Οι επιλογές είναι oι εξείς:

– Να τοποθετηθεί μεταλικό πλέγμα μπροστά από το κτήριο το οποίο θα καλυφθεί με τον καιρό από αναριχόμενα φυτά. Το πλέγμα δεν θα ενώνεται με την επιφάνεια του κτηρίου έτσι ώστε τα φυτά να μην αναριχηθούν στις τοιχοποιίες προκαλώντας ζημιά στο κτήριο. Μία οικολογική παρέμβαση που ομορφαίνει το κτήριο και παράλληλα το προστατεύει από την εξωτερική θερμοκρασία και τον αέρα ενώ ακόμα παρέχει σκιασμό.

Mεταλλικές, αλλουμινένιες, ξύλινες πλέξεις ή και περσίδες γύρω από την πρόσοψη των κτηρίων

– Οι προσόψεις των κτηρίων να διακοσμηθούν με τοιχογραφίες ή graffiti λειτουργώντας σαν καμβάς μέσα στην πόλη. Πρόκειται για μία πρόταση που έχει εφαρμοστεί με μεγάλη επιτυχία σε πολλά μέρη του κόσμου όπως στις Φαβέλες του Ρίο Ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία και σε κτήρια διαμερισμάτων στα Τίρανα της Αλβανίας. Ακόμα οι προσόψεις θα μπορούσαν να βαφτούν με ένα μόνο χρώμα με σκοπό να κρυφτούν και να ομογενοποιηθούν τα ποίκιλα άσχημα στοιχεία μιας πολυκατοικίας πχ μπαλκόνια, καγκελα, aircondition.

– Τέλος να εφαρμοσθούν-τοποθετηθούν στις προσόψεις γιγάντιες εκτυπώσεις (κάτι σαν γιγαντοαφίσες) σε πανί ή πάνελ μετατρέποντας το κτήριο σε μία εικόνα. Αυτή είναι δίχως αμφιβολία η πιο προσιτή οικονομικά πρόταση αναβάθμισης της εικόνας μιας οικοδομή.

Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζεται κάτι το οποίο έχει εφάρμοστεί πολλές φορές στο εξωτερικό για τη διαχείριση αποβλήτων. Προτείνεται να απελευθερωθούν σε πάρκα και δρόμους της πόλης σκαθάρια που τρέφονται με κόπρανα. Αυτή η κατηγορία εντόμων ονομάζεται Dung Beetle και διαθέτει πολλά διαφορετικά είδη όπως το Scarabaeus sacer και το Onthophagus us taurus. Τα σκαθάρια αυτά είναι άκακα προς τον άνθρωπο και τα υπόλοιπα ζώα. Στο εξωτερικό χρησιμοποιούνται χρόνια τώρα με θετικά αποτελέσματα.

Article1: http://www.dungbeetlesolutions.com.au/dung-beetle-faqs Article2: http://offbeathome.com/dung-beetles-for-dog-poop

Η ιδέα αυτή αφορά και απευθύνεται και σε άλλες πόλεις/χώρους εντός ή εκτός της Ελλάδας. Οι περισσότερες από τις φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν παραπάνω βρέθηκαν μέσω του διαδικτύου και δεν τις έχω τραβήξει εγώ παρά μόνο τις επεξεργάστηκα στη συνέχεια στο Adobe Photoshop για να προσθέσω τις παρεμβάσεις που προτείνονται, πχ τους ιπτάμενους όγκους.