Οι Foster + Partners, οι άνθρωποι που σχεδιάζουν την ανάπλαση του FIX μιλούν στην parallaxi

Ένα από τα πιο διάσημα αρχιτεκτονικά γραφεία του κόσμου, οι Foster + Partners ανέλαβαν να σχεδιάσουν την επόμενη ημέρα του Fix. Σε μια αποκλειστική συνέντευξη στην parallaxi μιλούν για το project.

10+2 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για το διάσημο αρχιτεκτονικό γραφείο

Το leader βρετανικό αρχιτεκτονικό studio Foster + Partners είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο επιφανή παγκοσμίως, με εμβληματικά έργα σε πολλές χώρες του κόσμου και τη φήμη για καινοτομία και αρτιότητα στον σχεδιασμό να το ακολουθεί σε κάθε project. Η υπογραφή του στον σχεδιασμό του κτιριακού συγκροτήματος Fix στη Θεσσαλονίκη αναμένεται να αναβαθμίσει οικιστικά κι αισθητικά την πόλη!

1 .Το αρχιτεκτονικό στούντιο ιδρύθηκε από τον Norman Foster το 1967 -γνωστός ως «ήρωας της υψηλής τεχνολογίας» και με τεράστια αγάπη για τα αεροσκάφη. 2. Απασχολεί περίπου 2600 υπαλλήλους σε έξι ηπείρους κι έχει έδρα το Λονδίνο, διαθέτοντας ένα από τα πιο σύγχρονα και καινοτόμα γραφεία στον κόσμο, με περιβάλλον που ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και την καινοτομία. 3. Με φιλοσοφία που βασίζεται στην πεποίθηση ότι η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την κοινωνία, δίνει έμφαση στην αειφορία και την περιβαλλοντική ευθύνη. Έτσι, έθεσε στόχο να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα και να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2030. 4. Σχεδιάζει πράσινους χώρους και τοπία που βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα και δημιουργούν φυσικά οικοσυστήματα. Στα κτίριά του, εκμεταλλεύεται το φυσικό φως, μειώνοντας την ανάγκη για τεχνητό φωτισμό, χρησιμοποιεί προηγμένες τεχνολογίες για να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας, ενσωματώνει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, κι επιλέγει βιώσιμα υλικά. 5. Με εμμονή στην καινοτομία και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, καθώς και τις υψηλού προφίλ συνεργασίες, αναλαμβάνει μεγάλης κλίμακας έργα σε όλο τον κόσμο, από ουρανοξύστες και αεροδρόμια μέχρι πολεοδομικά σχέδια κι ενεργειακά κτίρια. 6. Έχει κερδίσει πάνω από 1000 βραβεία και διακρίσεις για αριστεία -αναμέσα σε αυτά, τρία Βραβεία Stirling, ένα Pritzker, ένα Χρυσό Μετάλλιο RIBA κι ένα Χρυσό Μετάλλιο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων (AIA). 7. Στα εμβληματικότερα projects του συγκαταλέγονται το iconic 30 St Mary Axe (The Gherkin) στο Λονδίνο, το περίπτερο της Σαουδικής Αραβίας για την Expo 2025 στην Osaka, ο ουρανοξύστης 425 Park Avenue στη Νέα Υόρκη, το Masterplan για την Κωνστάντζα, ο Πύργος της Hearst Corporation στη Νέα Υόρκη, τα Hongkong και Shanghai Bank Headquarters, το Apple Store Zorlu στην Κωνσταντινούπολη, το Ellinikon Riviera Tower, το κτίριο της HSBC στο Χονγκ Κονγκ, το Δημαρχείο του Λονδίνου, το Διεθνές Αεροδρόμιο του Πεκίνο και το Great Court of British Museum. 8. Ο σχεδιασμός της Γέφυρας Μιλένιουμ στο Λονδίνο απαιτούσε προσωρινά κλείσιμο για την τοποθέτηση αποσβεστήρων, προκειμένου να αποτραπεί το «σύνδρομο της ταλαντευόμενης γέφυρας». Η λύση που εφάρμοσαν έχει από τότε υιοθετηθεί στην κατασκευή γεφυρών παγκοσμίως. 9. Η εταιρία κέρδισε τον διαγωνισμό για το σχεδιασμό ενός 3D-εκτυπωμένου οικοτόπου στον Άρη, ένα έργο που προωθεί την εξερεύνηση του διαστήματος. 10. Η πολυβραβευμένη -ύψους 343 μέτρων- γέφυρα Millau Viaduct στη Γαλλία -σχεδιάστηκε από τον μηχανικό Michel Virlogeux και τον Foster- και ήταν η ψηλότερη στον κόσμο όταν ολοκληρώθηκε, το 2004. 11. Το βρετανικό στούντιο ανακοίνωσε την αποκατάσταση της pub/μνημείου The Eagle and Child στην Οξφόρδη, το πρώτο και πιο μικρό έργο του που αφορά σ’ ένα δημόσιο οίκημα -χρονολογούμενο από το 1840, γνωστό ως σημείο συνάντησης των Inklings, μιας λογοτεχνικής ομάδας με συγγραφείς, όπως οι JRR Tolkien και CS Lewis. 12. Πρόσφατα, αποκάλυψε τα σχέδια του 88μετρου μέγα-γιοτ Outlier I, που σχεδίασε για την Έκθεση Γιοτ του Μονακό. Με μια μοναδική μηχανική προσέγγιση, που επιτρέπει χώρους διαβίωσης τριών επιπέδων, ξεπερνάει τα όρια του ναυπηγικού σχεδιασμού.

Στην parallaxi μίλησαν οι Christos Antonopoulos, Partner, Foster + Partners και Michael Jones, Senior Partner, Foster + Partners και

Τι σας ενέπνευσε για τον σχεδιασμό του έργου ΦΙΞ στη Θεσσαλονίκη και σε ποιους βασικούς σχεδιαστικούς και άλλους άξονες θα επικεντρωθείτε; Πώς θα αντικατοπτρίζει αυτή η αναδιαμόρφωση τη συνολική αισθητική του στούντιο της Foster + Partners;

Κύρια πηγή έμπνευσης ήταν η ίδια η ιστορική ζυθοποιία ΦΙΞ. Πρόκειται για ένα συγκρότημα που κάποτε θεωρείτο ένα από τα βιομηχανικά παλάτια των Βαλκανίων και ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κτίρια του 19ου αιώνα στη Θεσσαλονίκη. Με τη χρήση κόκκινου τούβλου που σηματοδοτεί τη βιομηχανική του κληρονομιά και μια σειρά από λειτουργικές και διακοσμητικές λεπτομέρειες, έχει ισχυρή αρχιτεκτονική γλώσσα.

Εμπνευστήκαμε επίσης από την ιστορική αρχιτεκτονική που υπάρχει σε ολόκληρη την πόλη – από την Καμάρα, τη Ροτόντα, τη Ρωμαϊκή Αγορά, καθώς και τα λουτρά Χαμάμ, μέχρι την πλατεία Αριστοτέλους του Εμπράρ. Σε συνδυασμό με τη βιομηχανική κληρονομιά του χώρου, θέλαμε να ενσωματώσουμε τη γλώσσα της πόλης – την ιστορία, τον πολιτισμό και τη βιομηχανία της, στη δομή του σχεδιασμού μας. Αυτό ολοκληρώθηκε με τον σχεδιασμό κατοικιών με τους ίδιους θολωτούς χώρους με αυτούς που υπάρχουν στο βιομηχανικό κτίριο ΦΙΞ. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό μοτίβο τόξου που υπάρχει παντού στη Θεσσαλονίκη.

Εστιάσαμε στη δημιουργία χώρων όπου μπορεί να ζει και να εργάζεται κανείς και να τους απολαμβάνει. Συνδυάσαμε την ιδιαίτερη οικιακή αρχιτεκτονική με τη φιλοξενία, την αναψυχή, τον πολιτισμό και τους προσβάσιμους δημόσιους χώρους. Αυτό δημιουργεί έναν ολιστικό και ενιαίο χώρο για όλους – κατοίκους, φιλοξενούμενους και άτομα που επισκέπτονται την πόλη.

Ποιες είναι μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που ενέχει αυτό το έργο και πώς θα τις αντιμετωπίσετε;

Αν και το κάθε έργο έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δικές του ιδιαίτερες απαιτήσεις, οι προκλήσεις που ενέχει ο σχεδιασμός σύγχρονων κτιρίων για ένα μέρος με την πολιτιστική σημασία της ζυθοποιίας ΦΙΞ μας έδωσαν ευκαιρίες για καινοτομία και δημιουργικότητα. Από την αρχή της διαδικασίας σχεδιασμού, το όραμά μας ήταν να δημιουργήσουμε μια ανάπτυξη που – ενώ θα αντλεί έμπνευση από την κληρονομιά του χώρου – θα συμβαδίζει με την εποχή της και θα εστιάζει στο μέλλον, ώστε να διατηρούνται τα υπάρχοντα ιστορικά κτίρια για πολλά χρόνια.

Λόγω των περιορισμών του χώρου, δημιουργήσαμε μια κλιμακωτή δόμηση, όπου οι προσανατολισμοί των αντίστοιχων προσόψεων ποικίλλουν ώστε να μεγιστοποιηθεί η θέα των ενοίκων και να αυξηθεί η απόσταση και η ιδιωτικότητα μεταξύ των μεμονωμένων κατοικιών και των δωματίων του ξενοδοχείου.

Πόσο διαφορετική ή πόσο παρόμοια θα είναι η προσέγγισή σας απέναντι σε ένα κτίριο για πολιτισμό και ένα κτίριο για κατοικίες; Η αισθητική ομοιομορφία μεταξύ διαφορετικών κτιρίων αποτελεί στόχο ή μήπως το θέμα είναι η αρμονική ενσωμάτωση στο αστικό τοπίο;

Λειτουργικά, οι κατοικίες και τα πολιτιστικά κτίρια εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς και, ως εκ τούτου, πρέπει να σχεδιάζονται ανάλογα με τους αντίστοιχους τελικούς χρήστες. Οι νέες κατοικίες έχουν σχεδιαστεί ώστε να προσφέρουν άφθονη ιδιωτικότητα, ασφάλεια και άνεση, ενώ τα πολιτιστικά κτίρια είναι αναπόφευκτα πιο ανοιχτά, προσβάσιμα και λειτουργούν ως χώροι συγκέντρωσης των κοινοτήτων. Ωστόσο, έχουμε προσεγγίσει όλα τα κτίρια με τον ίδιο βαθμό ευαισθησίας και τα έχουμε σχεδιάσει με γνώμονα τον άνθρωπο. Ο σχεδιασμός μας θα διασφαλίσει μια απρόσκοπτη συνύπαρξη μεταξύ της αρχιτεκτονικής γλώσσας της βιομηχανικής Θεσσαλονίκης και των σύγχρονων προτάσεών μας για αυτό το σημείο αναφοράς.

Η ευαίσθητη ενσωμάτωση της νέας μας πρότασης στο τοπικό πλαίσιο αποτέλεσε βασικό επίκεντρο του σχεδιασμού μας. Θέλαμε να δημιουργήσουμε νέα κτίρια με ισχυρή ταυτότητα που να συμπληρώνουν τα υπάρχοντα ιστορικά κτίρια-ορόσημα που υπάρχουν στην περιοχή και να προσφέρουν έναν επιτυχημένο αρχιτεκτονικό διάλογο μεταξύ παλιού και νέου. Πιο εμφανής ως μέρος αυτής της προσέγγισης είναι η συνεχής χρήση του τούβλου που χαρακτηρίζει τα ιδιαίτερα ιστορικά βιομηχανικά κτίρια της περιοχής και το οποίο έχει γίνει σύμβολο της βιομηχανικής Θεσσαλονίκης. Πρόθεσή μας είναι να πάρουμε αυτό το βασικό υλικό και να το ερμηνεύσουμε με έναν πιο σύγχρονο τρόπο με ένα πλούσιο μείγμα υφής, απόχρωσης και χρώματος, για να δημιουργήσουμε νέα κτίρια που παραπέμπουν μεν στις ιστορικές κατασκευές, αλλά είναι συνειδητά ξεχωριστά.

Το κτιριακό συγκρότημα αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα βιομηχανικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, αφού συμβολίζει τη βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης από τον 19ο αιώνα. Πώς σκοπεύετε να συνδυάσετε την ιστορική παράδοση με τις σύγχρονες αρχές αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, διασφαλίζοντας ότι το αποτέλεσμα σέβεται και τις δύο αξίες;

Δεδομένου ότι πρόκειται για έναν τόσο πολιτιστικά σημαντικό χώρο στη Θεσσαλονίκη, η ομάδα μας ήθελε να τιμήσει το υπάρχον ιστορικό κτίριο και την ταυτότητά του, δίνοντας παράλληλα στο χώρο νέα ζωή και μακροβιότητα για το μέλλον. Εμπνευστήκαμε από την αρχική αρχιτεκτονική γλώσσα, όπως η ομορφιά της τοιχοποιίας, οι θολωτές στέγες και τα βιομηχανικά υαλοστάσια, γι’ αυτό και επιδιώξαμε να αφήσουμε αυτά τα στοιχεία να καθορίσουν τον σχεδιασμό μας όπου ήταν δυνατό κάτι τέτοιο.

Η βιωσιμότητα αποτελεί βασικό άξονα στα έργα σας. Μπορείτε να μας δώσετε μια ιδέα για τις πράσινες τεχνολογίες και τα βιώσιμα υλικά που θα ενσωματωθούν στο έργο ΦΙΞ, και πώς θα συμβάλουν στο συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα του έργου;

Η βιωσιμότητα είναι ζωτικής σημασίας σε ότι κάνουμε και βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του σχεδιασμού από την έναρξή του, δεδομένου ότι αποτελεί βασική αξία της πρακτικής μας. Το έργο θα μεταμορφώσει τα ιστορικά κτίρια, εξισορροπώντας την κληρονομιά και τις παραμέτρους βιωσιμότητας, βελτιώνοντας τη δομή και την κατασκευή τους και φέρνοντάς τα πιο κοντά στις σύγχρονες κλιματικές απαιτήσεις, όπου είναι δυνατόν. Έχουμε δημιουργήσει το σχέδιο με τρόπο που να συμπληρώνει και να λειτουργεί με το φυσικό κλίμα της βόρειας Ελλάδας. Η θερμική μάζα, σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση αναβαθμίδων που βοηθούν στην προστασία τόσο από τον καυτό ήλιο όσο και από τη βροχή. Οι κατοικίες με νότιο προσανατολισμό θα έχουν επίσης βαθύτερες αναβαθμίδες, που θα αυξάνουν τη σκίαση χωρίς να επηρεάζουν τη θέα στη θάλασσα. Η επιλογή ανθεκτικών υλικών με μικρό κόστος συντήρησης δείχνει τη δέσμευσή μας για μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζουμε να εξερευνούμε την τοπική τεχνογνωσία και τις τοπικές πηγές για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του δομικού υλικού.

Πώς θα αλληλεπιδρά το κτίριο με το περιβάλλον του και ποια θα είναι η θέση του στο ευρύτερο αστικό τοπίο της πόλης;

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια νέα γειτονιά στη δυτική Θεσσαλονίκη. Η μικτής χρήσης ανάπτυξη, με κατοικίες, ξενοδοχείο, χώρους αναψυχής και φιλοξενίας, θα γίνει ένας νέος προορισμός, ένας προορισμός όπου θα μπορεί κανείς να ζει, να εργάζεται και να τον απολαμβάνει. Ο προσεγμένος σχεδιασμός του δημόσιου τμήματος θα υποστηρίξει αυτούς τους στόχους, αφού θα διαθέτει μια προσβάσιμη δημόσια πλατεία που θα είναι κατάλληλη τόσο για πεζούς όσο και για ποδηλάτες, με καταπράσινες περιοχές και ενδιαφέροντα υδάτινα στοιχεία που θα κάνουν το ΦΙΞ μια συναρπαστική νέα, αναγεννητική γειτονιά.

Ποιος είναι ο ρόλος του βιοκλιματικού σχεδιασμού στην ανάπτυξη βιώσιμων πόλεων και πώς ενσωματώνετε τις αρχές του στο έργο σας, λαμβάνοντας υπόψη την εξελισσόμενη φύση της κλιματικής αλλαγής και τον αντίκτυπό της στο αστικό περιβάλλον;

Ο άνθρωπος βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφίας σχεδιασμού μας. Είναι σημαντικό να σχεδιάζουμε με βάση τις ανάγκες του και να δημιουργούμε ευχάριστους και εμπνευσμένους χώρους που θα είναι πάντα εκεί. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για τους ανθρώπους. Η διαμόρφωση του ΦΙΞ δημιουργεί μια εκτεθειμένη πρόσοψη του κτιρίου που θα προστατεύει το κτίριο από τον δυνατό καλοκαιρινό ήλιο, ενώ παράλληλα θα προσφέρει παθητική ηλιακή θέρμανση κατά τη διάρκεια των πιο κρύων χειμερινών μηνών. Έχουμε σκεφτεί προσεκτικά τον προσανατολισμό κάθε κατοικίας – πολλά από τα υπνοδωμάτια βλέπουν προς τα ανατολικά, ενώ τα σαλόνια βλέπουν προς τα νότια και δυτικά, για να μπαίνει ο ήλιος και το φως καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Ως πρωτοπόροι στην καινοτομία, μπορείτε να αναφέρετε μερικές από τις καινοτομίες που θα χρησιμοποιηθούν στο έργο και πώς θα επηρεάσουν τη ζωή των ενοίκων/επισκεπτών;

Παρόλο που η νέα αρχιτεκτονική παραπέμπει στα ιστορικά κτίρια του χώρου, εργαζόμαστε για τη χρήση και ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και τεχνικών που διασφαλίζουν ότι θα μπορούν να παραδίδονται με αποτελεσματικό και διαρκή τρόπο, ώστε να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες και τις απαιτήσεις της σύγχρονης κατασκευής. Εκτός από την ανάδειξη της χρήσης τοπικών επαγγελμάτων και παραδοσιακών τεχνών, εξετάζουμε εκτενώς τη χρήση προκατασκευής, η οποία μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της κατασκευής στο χώρο και να επιταχύνει την παράδοση, βελτιώνοντας παράλληλα τη συνολική ποιότητα κατασκευής.

Πώς οραματίζεστε τον ιδανικό αστικό σχεδιασμό, τι θα πρέπει να προσφέρει στους πολίτες και πώς θα εφαρμοστεί αυτό στο έργο ΦΙΞ;

Ο επιτυχημένος αστικός σχεδιασμός θα πρέπει, πρωτίστως, να είναι προσβάσιμος και συμπεριληπτικός. Για να είναι επιτυχημένοι οι αστικοί χώροι, πρέπει να είναι φιλόξενοι για όλους και στον πυρήνα του σχεδιασμού πρέπει να βρίσκεται ο άνθρωπος. Ο ιδανικός αστικός σχεδιασμός πρέπει επίσης να ανταποκρίνεται δυναμικά και θετικά στις τοπικές κλιματικές απαιτήσεις, ενώ παράλληλα να είναι αρκετά ευέλικτος ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται καθώς αυτές εξελίσσονται στο μέλλον. Ο αστικός σχεδιασμός θα πρέπει να προσφέρει στους πολίτες απόλαυση, έμπνευση, ποικιλία, άνεση και προσβασιμότητα.

Πώς φαντάζεστε ότι θα επηρεάσει την αναβάθμιση της τοπικής κοινότητας και θα συμβάλει στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της πόλης η νέα ανάπλαση;

Η ανάπλαση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αναζωογόνηση της δυτικής πλευράς της Θεσσαλονίκης. Αυτή η πρώην βιομηχανική περιοχή θα επανασχεδιαστεί, με την επαναχρησιμοποίηση του εμβληματικού συγκροτήματος ζυθοποιίας ΦΙΞ στην καρδιά της. Ελπίζουμε ότι αυτό θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την επίτευξη αλλαγών, όχι μόνο σε αυτό το μέρος της Θεσσαλονίκης, αλλά και για ολόκληρη την πόλη. Οι αναγεννημένες γειτονιές έχουν επιφέρει αστικές αλλαγές σε όλο τον κόσμο και ελπίζουμε ότι το έργο ΦΙΞ θα αποτελέσει μια μοναδική προσθήκη στην πόλη, ενώ ταυτόχρονα θα προσφέρει στη Θεσσαλονίκη ευρύτερες ευκαιρίες για το μέλλον.

Υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο στα έργα που αναλαμβάνετε στη χώρα μας και ποια ήταν η μεγαλύτερη δημιουργική πρόκληση που έχετε αντιμετωπίσει μέχρι στιγμής;

Προσεγγίζουμε κάθε έργο σε όλο τον κόσμο με μια νέα ματιά, με βάση τις ιδιαίτερες και εξατομικευμένες ανάγκες της τοποθεσίας και τις απαιτήσεις του πελάτη. Τα έργα στα οποία εργαζόμαστε αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα περιλαμβάνουν το «The Grid», ένα συγκρότημα γραφείων που κατασκευάζεται στην επιχειρηματική περιοχή του Αμαρουσίου στην Αθήνα. Επιβλέπουμε επίσης το γενικό σχέδιο του Ελληνικού, το οποίο θα δημιουργήσει έναν νέο προορισμό στην Αθηναϊκή Ριβιέρα. Ως εκ τούτου, έχουμε τοπική εμπειρία εργασίας σε διάφορες κλίμακες, είτε πρόκειται για μετασχηματιστικά αστικά σχέδια, είτε για μεμονωμένα κτίρια – και εφαρμόζουμε αυτές τις γνώσεις και αυτή την εμπειρία στο έργο αναγέννησης ΦΙΞ.