«Μια πόλη χτίσαμε μαζί κι ακόμη ζω στο νοίκι»: Το mural για το Μητροπάνο στη Θεσσαλονίκη
Ένα γκράφιτι διαφορετικό από τα άλλα για τον μεγάλο Έλληνα τραγουδιστή που εμπνέει πολλές γενιές και μεταμορφώνει μέσα από την τέχνη του
«Σαν πλανόδιο τσίρκο», «Πάντα γελαστοί», «Σ΄αναζητώ στη Σαλονίκη», «Ρόζα», «Τυμβωρύχος».
Κι άλλα πολλά σημαντικά κομμάτια έχει τραγουδήσει ο σπουδαίος Δημήτρης Μητροπάνος, μία σπουδαία λαϊκή φωνή που έγραψε τη δική του ιστορία στο ελληνικό τραγούδι.
Ο Μητροπάνος έφυγε από τη ζωή στις 17 Απριλίου του 2012 σε ηλικία μόλις 64 ετών, αλλά ζει μέσα από τα τραγούδια που αγαπήσαμε και τραγουδάμε ακόμη και σήμερα.
Επίσης «ζει» μέσα από τα βίντεο που βλέπουμε καθημερινά από τις συναυλίες του, από παρουσίες του σε τηλεοπτικές εκπομπές και βίντεο κλιπ του παρελθόντος.
Εδώ και μερικές μέρες «ζει» και μέσα από ένα mural που έχει δημιουργηθεί στην πλατεία Ναυαρίνου στη Θεσσαλονίκη, σε ένα από τα πιο κεντρικά και πολυσύχναστα σημεία της πόλης.
Ο Κωνσταντίνος Γραβάνης είναι ο επιχειρηματίας εστίασης που αποφάσισε μαζί με την ανακαίνιση σε ένα από τα μαγαζιά που διαθέτει (Κυρά-Σόφη) να δημιουργηθεί και ένα γκράφιτι ξεχωριστό από τα άλλα, που θα έρχεται ο κόσμος για να το βλέπει και να του θυμίζει μια θρυλική μορφή της ελληνικής μουσικής.
Έτσι αποφάσισε αναθέσει στον γνωστό καλλιτέχνη Γιάννη Μπουζούκη (BZKS) να το φτιάξει, στον τοίχο δίπλα ακριβώς από το εστιατόριο.
Οι λόγοι όμως δεν ήταν μονάχα καλλιτεχνικοί, αλλά και συναισθηματικοί. Ο Μητροπάνος συμβολίζει κάτι περισσότερο για τον ίδιο.
«Τα μαγαζιά μου έχουν τα ονόματά των γονιών μου και ο αγαπημένος τραγουδιστής του πατέρα μου, που δεν βρίσκεται πια στη ζωή, είναι ο Μητροπάνος. Ένα αγαπημένο τραγούδι του ήταν το «Πάντα Γελαστοί», αυτό που λέει «Μια πόλη χτίσαμε μαζί κι ακόμη ζω στο νοίκι» (σ.σ. στίχοι Άλκη Αλκαίου και μουσική του Θάνου Μικρούτσικου).
Στη μνήμη του πατέρα μου στο γκράφιτι βάλαμε το Μητροπάνο και το κάναμε πιο street, βάλαμε κομμάτια από στίχους τραγουδιών του Μητροπάνου, όπως είναι ο Ελύτης, ο Λευκός Πύργος, η Καμάρα, ένα μπουζούκι ένα τζουρά. Θέλαμε να δώσουμε μια νέα νότα στη Ναυαρίνου. Ήδη έρχεται κόσμος και τραβάει φωτογραφίες.
Το κάναμε μαζί με την ανακαίνιση του μαγαζιού. Πήρα τον Γιάννη τον Μπουζούκη και έγινε. Τον ξέρω προσωπικά, έχουμε κοινούς φίλους και μου αρέσει πολύ η δουλειά του», λέει στην Parallaxi.
Ο Κωνσταντίνος συνεχίζει:
«Με έχει μεγαλώσει ο Μητροπάνος. Έπαιζα κι εγώ μπουζούκι στη Λάρισα, απ’ όπου κατάγομαι (Ελασσόνα), με το Μητροπάνο μεγάλωσα. Θα ήθελα ο πατέρας μου να ακούσει εκεί ψηλά τραγούδια του Μητροπάνου».
«Όταν μπήκε το τελευταίο ψέκασμα δεν ήμουν ο ίδιος»
Ο Γιάννης Μπουζούκης (BZKS) είναι street art καλλιτέχνης που έχει δημιουργήσει πολλά murals, σίγουρα όμως αυτό είναι ένα από τα πολύ ξεχωριστά του και μας εξηγεί το λόγο.
«Η τοιχογραφία ολοκληρώθηκε σε περίπου μια εβδομάδα, εξ ολοκλήρου με σπρέι. Αν και κάθε έργο έχει τον δικό του ιδιαίτερο χώρο στην πορεία μου, το συγκεκριμένο τολμώ να το θεωρώ από τα πιο ουσιαστικά που έχω δημιουργήσει μέχρι σήμερα. Όχι μόνο για το θέμα, αλλά για τη διαδικασία: η προετοιμασία, η έρευνα, η ακρόαση, ο τρόπος που προσέγγισα κάθε στοιχείο, όλα ήταν διαφορετικά. Όταν μπήκε το τελευταίο ψέκασμα στον τοίχο, δεν ήμουν πια ο ίδιος με εκείνον που απάντησε το τηλέφωνο εκείνη τη μέρα του Μαρτίου. Ήμουν γεμάτος από μουσική, από εικόνες και από συναισθήματα. Κι αυτό, τελικά, είναι η τέχνη: μια δυναμική διαδικασία μεταμόρφωσης, ίσως η πιο ειλικρινής που έχει προσφέρει η φύση στον άνθρωπο».
Ο Γιάννης μας εξηγεί το mural.
«Kεντρική μορφή στο έργο είναι, φυσικά, το πορτρέτο του Μητροπάνου. Γύρω του, ένα σύμπαν από σύμβολα και χρώματα. Η γλώσσα μου ήταν η ποπ αρτ, όμως σε γήινες αποχρώσεις, εμπλουτισμένες με στοιχεία που ανακαλούν τραγούδια του ερμηνευτή και εικόνες της Θεσσαλονίκης. Η Άνω Πόλη του «Αγγέλου», ο Ελύτης και ο Πόε του Άλκη Αλκαίου, το βιολί και το φεγγάρι του Φίλιππου Γράψα, οι γερανοί του λιμανιού, η Καμάρα, ο χορός του ίδιου του Μητροπάνου κάτω από τον Λευκό Πύργο και φυσικά, το μπουζούκι, ο πυρήνας της λαϊκής μας μουσικής».
Μια τοιχογραφία για τον Μητροπάνο: Μνήμες, ήχοι και χρώματα στη Ναυαρίνου
Ποια ήταν όμως η πρώτη του αντίδραση όταν του ανατέθηκε;
«Ήταν αρχές Μαρτίου του 2025 όταν δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τον Κωνσταντίνο Γραβάνη, τον άνθρωπο πίσω από το ψητοπωλείο «Κυρ Γιώργης» στην οδό Βενιζέλου. Με ενημέρωσε πως ετοιμάζει ένα νέο κατάστημα την «Κυρά Σόφη», στην πλατεία Ναυαρίνου. Η πρότασή του ήταν ξεκάθαρη: ήθελε να συνεργαστούμε για μια τοιχογραφία που θα κοσμούσε το κατάστημα, έχοντας ως σημείο αναφοράς την εμβληματική φωτογραφία του Δημήτρη Μητροπάνου να χορεύει ζεϊμπέκικο.Η πρώτη μου αντίδραση δεν ήταν ενθουσιασμός, ήταν δέος. Το να αποτυπώσεις εικαστικά τη μορφή ενός θρύλου του λαϊκού μας τραγουδιού, και μάλιστα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, δεν είναι απλώς μια ανάθεση. είναι ευθύνη. Για λίγες στιγμές, το μυαλό μου «κλείδωσε». Ζήτησα χρόνο για να οργανώσω τις σκέψεις μου και, κυρίως, για να ακούσω Μητροπάνο με όλη τη σημασία της φράσης.
Παρότι προέρχομαι από οικογένεια με λαϊκές μουσικές αναφορές, ομολογώ πως προσωπικά δεν είναι το είδος που με καθόρισε καλλιτεχνικά. Κι όμως, αυτό το project με έσπρωξε να βουτήξω βαθιά στον κόσμο του Μητροπάνου. Ο Κωνσταντίνος, προς τιμήν του, μου έδωσε απόλυτη ελευθερία και απεριόριστο χρόνο, μια σπάνια πολυτέλεια για όσους στήνουμε τοίχους με ανάθεση.
Για περίπου δύο εβδομάδες βυθίστηκα σε έναν κόσμο φτιαγμένο από τραγούδια, συνεντεύξεις, βίντεο από ζωντανές εμφανίσεις και συνεργασίες του ερμηνευτή. Και κάπου εκεί, σιωπηλά, άρχισε να ξεδιπλώνεται το σχέδιο της τοιχογραφίας».
