Mια Νύμφη από το ΑΠΘ στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Τάλιν
Αν το μέλλον της πόλης σχεδιάζεται από τέτοιας στόφας παιδιά τότε χαίρε NYMPHe του Βορρά.
Αρχιτέκτονες από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μεταφράζουν αιρετικά την ελληνικότητα, το βουκολικό στοιχείο και τις ιδεαλιστικές ουτοπίες, στοιχεία που τους ζητήθηκαν στο πλαίσιο ενός πρωτότυπου εργαστηριακού πρότζεκτ της σχολής, με την τελική εγκατάστασή τους, NYMPHe in Arcadia, να κερδίζει την παρουσία της στην Mπιενάλε Αρχιτεκτονικής στο Τάλιν. Αποτελώντας και την μοναδική ελληνική εκπροσώπηση στην διοργάνωση, ανάμεσα σε ονόματα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων όπως το Cornell University, το IAAC κα.
Ο Φινέας που επινοήθηκε ως μία ιστορία που (δεν) βολεύει, ο μύθος των Νυμφών, η Aρκαδία ως ουτοπία μιας στάσης ζωής και τέλος η NYMPHe: Η μητέρα των νυμφών και η πολυδιάστατη υπόσταση που παίρνει μέσα από την εγκατάσταση των νέων αρχιτεκτόνων.
Το εργαστήριο σχεδιασμού του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ, “08ΕΧ12 – Χωρικές Διερευνήσεις / Spatial Investigations” και ο υπεύθυνός του, αναπληρωτής καθηγητής Αναστάσιος Τέλλιος όρισαν ως θέμα του φετινού μαθήματος την “ΑΡΚΑΔΙΑ”, μια έννοια που συνδυάζει το τοπικό και βουκολικό στοιχείο με τον προηγμένο σχεδιασμό και τις ιδεαλιστικές ουτοπίες.
Εμπνεόμενη από την ιδέα αυτή, η ομάδα επιχείρησε να αποδώσει τις προσωπικές της ερμηνείες από το ειδυλλιακό αρκαδικό τόπο στην σύγχρονη πραγματικότητα.
Δώδεκα από αυτές τις προσεγγίσεις -όσοι και οι φοιτητές που απαρτίζουν την ομάδα- συνδυάστηκαν, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα νέο σύμβολο της Αρκαδίας προβάλλοντας δέκα στοιχεία που συνδέουν τη φύση, την ιστορία, τους μύθους και τις αισθήσεις αλλά και που συνθέτουν το τελικό έργο, αυτό της Νύμφης: Ορυχεία ΔΕΗ Κοζάνης, Κρυσταλλική ανθεκτικότητα, Καπνά, Παραδοσιακοί χοροί, Σεμεδάκι & Άρκτος, Τα φτερά του Ερμή, Ελιά, Προϊστορική καλύβα και Ύδραυλις.
Η Νύμφη προέκυψε από την συνένωση αυτών των δέκα ιδεών, συνδυάζοντας τις μορφές και τις υφές, που δημιουργήθηκαν από τους πειραματισμούς του κάθε φοιτητή, σε ένα ενιαίο σύνολο.
Η διάταξη και η ακολουθία των μορφών παραπέμπει στα τέσσερα στοιχεία της φύσης, όπου το ένα διαδέχεται το άλλο, σε εναν κατακόρυφο άξονα, με φυσική ροή. Η βάση, η “Γη”, με τις πιο στιβαρές και στέρεες μορφές της, ακολουθείται από το “Νερό” και τις πιο ρέουσες υφές, οι οποίες απαλείφονται από την “Φωτιά” και καταλήγουν στις πιο αιθέριες φόρμες, αυτές του “Αέρα”.
Η Νύμφη, ένας μοναδικός κίονας, ένα αιώνιο σύμβολο της ελληνικής κομψότητας, σοφίας και σταθερότητας που δεσπόζει στο σπήλαιο του Ερμή, στο όρος Κυλλήνη, σαν ένα καταφύγιο στο συναισθηματικό αδιέξοδο του Φινέα, ο μύθος του οποίου επινοήθηκε από τους φοιτητές για να εκφράσει τους προβληματισμούς σχετικά με την πορεία προς την ψυχική και σωματική κάθαρση, που αντιπροσωπεύει για τους ίδιους η Αρκαδία.
Ο μύθος του Φινέα
Ο Φινέας και οι Νύμφες
“…Ξύπνησε απότομα από ύπνο βαθύ στο σκοτεινό του δωμάτιο. Σε μια γωνία, οι ακτίνες του ήλιου αγκομαχούσαν να διεισδύσουν μέσα στα παλιά ρολά. Σηκώθηκε από το κρεβάτι του χωρίς να ανάψει τα φώτα. Ζούσε σε ένα διαμέρισμα φορτωμένο με δεκάδες άχρηστα πράγματα, των οποίων ο μόνος σκοπός ήταν να τονώνουν προσωρινά τη σκέψη του. Άνοιξε την πόρτα του διαμερίσματός του και προσπαθώντας να αποφύγει τον θόρυβο του ασανσέρ άρχισε να κατεβαίνει αργά και σταθερά τις σκάλες. Κάθε βήμα, του θύμιζε τη ζωή του στην πόλη. Ο θόρυβος, οι απόμακρες σχέσεις, τα μη “ανθρώπινα” κτίρια που αντιτίθενται στον άνθρωπο και τη φύση.
Όσο κατέβαινε τόσο περισσότερο ήθελε να δει. Αυτός ο κόσμος εξαφανίζεται. Και τότε την σκέφτηκε για πρώτη φορά. “Αρκαδία”, είπε. Είχε διαβάσει για εκείνο τον τόπο. Ήταν ένα μέρος κάπου στην Αρχαία Ελλάδα. Αν κάτι θα μπορούσε να ονομαστεί ουτοπία, αυτό ήταν σίγουρα η Αρχαία Αρκαδία! Πολλοί θα πουν ότι ποτέ δεν υπήρξε. Ότι ήταν απλά ένα κατασκεύασμα κάποιων ανθρώπων για να διατηρήσουν ζωντανή την ελπίδα τους για μια καλύτερη ζωή…”
“… Ο Φινέας, μαγευμένος από την ομορφιά της, προσπάθησε να την πλησιάσει, και όταν εκείνη τον είδε, είπε: «Είμαι η νύμφη, η μητέρα όλων των νυμφών». Την ίδια στιγμή, ξέσπασε φωτιά, καίγοντας την όμορφη γυναίκα. Όταν η φωτιά σταμάτησε, ο αέρας έδιωξε τις στάχτες της και στην θεση της εμφανίστηκε μια υπέροχη στήλη, που στέκεται μόνιμα στην κορυφή του λόφου, αντανακλώντας το του ήλιου όπως το ομορφότερο κρύσταλλο του κόσμου. Ο Φινέας είχε φτάσει στην κορυφή του λόφου. Η Αρχαία Αρκαδία δεν ήταν πια ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον. Ήταν οι Νύμφες που άλλαξαν τα στοιχεία και τον οδήγησαν. Ήταν αυτές που είχαν νόημα στην ζωή του.”
Η μόνη ελληνική συμμετοχή στην Biennale του Τάλιν
Η ομάδα κατάφερε να επιλεχθεί και τέλος να προσκληθεί στο ειδικό τμήμα της έκθεσης Σχολών Αρχιτεκτονικής της Biennale του Τάλιν, με γενικό τίτλο “bio.school”, η οποία λαμβάνει χώρα το προσεχές Σαββατοκύριακο.
Οι φοιτητές/τριες που απαρτίζουν την ομάδα της NYMPHe είναι: Άρτεμις Βαλυράκη, Πηνελόπη Γαρδίκα, Πολύνα Γουμενάκη, Ελεάννα Γραμματοπούλου, Αργύρης Δεληθανάσης, Δάφνη Δρόσσου, Σπύρος Νικολόπουλος, Γιώργος-Βλάσης Πακαλίδης, Ειρήνη Παρθενίδου, Ιωάννα Σπυρίδη, Γεωργία Στρινοπούλου, Ελένη Χασιώτη.
Το πλαίσιο του μαθήματος στο οποίο δημιουργήθηκε η εγκατάσταση
Το φετινό θέμα του εργαστηρίου σχεδιασμού του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ, “08ΕΧ12 – Χωρικές Διερευνήσεις / Spatial Investigations” είχε τίτλο “ARCADIA” και επιχειρεί να συνδέσει έννοιες όπως η τοπικότητα και η “παραδοσιακή αγνότητα” (pastoralism) με τον προηγμένο σχεδιασμό και τις οραματικές σχεδιαστικές ουτοπίες. Ανάγει, αναπόφευκτα, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό σε εξέχοντα φορέα νέων μηνυμάτων και κωδικοποιημένου πολιτισμικού φορτίου. Η ARCADIA θεωρείται τοπική και παρόλα αυτά παγκόσμια, τετριμμένη και ταυτόχρονα πειραματική.
Οι φοιτητές/τριες κλήθηκαν να ανταποκριθούν με απρόσμενους τρόπους στην πρόκληση που παρουσιάζουν παγιωμένα φυσικά, δομικά και μορφολογικά μοντέλα οργάνωσης του αρχιτεκτονικού χώρου, ενσωματώνοντας εννοιολογικά, πολιτισμικά και περιβαλλοντικά στοιχεία.
Η “ΝYMPHe” αποτελεί ένα μόνο από όλα τα πρότζεκτ φοιτητών που παρουσιάστηκαν στο συγκεκριμένο εργαστήριο.
Τί είναι η “Αρκαδία” για τους δημιουργούς της εγκατάστασης
“Διαρκής αναζήτηση προσωπικής ευδαιμονίας“, Γεωργία
“Αρκαδία είναι εκείνο το ιδανικό παρελθόν το οποίο ανατρέπει τα χρόνια αλλά και χωρικά δεδομένα και επανεμφανίζεται στο σήμερα“, Ελένη
“Αρκαδία είναι τα φανταστικά ιδεώδη που προσαρμοσμένα σε μια ήδη υπάρχουσα πραγματική ή φανταστική εικόνα του παρελθόντος δημιουργεί προσδοκίες για το μέλλον.”, Δάφνη
“Αρκαδία είναι η αέναη δημιουργία της ζωής. Είναι το ορατό περιβάλλον αλλά και η αόρατη διαδικασία παραγωγής του. Η αλληλεπίδραση όλων των δυνάμεων της φύσης για την επίτευξη της ισορροπίας- αρμονίας.“, Ελεάννα
“Έίναι το αντίθετο από την ουτοπία γιατί η ουτοπία κοιτάει μπροστά και οραματίζεται ενώ η Αρκαδία κοιτάει πίσω νοσταλγικά.“, Πηνελόπη
“Μια ειδυλλιακη ανάμνηση της οποίας η αντανάκλαση αποζητατε στο μέλλον και λησμονει το παρελθόν“, Γιώργος
Η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Τάλιν
Η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Ταλλίνν, (TAB, http://2017.tab.ee) είναι ένα διεθνές φόρουμ αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού, το οποίο διοργανώνεται από το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Εσθονίας (Estonian Centre of Architecture). Εστιάζει σε μια κριτική αποτίμηση των σύγχρονων σχεδιαστικών προκλήσεων, τόσο σε ακαδημαϊκό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, με τη συμμετοχή διακεκριμένων αρχιτεκτόνων, γραφείων και ακαδημαϊκών ομάδων από τον διεθνή χώρο. Η συνολική επιμέλεια της TAB 2017 ανήκει στην Claudia Pasquero, η οποία με τον Marco Polleto είναι ιδρυτές και επικεφαλής του γραφείου ‘EcoLogicStudio’. Η TAB 2017 οργανώνεται μέσα από μια σειρά γεγονότων, εκθέσεων και συζητήσεων. Η διάρκεια της έκθεσης είναι από τις 13 έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2017.
*Μπορείτε να δείτε από κοντά την εγκατάσταση Nymphe in Arcadia, κατά την διάρκεια της 82ης ΔΕΘ, στον εκθεσιακό χώρο του ΑΠΘ, στο περίπτερο 14, stand22.
