Η διαχρονική ομορφιά των διαμερισμάτων στα διατηρητέα της Θεσσαλονίκης

Εικόνες: Αργύρης Καράγιωργας

Μετά από δεκαετίες απαξίωσης της αρχιτεκτονικής του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα με το νόμο της αντιπαροχής, που μετέτρεψε αρκετά από αυτά σε υλικά οικοδομών, εδώ και αρκετά χρόνια ευτυχώς η αληθινή τους αξία προσμετρήθηκε επακριβώς. Σήμερα όσοι Θεσσαλονικείς κατοικούν στις υπέροχες διατηρητέες οικοδομές θεωρούνται τυχεροί. Οι ανακαινίσεις και η μετατροπή πολλών από τα διαμερίσματα σε κατοικίες και γραφεία υψηλής αισθητικής είναι πραγματικά άξιες θαυμασμού. Το Open House Thessaloniki και οι ένοικοί τους μας επέτρεψαν φέτος να ρίξουμε μερικές ματιές ζηλεύοντας κρυφά σε μερικά από αυτά.

ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Κυριάρχο στοιχείο στην οργάνωση της πόλης σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ αποτελούσε η μνημειακή λεωφόρος των Εθνών, σημερινή Αριστοτέλους, που συνέδεε την πολιτική με την παραλιακή Πλατεία.

Οι όψεις των οικοδομών εκεί καθορίστηκαν με την «περί των αναγειρόμενων οικοδομών εν Θεσσαλονίκη ΦΕΚ 337/20.11.1923. οι επιβενλημένες διατεταγμένες όψεις χαρακτηρίζονται από τη στοά στο ισόγειο και δυο κύριους ορόφους  (τρεις για την Πλατεία).  Μια σειρά από διατάγματα (1935 και 1954) τροποοίησαν τις όψεις αυτές, αλλά δεν διατάραξε σε μεγάλο βαθμό την ομοιομορφία στις όψεις του δρόμου.

Το κτίριο όπου στεγάζεται το Ολύμπιον οικοδομήθηκε γύρω στα 1950 (το απέναντι του Ηλέκτρα Παλλάς στα 1960).  Το 1938 εκδόθηκε η υπ’ αριθμόν 236 άδεια οικοδομής και η οικοδομή του Ολύμπιον άρχισε να κατασκευάζεται  με σκοπό να στεγάσει τρία κινηματοθέατρα, ένα ζαχαροπλαστείο στο ισόγειο και 8 διαμερίσματα. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ένα ιταλικό αεροπλάνο προκάλεσε ζημίες στο κτήριο και σταμάτησε η ανέγερσή του. Στη σημερινή του μορφή σχεδιάστηκε το 1950 από τον γάλλο Jacques Mosset, αρχιτέκτονα σημαντικών κτιρίων της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης.

Το διαμέρισμα στον τελευταίο όροφο πάνω από το Ολύμπιον διατηρεί την αρχική του διαρρύθμιση και λειτουργεί πλέον ως δικηγορικό γραφείο.

*Μητροπόλεως 37 & Αριστοτέλους

ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΤΣΙΜΙΣΚΗ

Διατηρητέα η πενταόροφη οικοδομή στην Τσιμισκή στο νούμερο 102. Πολυκατοικία κτισμένη το 1928 σε σχέδια Γ. Μανούσου για λογαριασμό του Ιωάννη Κουμπούλη. Κάθε όροφός της αντιστοιχεί και σε ένα διαμέρισμα.

Οι οικοδομές σ΄αυτό το τετράγωνο της Τσιμισκή σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ κτίζονται με το συνεχές σύστημα δόμησης (εφαπτόμενες δλδ) ενώ οι ακάλυπτοι χώροι ενοποιούνται με την δημιουργία εσωτερικής αυλής – αιθρίου.

Σήμερα δυστυχώς αυτή η εσωτερική αυλή έχει χασει τη σημασία και τη λειτουργικότητά της αφού οι νέες πολυκατοικίες που αντικατέστησαν τις παλιές με πολύ μεγαλύτερο συντελεστή δόμησης περιόρισαν τον χώρο με αποτέλεσμα η εσωτερική αυλή να υποβαθμισθεί σε φωταγωγό.

Εκλεκιστική αρχιτεκτονική με στοιχεία art nouveau  με κυρίαρχο στοιχείο την κεντρική μπαταρία των στεγασμένων ημικυκλικών εξωστών. Το διαμέρισμα ανακαινίστηκε υποδειγματικά από τους 2nd floor: Α. Κουμπάρος & Κ. Πατέλης, το 2015, και χρησιμοποιείται ως κατοικία.

*Τσιμισκή 102

ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΣΤΗ ΛΑΣΣΑΝΗ

Πρόκειται για ένα πρόσφατα ανακαινισμένο διαμέρισμα στον 3ο όροφο διατηρητέας οικοδομής που ανακαινίστηκε από τους αρχιτέκτονες Χρ. Παπαδόπουλο και Στ. Μπλίζο.

*Λασσάνη 9 και Μητροπόλεως

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗ ΜΟΡΚΕΝΤΑΟΥ

Στο διατηρητέο αυτό κτίριο του 1932 άνοιξαν  η οινοκάβα-χώρος γευσιγνωσίας Bientot, που βρίσκεται στο ισόγειο και σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τους λteam και στον 1ο όροφο το γραφείο αρχιτεκτονικού φωτισμού L4A.

Για την ιστορία ο Ερρίκος (ή Χένρι) Μοργκεντάου (1856-1946) που έχει δώσει το ονομά του στον δρόμο αυτόν ήταν Αμερικανός δικηγόρος και διπλωμάτης που συνδέθηκε στενά με το Προσφυγικό ζήτημα. Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ε. Μοργκεντάου χειρίστηκε πολλά διπλωματικά ζητήματα των Συμμάχων της Αντάντ με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, παρακολουθώντας όμως στενά το κίνημα και την άνοδο των Νεοτούρκων καθώς και τις συνεχείς και διογκούμενες διώξεις των Αρμενίων και των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.

*Μορκεντάου 5 & Πρ. Κορομηλά