Νέα έκκληση sos για τα αρχαία της Βενιζέλου

Νέο ψήφισμα για τα αρχαία της Βενιζέλου, του Διατμηματικού Τμήματος για την Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση των Μνημείων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ

Για τις αρχαιότητες στο σταθμό Μετρό Βενιζέλου Θεσσαλονίκη 23/11/2019

Στην καταληκτήρια συνεδρία του επετειακού συνεδρίου για τα 20 χρόνια λειτουργίας του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών “Προστασία, Συντήρηση, Αποκατάσταση Μνημείων Πολιτισμού” συζητήθηκε διεξοδικά το ζήτημα της τύχης των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στον υπό κατασκευή σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για αρχαιότητες στις οποίες διασώθηκε η πραγματική εικόνα των δύο ρωμαϊκών οδικών αρτηριών decumanus maximus (κάτω από τη σημερινή Εγνατία) και cardo (κάτω από την οδό Βενιζέλου), όπως διασταυρώνονταν στον πυρήνα της πρωτοβυζαντινής συμπρωτεύουσας του 6ου-7ου αιώνα. Αρχαιότητες που συνδέουν το ρωμαϊκό με το βυζαντινό παρελθόν της πόλης, ως χρονική γέφυρα ανάμεσα στη Ροτόντα και το Γαλεριανό συγκρότημα του 4ου αιώνα και τα μεγάλα μεταγενέστερα βυζαντινά μεσαιωνικά μνημεία.

Το μνημειακό τετράπυλο που αποκαλύφθηκε στο σταυροδρόμι αυτό, καρδιά του εμπορικού κέντρου της πόλης, όπως έδειξε η πληθώρα των ανασκαφικών ευρημάτων, μαζί με τα λείψανα της μεσοβυζαντινής φάσης, όμοια των οποίων δεν σώζονται σε καμιά ευρωπαϊκή πόλη, ούτε στην ίδια την Κωνσταντινούπολη, μας χάρισαν για πρώτη φορά την ολοκληρωμένη ιστορική διαστρωμάτωση της Θεσσαλονίκης από τα ελληνιστικά χρόνια ως την πυρκαγιά του 1917.

Αν η αυθεντικότητα είναι το κυριότερο συστατικό της υπόστασης ενός μνημείου και το πιο βασικό κριτήριο με το οποίο έχουν ήδη εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO δεκαπέντε σημαντικά μνημεία της Θεσσαλονίκης, είναι προφανές ότι η απόσπαση των αρχαιοτήτων αυτών από τη φυσική τους θέση καταστρέφει το θαυμαστό ιστορικό παλίμψηστο της πόλης και τη δυνατότητα των πολιτών της να το “διαβάσουν” και να διδαχθούν από αυτό.

Οι σύνεδροι του συνεδρίου “Προστασία, Συντήρηση, Αποκατάσταση Μνημείων Πολιτισμού 20 χρόνια ΔΠΜΣ” απευθύνουν έκκληση προς κάθε αρμόδια υπηρεσία και κάθε πολιτική αρχή να επανεξετάσουν και να αναθεωρήσουν την αμφιλεγόμενη απόφαση της απόσπασης των αρχαιοτήτων και να μεριμνήσουν για την in situ διατήρηση και ανάδειξή τους. Μόνο μια προσέγγιση με σεβασμό στην ιστορικότητα του χώρου και τη διαχρονικότητα των αξιών που τα μνημεία αυτά εμπεριέχουν, μπορεί να εγγυηθεί την επίτευξη της αρτιότερης επιστημονικά και ορθότερης ηθικά και δεοντολογικά λύσης, με αξιοποίηση και των δυνατοτήτων που η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει. Κάθε άλλη επιλογή καταστρέφει τα ίχνη ενός περίλαμπρου παρελθόντος στο πολύπαθο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και υπονομεύει, σε δύσκολους καιρούς, την ιστορική συνείδηση και την αυτογνωσία των πολιτών της.

Εκ μέρους των Συνέδρων Η Διευθύντρια του Δ.Π.Μ.Σ. Μ. Αρακαδάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Α.Π.Θ.