Πέντε ωραίες ιστορίες στη Νεάπολη

Ανηφορίζεις την Λαγκαδά και λίγο πριν φτάσεις στα Συμμαχικά Νεκροταφεία στο ύψος της Αγίων Πάντων στρίβεις δεξιά στον λοξό δρόμο Ελ. Βενιζέλου. Μπαίνεις πλέον στη συνοικία της Νεάπολης, πρώην δήμο που από το 2011 εντάσσεται στον μεγάλο δήμο Νεάπολης Συκεών  μαζί με τις Συκιές, τον Άγιο Παύλο και τα Πεύκα. Το όριο του με τον δήμο Αμπελοκήπων στα ανατολικά είναι η οδός Λαγκαδά. Η Νεάπολη απλώνεται σε πολύ μικρή απόσταση από το κέντρο της πόλης, αλλά παρόλα αυτά, αν δεν είσαι κάτοικος της περιοχής, σπανίως θα βρεθείς προς τα εκεί, εκτός κι αν έχεις δουλειά. Εμείς αποφασίσαμε να σε πάμε μέχρι εκεί και για αναψυχή.

Ιστορία: Η δημιουργία του πρώτου οικισμού ξεκινά μετά την Μικρασιατική καταστροφή όταν  πρόσφυγες από τη Νέβσεχιρ της Καππαδοκίας (ελληνική ονομασία Νεάπολη) εγκαταστάθηκαν στην δυτική περιοχή της Θεσσαλονίκης, στους λόφους λίγο έξω από τα όρια των βυζαντινών τειχών, και έδωσαν στη νέα τους πατρίδα το όνομα της παλαιάς: Νεάπολη. Οι πρόσφυγες έκτισαν στο κέντρο του οικισμού τους τον Ναό του Αγίου Γεωργίου σε ανάμνηση του ομώνυμου ναού στη Νεάπολη της Καππαδοκιας και σήμερα αποτελεί τον Μητροπολιτικό Ναό της Νεάπολης. Η συνεχής ροή πληθυσμού που ξεκίνησε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, μετέτρεψε σταδιακά τη Νεάπολη από οικισμό προσφυγικών παραπηγμάτων σε Κοινότητα και μετά, το 1946 σε Δήμο. Για την ιστορία εδώ γεννήθηκε το 1929 ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ανακριτής στην υπόθεση Λαμπράκη τη δεκαετία του ’60 και αργότερα Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το 1959 ο Γιάννης Αγγελάκας. Το 2011 η Νεάπολη συνενώθηκε στο νέο μεγάλο Δήμο Νεάπολης Συκεών.

Η Νεάπολη, το 1957, στη συμβολή των οδών Ελ. Βενιζέλου και Α.Γ. Παπανδρέου (από το αρχείο του Κέντρου Ιστορίας της Θεσσαλονίκης).

Tandur σημαίνει φούρνος

Το όνομα προέρχεται από την προσφυγική παράδοση. Το Tandur ήταν ένα είδος φούρνου και θερμάστρας, μια κατασκευή σαν μικρό πηγάδι γνωστό σε όλη την Ανατολή και κυρίως στη Νεβσεχίρ (Νεάπολη) της Καππαδοκίας, από όπου ήρθαν πρόσφυγες οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής. Τον χρησιμοποιούσαν για να ψήσουν φαγητά ή ψωμί και μετά το σκέπαζαν με ειδική πλάκα και λειτουργούσε σαν θερμάστρα.

Το νέο στέκι με το όνομα Tandur στο κέντρο της Νεάπολης είναι νεανικό και καλαίσθητο που θέλει και καταφέρνει να τα συνδυάσει όλα. Καφές και ροφήματα απ΄το πρωί, παραδοσιακό μεζεδιοπωλείο αργότερα και μπαρ αργά το βράδυ. Εκεί θα τσιμπήσετε παραδοσιακούς ελληνικούς μεζέδες αλλά και δροσερές σαλάτες, ζεστά και κρύα ορεκτικά, παραδοσιακές πίτες, κυρίως πιάτα με χοιρινό και κοτόπουλο και ούζα, τσίπουρα και κρασιά για συνοδεία.

*Αγ.Γεωργίου 42 / Νεάπολη, Τηλ.κρατήσεων: 2310.54 54 44

Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού το ξέρεις;

Το Μουσείο δημιουργήθηκε στα 2007 υπό την επίβλεψη του συγγραφέα και καθηγητή Κωσταντίνου Νίγδελη, στον οποίο ανήκει και η ιδέα του Μουσείου και λειτουργεί υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως και του Δήμου Νεάπολης – Συκεών.Τα εκθέματα είναι προσφορές ιδιωτών και το μουσείο λειτουργεί στο κτίριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, ένα σύγχρονο κτίριο με έναν πολύ όμορφο κήπο, ενώ οι ξεναγήσεις γίνονται κατόπιν ραντεβού από τον κύριο Νίγδελη. Το Μουσείο μπορείτε να το επισκεφτείτε τα πρωινά μεταξύ 9:30 και 11:30 ή κατόπιν ραντεβού. Ο χώρος του Μουσείου στεγάζει σημαντικά κειμήλια προσφύγων όπως εικόνες αγίων από την Ανατολική Θράκη, τη Βασιλεύουσα Πόλη του Κωνσταντίνου, την Ιωνία και την Καππαδοκία, φωτογραφίες παλιές και νέες από την Κωνσταντινούπολη, την Ιωνία, τον Πόντο και την Καππαδοκία βιβλία, ενδυμασίες και διάφορα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, έγγραφα και ντοκουμέντα που προέρχονται από τη Μικρά Ασία (Ιωνία, Καππαδοκία, Βιθυνία, Ικόνιο-Λυκαονία κ.ά), τον Πόντο και την Κωνσταντινούπολη. Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού είναι γεμάτο μνήμες όλων εκείνων των νησίδων του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού που συλλέχτηκαν με άπειρη υπομονή, διατηρήθηκαν με περισσή αγάπη, και παρουσιάζονται με ιδιαίτερη υπερηφάνεια.

*Αμασείας 21, τηλ. 2310635060

Διέσχισε τη Γέφυρα των Στεναγμών

Η ιστορία της γέφυρας των στεναγμών ή Βενετσιάνικα ξεκινάει με την Μικρασιατική καταστροφή και την έλευση των προσφύγων στην πόλη. Εκεί ανάμεσα στα ρέματα, τα χωράφια και τις ανεκμετάλλευτες οικιστικά περιοχές της πόλης στήθηκαν τα πρώτα προσφυγικά σπίτια που δημιούργησαν τους πρώτους συνοικισμούς. Ένας από αυτούς ήταν η Ρήγα Φεραίου. Ο συνοικισμός βρισκόταν στα Β.Α. της πόλης ανάμεσα στους συνοικισμούς Καλλιθέας, Κολοκοτρώνη, Νεαπόλεως και μοιράσθηκε αργότερα μεταξύ των κοινοτήτων Νεάπολης και Συκεών που δημιουργήθηκαν το ’34 με επίκεντρο το ρέμα στη θέση των σημερινών οδών Καπερνησιώτου και Ρήγα Φεραίου. Η γνωστή «Γέφυρα των Στεναγμών» έγινε το πέρασμα του ρέματος που αργότερα μπαζώθηκε επειδή εξαιτίας του ρέματος και των βροχοπτώσεων η περιοχή πλημμύριζε και έμπαινέ νερό στα σπίτια και τα καταστήματα. Γι’ αυτό και της προσέδωσαν και μια δεύτερη ονομασία τα «Βενετσιάνικα» – που θυμίζει έντονα τη Βενετία και αυτός μπορεί να ήταν και εξαρχής ο λόγος που ονομάστηκε γέφυρα των στεναγμών μιας και υπάρχει γέφυρα πολύ γνωστή με αυτήν την ονομασία στην Βενετία. Κάτω από τη γέφυρα υπάρχουν καταφύγια από την εποχή του Πολέμου. Διάβασε περισσότερα εδώ

Καφέ Merenda ήπιες;

Και φυσικά σπεσιαλιτέ αυτού του café bar είναι το freddo espresso merenda. Tο βράδυ δοκιμάστε τα κοκτέιλ ενώ συχνά στον χώρο φιλοξενούνται live. Κάθε Τρίτη πάτε για την ρακι night με έξτρα κρητικούς μεζέδες. Στις μέρες με λιακάδα θα προτιμήσετε την πίσω αυλή ενώ τον χώρο ομοραφαίνει ένας μικρός εσωτερικός κήπος.

*Φλογητών 2, Νεάπολη, τηλ: 6973438168

Στα συμμαχικά νεκροταφεία Ζέιτενλικ

Βρίσκονται στα όρια Νεάπολης – Αμπελοκήπων αλλά αν ξεκινήσεις να πάς προς Νεάπολη κάνε την πρώτη στάση σου εκεί. Ακόμη κι αν έχεις ξαναπάει ο χώρος έχει μια δυναμική που αποκλείται να σ΄αφήσει αδιάφορο.

Ζέιτενλικ θα πει ελαιώνας στην τουρκική γλώσσα. Στην περιοχή παλαιότερα υπήρχαν αιωνόβιες ελιές που της έδωσαν και το χαρακτηριστικό όνομα. Από την εποχή του τέλους του Α’Παγκοσμίου Πολέμου είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της Ελλάδος. Χωροθετημένη σε πέντε τομείς, ανάλογα με την εθνικότητα των πεσόντων, 20.500 στρατιώτες τον αριθμό που έπεσαν μαχόμενοι στην Θεσσαλονίκη και στα πέριξ, από το 1914 έως και το 1919 περίπου.

Η συμφωνία για την ίδρυση των Γαλλικών, Αγγλικών, Ιταλικών και Σερβικών νεκροταφείων υπεγράφη στις 20 Νοεμβρίου 1920, από το Γενικό Διοικητή Θεσσαλονίκης Αδοσίδη (εκ μέρους της Ελλάδας) και εκ μέρους των συμμάχων από τους στρατηγούς Μπουσέ (Γαλλία), Μιλν (Αγγλία), Μίσιτς (Σερβία) και τον αντισυνταγματάρχη Γιαμπερίνι (Ιταλία).[5] Για τη δημιουργία των νεκροταφείων η ελληνική κυβέρνηση αφού αγόρασε τις εν λόγω εκτάσεις, παραχώρησε στα ξένα κράτη την επικαρπία τους, ενώ οι δαπάνες για τη συντήρησή των κοιμητηρίων βαρύνουν τις ξένες κυβερνήσεις.

Έκτος από τους αριθμούς όμως υπάρχουν οι ιστορίες. Περπατώντας για ώρα πολλή ανάμεσα σε χιλιάδες όμοιους σταυρούς, αισθάνεται κανείς ένα αληθινό δέος. Στον καιρό μας, στη Δύση, η έννοια του πόλεμου είναι ένα μακρινό περιστατικό στην τηλεόραση, μια εικόνα από τη Μέση Ανατολή ή το Ιράκ, άντε μια ανάμνηση από τη Γιουγκοσλαβία του 90. Εδώ μέσα όμως, η απόκοσμη σιωπή, τα χιλιάδες άγνωστα ονόματα πάνω στο μάρμαρο, τα κυπαρίσσια που στέκουν στο πλάι, ο υπαινιγμός των ζωών αυτών των ανθρώπων, που άφησαν σπίτια, οικογένειες, καθημερινότητας και έπεσαν για ένα κοινό σκοπό, οι ζωές που δεν έζησαν προκαλούν ένα σπάνιο δέος. Η μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της χώρας είναι ένας μοναδικός τόπος για να έρθει κάνεις πιο κοντά στην Ιστορία, στη φρίκη του πόλεμου, στο τέλος της λογικής.

Στην είσοδο του Γαλλικού τομέα υπάρχει ένα μικρό μουσείο που έφτιαξε το προξενείο της Γαλλίας στην Ελλάδα, που εγκαινιάστηκε πρόσφατα σαν συνέχεια της ολικής ανακαίνισης του γαλλικού τμήματος του στρατιωτικού νεκροταφείου του Ζέιτενλικ (2011-2013). Η δημιουργία του εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης της επετείου των εκατό χρόνων από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Περισσότερες πληροφορίες εδώ