Μια μαγική εικονική περιήγηση στη ΔΕΘ του 1928

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί αναμφισβήτητα ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της πόλης αφήνοντας έως και σήμερα ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην τοπική, εγχώρια και διεθνής επιχειρηματικότητα.

Το 2026 θα συμπληρωθούν 100 χρόνια από τα εορταστικά εγκαίνια της πρώτης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Ήταν Οκτώβριος του 1926 όταν η πρώτη στα χρονικά διοργάνωση μαγνήτισε τα βλέμματα των μεγαλύτερων Ελλήνων και ξένων επιχειρηματιών της εποχής.

Ο εμπνευστής του μεγάλου αυτού γεγονότος, ο πολιτικός Νικόλαος Γερμανός ανοίγει μια πύλη τεράστιας σημασίας για την οικονομία, τον πολιτισμό και την ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Το πρώτο εκθεσιακό κέντρο της χώρας είναι πραγματικότητα και η 1η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης υποδέχεται 100.000 επισκέπτες στο Πεδίον του Άρεως (σημερινό 3ο Σώμα Στρατού).

Πώς ήταν όμως η εκείνη η ΔΕΘ; Ποιοι ήταν οι πρώτοι εκθέτες και τι μπορούσε να δει ο επισκέπτης στους χώρους της;

Μέσα από μια μαγική εικονική περιήγηση –την οποία μπορείς να βρεις πατώντας ΕΔΩ– η ΔΕΘ – Helexpo μας δίνει τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε στη δεκαετία του 1920 και να περιηγηθούμε στις αρχικές εγκαταστάσεις της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, ανακαλύπτοντας την σπάνια αρχιτεκτονική των περιπτέρων της εποχής, αλλά και έναν πλούτο πληροφοριών για τους εκθέτες που συμμετείχαν σε αυτήν.

Περνώντας την κεντρική πύλη

Ο χώρος της ΔΕΘ είχε μία είσοδο η οποία βρισκόταν επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου. Διαμορφωμένη σαν τριάψιδη μνημειακή πύλη με μήκος 15 μέτρα και ύψος 7 μέτρα.

Το σχεδιασμό της ανέλαβε η Τεχνική Εταιρεία των Θεσσαλονικέων αδελφών Δημητριάδη. Η καλλιτεχνική επιμέλεια έγινε από τον Αθηναίο αρχιτέκτονα Ν. Σταματέρη, ο οποίος ήταν υπεύθυνος και για την επιμέλεια πολλών εκ των ιδιωτικών περιπτέρων της έκθεσης.

Η πρώτη ΔΕΘ έγινε σε χώρο 38 στρεμμάτων που παραχώρησε το Γ’ Σώμα Στρατού στο τότε Πεδίο του Άρεως (σημερινή πλατεία Βέμπο).

Εκεί έγιναν 14 από τις 15 προπολεμικές εκθέσεις.

Η πρώτη ΔΕΘ είχε 600 εκθέτες, 310 από το εξωτερικό, δύο κρατικές συμμετοχές από Σοβιετική Ένωση και Ουγγαρία.

Ένα περίπτερο… εκκλησία

Στα πρώτα βήματα στους χώρους της ΔΕΘ οι επισκέπτες έβλεπαν στο δεξί τους χέρι το εντυπωσιακό, αν και μικρό, κτίριο της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος, που δεν είχε κλείσει ακόμα τα 20 χρόνια ζωής της.

Στο αριστερό τους χέρι, ακριβώς απέναντι από την Εμπορική Τράπεζα, οι επισκέπτες παρατηρούσαν ένα περίπτερο, το οποίο ήταν σαν μια εκκλησία!

Επρόκειτο για το περίπτερο της κλωστοϋφαντουργίας και μεταξουργίας Παπαγεωργίου, που σχεδιάστηκε σε μορφή μικρής βυζαντινότροπης σταυροειδούς εκκλησίας.

Το ιδιαίτερο αυτό περίπτερο διατήρησε και στα επόμενα χρόνια την εκκλησιαστική του μορφή, παρά την εξέλιξη του.

Ο οίκος Παπαγεωργίου από το Βόλο γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη την περίοδο του Μεσοπολέμου, ήταν η πρώτη δύναμη στην επαρχία στον κλάδο της και δεύτερη σε όλη την Ελλάδα ως προς τον εξοπλισμό της.

Το περίπτερο με τη… μασκότ της ΔΕΘ

Λίγα μέτρα μετά το περίπτερο του Παπαγεωργίου βρισκόταν αυτό του κοσμηματοπωλείου Ζενίθ που αποτελούσε πόλο έλξης για τους επισκέπτες της ΔΕΘ.

Οι πύργοι και οι τρούλοι του έδιναν μια αύρα εκλεκτικισμού. Το κοσμηματοπωλείο Ζενίθ βρισκόταν επί Μητροπόλεως και Βενιζέλου και ήταν ιδιοκτησίας των αδελφών Μποτόν.

Η διακοσμητική φιγούρα τροχονόμου μπροστά στο περίπτερο αποτελούσε τη μασκότ της τότε ΔΕΘ.

Κομψά, πρωτότυπα και εντυπωσιακά

Λίγα μέτρα μετά «συναντάμε» στην εικονική μας περιήγηση το περίπτερο της εταιρείας κρυστάλλων «Εσπέρια» που θεωρούνταν από τα κομψότερα και πρωτότυπα.

Εντυπωσιακό και το περίπτερο της αρωματοποιίας Λεζέν με τον Ν. Σταματέρη να βάζει τη «σφραγίδα» στη διαμόρφωσή του. Αρώματα, σαπούνια, οδοντόπαστες, πούδρες διανέμονταν δωρεάν στο κοινό.

Τα υπερμεγέθη μπουκάλια και η φρουρά φουστανελοφόρων μαγνήτιζαν τα βλέμματα στο περίπτερο της οινοποιίας Αχαΐας, την γνωστή Achaia Clauss.

Το δικό της περίπτερο στους χώρους της πρώτης ΔΕΘ είχε και η θρυλική κεραμοποιία Αλλατίνι.

Ένα περίπτερο που τους… μάζεψε όλους

Ένα ψιλόβροχο στα εγκαίνια της πρώτης ΔΕΘ συγκέντρωσε όλους τους επισκέπτες της στο περίπτερο της πιλοποιίας Πουλοπούλου. Η εφημερίδα «Μακεδονία» σχολίαζε:

«Όλοι οι ψαφοθόροι επισκέπται με τα πρώτα ελαφριά ραντίσματα της βροχής έσπευσαν σ’ ένα κομψότατο περίπτερο του κ. Πουλόπουλου. Και δεν έμειναν δυσαρεστημένοι. Είδαν ότι κομψά και εύκολα μπορούν… να καπελωθούν»

Τα καπέλα της εταιρείας Πουλοπούλου ήταν… must της εποχής για διάσημους και μη.

Απέναντι από το περίπτερο της πιλοποιίας Πουλοπούλου οι επισκέπτες συναντούσαν το βαρέλι της εταιρείας οίνων και οινοπνευμάτων ΒΟΤΡΥΣ, ενώ δίπλα από αυτό βρισκόταν το περίπτερο της θρυλικής εταιρείας Παπαστράτος, που στο διάστημα εκείνης της δεκαετίας κάλυπτε το 1/10 του συνόλου των εξαγωγών καπνού.

Η τελική ευθεία

Στο βάθος της ευθείας από την πύλη εισόδου της ΔΕΘ οι επισκέπτες έβλεπαν στο αριστερό τους χέρι τα περίπτερα των ΤΙΤΑΝ, ΑΒΕΖ, αδελφών Ματσάγκου, σιγγαρέτων Μπάφρα, αλλά και του Ερυθρού Σταυρού.

Μια δραχμή το ποτήρι μπύρα

Ανάμεσα στο περίπτερο της κρατικής συμμετοχής της Σοβιετικής Ένωσης και ενός συλλογικού περιπτέρου εθνικής παραγωγής, ένα μικρό κιόσκι της ΦΙΞ πρόσφερε μπύρα με μια δραχμή το ποτήρι.

Το δωρεάν γάλα και η… περίφημη αγελάδα

Στην ίδια «περιοχή» βρισκόταν ένα μικρό ελεύθερο περίπτερο που παρέπεμπε σε μικρό ελβετικό αγροτόσπιτο και φιλοξενούσε τον σημερινό παγκόσμιο κολοσσό της Nestle.

Μπορεί ο χώρος να μη… γέμιζε το μάτι, αλλά το ομοίωμα αγελάδας που είχε μέσα και το δωρεάν γάλα που μοιράζονταν στα παιδιά, αποτέλεσαν ατραξιόν της παρθενικής ΔΕΘ.

Τεστάροντας γνώσεις και… αντανακλαστικά

Και αφού ολοκληρώνεις την «βόλτα» σου στους χώρους της πρώτης ΔΕΘ, οι δημιουργοί της εντυπωσιακής αυτής εικονικής περιήγησης σου δίνουν τη δυνατότητα να κάνεις ξανά τον «γύρο» της, αυτή τη φορά όμως τεστάροντας την γνώση σου και τα αντανακλαστικά σου.

Επιλέγοντας το εύκολο ή δύσκολο επίπεδο, καλείσαι να απαντήσεις σωστά τις ερωτήσεις, αλλά και να ξεπεράσεις τα εμπόδια που θα βρεθούν στο «δρόμο» σου.

Αν μη τι άλλο ένα διασκεδαστικό φινάλε, για μια εξαιρετική προσπάθεια που καταφέρνει να «ζωντανέψει» τη ΔΕΘ όπως αυτή ήταν πριν από σχεδόν 100 χρόνια!

Να σημειωθεί ότι ανάλογη εικονική περιήγηση υπάρχει και για τη ΔΕΘ της δεκαετίας του 50′.