Μια βόλτα στο Προτεσταντικό Νεκροταφείο της πόλης – Οι Στρατιωτικοί

Λέξεις / Εικόνες: Ίνγκριτ Πίπκα

“Από πού ήρθες, πού πας;” Γένεση 16:8.

Η Ένωση Προτεσταντικών Κοιμητηρίων ιδρύθηκε το 1887 από τον Σκωτσέζο αιδεσιμότατο Peter Crosbie. Όλες οι προτεσταντικές/ευαγγελικές κοινότητες της Θεσσαλονίκης ενώθηκαν για να δημιουργήσουν τη δυνατότητα ταφής των νεκρών τους σύμφωνα με το προτεσταντικό τελετουργικό, το οποίο περιλαμβάνει την απαγόρευση εκταφής των νεκρών. Το νεκροταφείο είναι σήμερα διατηρητέο κτίριο και διοικείται από κοινού από την “Ένωση Κοιμητηρίων” των έντεκα προτεσταντικών κοινοτήτων της πόλης.

Το ίδιο το Προτεσταντικό νεκροταφείο ( Νεκροταφείο Διαμαντέμνων), που βρίσκεται στη σημερινή οδό Ελένης Ζωγράφου, απέναντι από το ελληνορθόδοξο νεκροταφείο Ευαγγελίστριας, πρέπει να είναι πολύ παλαιότερο, η παλαιότερη σωζόμενη ταφόπλακα χρονολογείται από το 1849 (αιδεσιμότατος Maynard βλ. παρακάτω), η ταφή αυτή είναι επίσης η πρώτη που καταγράφεται στα αρχεία του συλλόγου νεκροταφείων.

Ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης μπορεί κανείς να το διαβάσει από πολλές ταφόπλακες: οι παλιές πέτρες παρέχουν πληροφορίες για σιδηροδρομικούς υπαλλήλους, προξένους, θύματα επιδημιών και δολοφονιών, για τεχνίτες και ιεραπόστολους.

Η Θεσσαλονίκη (Saloniki, Salonique, Selanik, Salonika, Solun, για να αναφέρουμε μόνο μερικά από τα ονόματα αυτής της πόλης) βρίσκεται σε ένα μέρος όπου πολλοί δρόμοι διασταυρώνονταν πάντα. Διπλωμάτες, έμποροι, μηχανικοί και σιδηροδρομικοί, δάσκαλοι, καλλιτέχνες, κληρικοί και γυναίκες που είχαν βρει τον έρωτα πηγαινοέρχονταν σε αυτά τα μονοπάτια. Κάποιοι έμειναν μόνο για λίγο, κάποιοι περισσότερο και για κάποιους η ζωή τους τελείωσε εδώ.

Στρατιωτικοί

Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για νεαρούς δόκιμους του Βασιλικού Ναυτικού οι οποίοι τοποθετήθηκαν σε πολεμικά πλοία του μεσογειακού στόλου τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και στη συνέχεια αρρώστησαν και πέθαναν κατά την παραμονή τους στη Θεσσαλονίκη από τις επιδημίες πυρετού που ήταν συχνές εκείνη την εποχή.

Ο Alfred Lovell Butt, ο μεγαλύτερος γιος του James Henry Butt (1844 – 1936) πέθανε το 1895 ως μηχανικός στο πλοίο HMS VULCAN στη Θεσσαλονίκη.

Το HMS Vulcan ήταν ένα βρετανικό πλοίο αποθήκης τορπιλοβόλων που καθελκύστηκε το 1889 και μετατράπηκε σε υποβρύχιο το 1908-09. Ως εκπαιδευτικό πλοίο, μετονομάστηκε σε HMS Defiance III το 1931 και χρησιμοποιήθηκε για εκπαίδευση στο Torpoint της Κορνουάλης. Το 1955 διαλύθηκε στο Βέλγιο.

Ο αυξανόμενος αριθμός τορπιλοβόλων που εισήλθε σε υπηρεσία στα τέλη του 19ου αιώνα απαιτούσε ένα εξειδικευμένο σκάφος υποστήριξης. Το Vulcan μπορούσε να μεταφέρει έξι τορπιλάκατους στο κατάστρωμά του και διέθετε εργαστήρια επισκευών και εξοπλισμού. Είχε θωρακισμένο κατάστρωμα και μπορούσε να λειτουργήσει ως ελαφρύ καταδρομικό.

Το Vulcan καθελκύστηκε στις 13 Ιουνίου 1889. Ο πλοίαρχος Χένρι Τζάκσον διορίστηκε διοικητής τον Δεκέμβριο του 1899, όταν υπηρέτησε ως πλοίο αποθήκης τορπιλών στον Μεσογειακό Σταθμό.

Arthur Frederick Alleyne Maycock γεννήθηκε στις 25.6.1880 στο Torquay, Torbay, Αγγλία, Ηνωμένο Βασίλειο και άρχισε να υπηρετεί στο Βασιλικό Ναυτικό στις 22.6.1901 ως δόκιμος βοηθός μηχανικός στο HMS Rupert, το οποίο είχε σταθμεύσει στη Γιβραλτά από το 1895 και στη συνέχεια στο Πορτ Σάιντ μέχρι τα τέλη Απριλίου 1902. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πραγματοποίησε ταξίδια σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ των οποίων και στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Maycock πέθανε από τυφοειδή πυρετό (ενδημικός πυρετός) στις 11 Φεβρουαρίου 1902. Οι σύντροφοί του έστησαν την ταφόπλακα.

Ο Frank Boycott, που γεννήθηκε πιθανότατα στην Αγγλία το 1874, άρχισε να εκπαιδεύεται στο Βασιλικό Ναυτικό σε νεαρή ηλικία. Όταν πέθανε το 1893, ήταν σημαιοφόρος (δόκιμος) στο θωρηκτό Inflexible. Το όνομα προέρχεται από το γεγονός ότι οι δόκιμοι είχαν τις καμπίνες τους στη μέση του πλοίου. Το Inflexible ήταν ένα θωρακισμένο, πλήρως ηλεκτροκίνητο πολεμικό πλοίο που διέθετε ακόμη και υποβρύχιους τορπιλοσωλήνες, αλλά μπορούσε να πλεύσει με πανιά. Μετά την ολοκλήρωσή του, το πλοίο στάλθηκε στη Μεσογειακή Μοίρα και έλαβε μέρος στον βομβαρδισμό της Αλεξάνδρειας το 1882.

Ενώ το πλοίο βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη, ο Boycott προσβλήθηκε από πυρετό, από τον οποίο πέθανε το 1893. Υπέστη έτσι την ίδια θλιβερή μοίρα με αρκετούς άλλους Άγγλους δόκιμους που επίσης αρρώστησαν εδώ, πέθαναν και θάφτηκαν σε αυτό το νεκροταφείο. Η ταφόπλακα ανεγέρθηκε από τους συντρόφους του.

Αλλά το όνομα “Boycott” είναι άξιο αναφοράς και για έναν άλλο λόγο. Ο Charles Cunningham Boycott (1832-1897) – πολύ πιθανόν θείος ή προ-θείος του Frank Boycott – ήταν Βρετανός διαχειριστής κτημάτων στην Ιρλανδία και λοχαγός του βρετανικού στρατού. Περιγράφεται ως ένας κακοποιός των ανδρών. Ως Άγγλος δεν γινόταν αποδεκτός από τους Ιρλανδούς αγρότες, γεγονός που ανταπέδιδε με όλο και πιο σκληρά αντίποινα. Αρνήθηκαν να του πληρώσουν ενοίκιο ή να εργαστούν γι’ αυτόν. Έπρεπε να φέρει τη σοδειά υπό την επίβλεψη Άγγλων στρατιωτών και εποχικών εργατών από τη Βόρεια Ιρλανδία, ενώ τέθηκε και ο ίδιος υπό στρατιωτική προστασία. Ως αποτέλεσμα, όλοι οι ενοικιαστές και οι εργάτες του αγροκτήματος ακύρωσαν τα συμβόλαιά τους. Ένα ψήφισμα της Ιρλανδικής Ένωσης Γης, το 1879, τους ενέκρινε επίσημα να αποφεύγουν τον Μπόικοτ και να μην κάνουν καμία δουλειά μαζί του. Ακόμη και οι σιδηρόδρομοι αρνήθηκαν να μεταφέρουν τα βοοειδή του εκείνη την εποχή. Σε αυτό το ψήφισμα εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο όρος μποϊκοτάζ. Τον Νοέμβριο του 1880, ο όρος μποϊκοτάζ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για αυτό το είδος αντίστασης από την εφημερίδα London Times.

Kenneth Ballantine Drysdale (1882 – 8.10.1899) ήταν σημαιοφόρος (δόκιμος) στο HMS Empress of India, ένα πολεμικό πλοίο που ανήκε στη μεσογειακή μονάδα του Βασιλικού Ναυτικού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Θεσσαλονίκη αρρώστησε από τυφοειδή πυρετό και πέθανε την Κυριακή 8.10.1889 σε ηλικία μόλις 17 ετών. Η επιτύμβια στήλη τοποθετήθηκε γι’ αυτόν από τους συντρόφους του.

John Pysden 1858 -1879 Ναύτης HMS Ruppert, 21 ετών

James H Trueman, ? – 21.1.1869 Painter 1st. class, HMS Collingwood

Edwin Willot , ? – 15.1.1895 HMS Nile

Δεν μπόρεσαν ακόμη να βρεθούν στοιχεία για αυτούς τους 3 δόκιμους, αλλά οι τάφοι τους διατηρούνται ακόμη.