Πόσα εκατομμύρια ευρώ θα κοστίσει η κοπή των δέντρων στην πόλη με το λιγότερο πράσινο;

Πολλά είναι τα ερωτηματικά που εγείρονται γύρω από το θέμα της κοπής των δένδρων, και κυρίως από την εμμονή του δήμου να εφαρμόσει ένα σχεδιασμό που προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις και καταφανώς μειώνει το πράσινο, σε μία πόλη που, δικαίως, έχει κερδίσει τον τίτλο της τσιμεντούπολης.

Οι συλλήψεις διαδηλωτών και η χρήση βίας κατά πολιτών, που υπερασπίζονται με τα σώματα τους, τους κορμούς των δένδρων, η σύσσωμη αντίθεση της δημοτικής αντιπολίτευσης στην κοπή των δένδρων, αλλά και τα τραγελαφικά επεισόδια που ακολούθησαν στο δημοτικό συμβούλιων για την έγκριση ψηφίσματος υπέρ των διαδηλωτών, που τελικά η διοικούσα πλειοψηφία δεν αποδέχθηκε, δείχνουν ότι η διοίκηση του δήμου δεν βρίσκεται απλά αντιμέτωπη με ένα τρέχον θέμα, αλλά ότι εμπλέκεται σε μία υπόθεση με πολλές παραμέτρους που οικονομικά υπολογίζεται, σύμφωνα με την αρχική μελέτη κοντά στα 7,5 εκατομμύρια ευρώ.

Το τελικό κόστος οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα διαμορφωθεί αρκετά κάτω από το αρχικό ποσό, αλλά σύμφωνα με την μελέτη, οι συμβάσεις αυτές με τους εργολάβους δεν αφορούν μόνο τις κοπές αλλά και τις κλαδεύσεις, όπως και τις δενδροφυτεύσεις στις άδειες δενδροδόχους. Και εδώ λοιπόν είναι που εγείρονται διάφορα ερωτήματα:

• Οι άδειοι δενδροδόχοι σε όλη την πόλη είναι πάνω από 3000. Γιατί ο δήμος Θεσσαλονίκης δεν έχει ξεκινήσει πρώτα να φυτεύει δένδρα στις άδειες δενδροδόχους που υπάρχουν, και επιμένει μονομερώς σχεδόν στην κοπή των δένδρων;
• Πόσα δένδρα έχουν φυτευτεί μέχρι σήμερα; Πόσα έχουν κοπεί και πόσα έχουν εκριζωθεί;
• Υπάρχει μητρώο για τα δένδρα της πόλης, όπου θα καταγράφεται η κατάσταση κάθε δένδρου; Υπάρχει αιτιολόγηση για την κοπή κάθε δένδρου; Υπάρχει ημερολόγιο όπου καταγράφονται οι κοπές.
• Υπάρχει εποπτεία και επίβλεψη από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου και του δασαρχείου, το οποίο έχει αδειοδοτήσει τις κοπές;
• Που πάνε οι κομμένοι κορμοί των δένδρων και ποιος εκμεταλλεύεται όλα αυτά τα ξύλα από τα δένδρα της πόλης; Ποιοι τα εμπορεύονται;

Να σημειωθεί πως για την κοπή των δένδρων ήδη έχουν γίνει δύο προσφυγές στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση ενώ εκκρεμούν τα ασφαλιστικά μέτρα που έχουν καταθέσει πολίτες και μέλη της Οικολογίας Αλληλεγγύης, αλλά και οι δίκες με κατηγορούμενους του 14 διαδηλωτές που υπερασπίστηκαν τα δένδρα στην πλατεία της Ρωμαϊκής Αγοράς.

Τα ασφαλιστικά μέτρα θα συζητηθούν στις 2 Μαΐου. Στις 8 Μαΐου, θα δικαστούν για απείθεια, οι 5 από τους 14  διαδηλωτές που συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στα αστυνομικά τμήματα, διότι αρνήθηκαν να δώσουν δακτυλικά αποτυπώματα και για τους οποίους σχηματίστηκε ξεχωριστή δικογραφία. Η δίκη των 14 διαδηλωτών έχει οριστεί για τις 20 Νοεμβρίου του 2023, με την κατηγορία της παράνομης βίας.

Όπως αναφέρει ο δημοτικός σύμβουλος Μιχάλης Τρεμόπουλος, «υπάρχει συγκεκριμένος σχεδιασμός για την κοπή των δένδρων. Μόλις μας συλλάβανε ο επικεφαλής αστυνομικός είπε σε στέλεχος της διεύθυνσης πρασίνου, τώρα μπορείτε να τα κόψετε. Και μένα μου φόρτωσαν και την άσκηση βίας κατά των αστυνομικών υπαλλήλων, δηλαδή εγώ τους σάπισα στο ξύλο».

Σε ότι αφορά τις συμβάσεις για την κοπή των δένδρων, αναφέρει ότι «αντί ο δήμος να διεκδικήσει πόρους από ευρωπαικά προγράμματα για την αναβάθμιση του πράσινου της πόλης στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, επιλέγουν να ξοδεύουν τα χρήματα των δημοτών για τις συγκεκριμένες κοπές των δένδρων. Αυτά πέρασαν στον προϋπολογισμό του δήμου και αφορούν την κοπή 4000 δένδρων, τις κλαδεύσεις και τις φυτεύσεις στις άδειες δενδροδόχους». Είναι εντυπωσιακό ότι στη μελέτη η σφαγή που επιχειρείται χαρακτηρίζεται ανανέωση…

Για το ίδιο θέμα ο δημοτικός σύμβουλος Σάκης Τζακόπουλος, τονίζει πως «δεν μπορεί να έχει πέσει ένα δένδρα κάποια στιγμή στην οδό Κρήτης και με αφορμή αυτό να κόβουμε μαζικά όλα τα δένδρα της οδού. Γιατί έκοψαν τα δένδρα στην πλατεία Ρωμαικής Αγοράς; Θέλουμε για κάθε δένδρο διάγνωση», ενώ σχολιάζει πως «οι συμβάσεις για την κοπή των δένδρων δεν καταγράφουν επακριβώς τις ανάγκες για τα δένδρα της πόλης. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη μελέτη ανα δένδρο, αλλά γενικότητες και τσουβάλιασμα».

Σε ότι αφορά την προσφυγή προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση σχετικά με τα 40 δένδρα της Ρωμαικής Αγοράς που είχαν καταθέσει από κοινού οι δημοτικοί σύμβουλοι, Τζακόπουλος, Κουράκης, Καλαιτζίδης και το είχαν συνδέσει με την αντισυνταγματική σύνθεση των Επιτροπών του δήμου, βάσει των αντισυνταγματικών διατάξεων του νόμου Θεοδωρικάκου, ο Σ. Τζακόπουλος σημειώνει ότι «δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμα τίποτα, υπάρχει σιωπή».

Ωστόσο ο δημοτικός σύμβουλος Ανδρέας Κουράκης, που μαζί με τον Σπύρο Βούγια, κατέθεσαν την δεύτερη προσφυγή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, υποστηρίζει πως «αν η διάγνωση της Αποκεντρωμένης, ειδικά για την πρώτη μας προσφυγή που θέτει το θέμα της αντισυνταγματικότητας είναι θετική υπέρ της προσφυγής, διότι υπάρχει και η σχετική απόφαση του ΣτΕ για το νόμο Θεοδωρικάκου, θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα για τη διοίκηση Ζέρβα. Τότε θα αναγκαστεί να επαναφέρει και πάλι το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο».

Στις 3 Ιανουαρίου η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος του Δήμου Θεσσαλονίκης απάντησε στην επιστολή της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας. Αξίζει να διαβαστεί.

Η Διεύθυνση Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος (ΔΔΠΠ) του Δήμου Θεσσαλονίκης, αποτελούμενη από πτυχιούχους γεωπόνους και δασολόγους, απαντά στις ανησυχίες της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) για το αστικό πράσινο της Θεσσαλονίκης όπως αυτές παρουσιάστηκαν στην ανακοίνωσή της που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2022.

ΕΔΕ: Για να ελαχιστοποιηθούν οι κλαδεύσεις, για κάθε θέση θα πρέπει να επιλέγεται το κατάλληλο είδος δένδρου από πλευράς μεγέθους, μορφής, χρώματος, οικολογικών χαρακτηριστικών και εν γένει απρόσκοπτης αύξησης και λειτουργίας του στη συγκεκριμένη θέση.

ΔΔΠΠ: Στόχος της υπηρεσίας είναι η σταδιακή αντικατάσταση των αστικών δενδροστοιχιών που έχουν ολοκληρώσει το βιολογικό τους κύκλο με νέα είδη δέντρων που έχουν επιθυμητά χαρακτηριστικά. Η επιλογή των νέων δέντρων που φυτεύονται, γίνεται με βάση τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής τοπίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε δρόμου και της κάθε περιοχής (πλάτος πεζοδρομίου, αποστάσεις από κτίρια και δίκτυα, προσανατολισμό, διαστάσεις δέντρου, σχήμα κόμης, χρώμα, υφή, κ.λπ.). Επιπρόσθετα, επιλέγονται είδη που έχουν επιδείξει μεγάλη προσαρμοστικότητα στο αστικό περιβάλλον καθώς και αντοχή σε μυκητολογικές και φυτοπαθολογικές προσβολές.

ΕΔΕ: Οι κλαδεύσεις αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Διαφορετικά αποτελούν σημαντική ζημιά επί πληρωμή. Κάθε δένδρο αποτελεί ξεχωριστή οντότητα και άρα χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση. Επομένως σε μια δενδροστοιχία ή κάποιο πάρκο δεν είναι απαραίτητο να κλαδεύονται όλα τα δένδρα και μάλιστα με αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο που στον κλάδο μας αποκαλείται “θανατηφόρος κλάδευση”. – Κατά την κλάδευση των δένδρων θα πρέπει να διατηρείται η τυπική μορφή τους, έτσι ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν ως αισθητικά στοιχεία (αρχιτεκτονήματα) στην πόλη και όχι ως “ξόανα”.

ΔΔΠΠ: Τα δέντρα αποτελούν έμβια όντα που απαιτούν συγκεκριμένες συνθήκες διαβίωσης. Αντιθέτως οι μεγαλουπόλεις αποτελούν ένα εχθρικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βλάστησης. Σε αυτό το περιβάλλον τα δέντρα δεν αναπτύσσονται απρόσκοπτα όπως στο φυσικό τους οικοσύστημα π.χ. το δάσος. Ένα δέντρο στην τυπική μορφή του είναι ευθυτενές, κατακόρυφο, κυλινδρικό τουλάχιστον σε τμήματα του κορμού και με κυκλική διατομή. Εξαιτίας όμως του αφιλόξενου αστικού περιβάλλοντος, πολλά από τα δέντρα που φύονται στην πόλη, ιδίως στα πεζοδρόμια, λόγω των ιδιαίτερων σκληρών συνθηκών που επικρατούν (π.χ. πεζοδρόμια μικρού πλάτους, περιορισμένος αυξητικός χώρος, συμπιεσμένα εδάφη με κακό αερισμό και μειωμένο πορώδες, διέλευση εναέριων και υπόγειων δικτύων οργανισμών κοινής ωφέλειας που εμποδίζουν την ανάπτυξη της κόμης και του ριζικού συστήματος κ.τ.λ.), αυτά εμφανίζουν μεγάλες αποκλίσεις από την τυπική μορφή τους καθώς και δομικά σφάλματα όπως μεγάλες σπηλαιώσεις, εκτεταμένη σήψη και σαθρότητα στον κορμό και τη βάση, έντονη κλίση, κάμψη και στρεβλότητα του κορμού, διχαλώσεις, επιφανειακό και «επιπόλαιο» ριζικό σύστημα, ραγάδες, καύση κορμού, αλλά και εμφανείς μυκητολογικές («μανιτάρια» και μαύρο μεταχρωματισμό του φλοιού) καθώς και εντομολογικές προσβολές. Τα συγκεκριμένα ευρήματα επηρεάζουν τη στατικότητα και τη μηχανική αντοχή των δέντρων, καθιστώντας τα άκρως επικίνδυνα. Συνεπώς τα δέντρα με την προαναφερόμενη ακανόνιστη δομή, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση «αισθητικά στοιχεία (αρχιτεκτονήματα)» αλλά πηγές άμεσου κίνδυνου αναφορικά με τραυματισμούς πολιτών καθώς και φθορά ιδιοκτησιών και υποδομών. Άρα επιβάλλεται κλάδεμα με σκοπό την ασφάλεια των πολιτών για την προστασία της περιουσίας τους και φυσικά την υγεία των δέντρων, σε περιπτώσεις όπως: Σε δέντρα που αναπτύσσουν «επιπόλαιο» επιφανειακό ριζικό σύστημα όπως οι λεύκες, στις οποίες διαχρονικά έχουν καταγραφεί σοβαρά προβλήματα ευστάθειας. Σε παρασιτικά/επεκτατικά είδη όπως οι αείλανθοι. Σε πολύ γερασμένα δέντρα που παρουσιάζουν εξωτερικές σήψεις όπως οι ψευδακακίες. Σε δέντρα με σήψεις οι οποίες δεν είναι εμφανείς μακροσκοπικά αλλά διαπιστώνονται στο εσωτερικό του δέντρου κατά τη διάρκεια του κλαδέματος. Για άρση επικινδυνότητας σε δέντρα στα οποία κόπηκαν ρίζες στο πλαίσιο κάποιου έργου π.χ. αποκατάστασης πλακών πεζοδρομίων, ώστε να εξισορροπηθεί η υπέργεια βλάστηση με τη ρίζα. Σε δέντρα που φύονται σε μικρά πεζοδρόμια με πενιχρό αυξητικό χώρο τα οποία «γειτονεύουν» και «εμποδίζουν» τη χρήση φωτιστικών σωμάτων, μπαλκονιών κ.ο.κ., καθώς και τη διέλευση πεζών. Σε καρποφόρα δέντρα όπως π.χ. μουριές που λερώνουν ή προκαλούν ολισθηρότητα με τους καρπούς τους στα πεζοδρόμια. Σε δέντρα που φύονται πλησίον φωτεινών σηματοδοτών, ρυθμιστικών ή πληροφοριακών πινακίδων, υπέργειων δικτύων εταιρειών κοινής ωφέλειας, αλλά και δρόμων με αυξημένη κυκλοφορία λεωφορείων και γενικότερα οχημάτων. Γενικά σε δέντρα που παρουσιάζουν απόκλιση από την τυπική μορφή, σφάλματα δομής, καθώς και ανισορροπία/μονόπλευρη ανάπτυξη της κόμης.

ΕΔΕ: – Η κλάδευση, όταν αυτή κρίνεται απαραίτητη, θα πρέπει να γίνεται από ειδικευμένο και πιστοποιημένο συνεργείο και όχι από ανειδίκευτους εργάτες χαμηλού κόστους. – Οι υπεύθυνοι γεωτεχνικοί θα πρέπει να έχουν εξειδίκευση στο αντικείμενο των κλαδεύσεων των δένδρων του αστικού χώρου.

ΔΔΠΠ: Όλοι οι επιβλέποντες της υπηρεσίας μας είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (γεωπόνοι ΠΕ ή ΤΕ, δασολόγοι ή δασοπόνοι) και οι περισσότεροι είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών διπλωμάτων. Στο πλαίσιο των σπουδών τους, οι εν λόγω ειδικότητες έχουν διδαχθεί μαθήματα αναφορικά με δενδροκομία, δασοκομία πόλεων, αρχιτεκτονική τοπίου και αστικό πράσινο κατά περίπτωση και ανάλογα με τις βασικές εγκύκλιες σπουδές τους. Το προσωπικό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος, ιδίως το επιστημονικό, ενημερώνεται και επιμορφώνεται τακτικά μέσω ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων ή/και μεταπτυχιακών σπουδών στα προαναφερόμενα αντικείμενα, στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης και εκπαίδευσης και με σκοπό την κεφαλαιοποίηση και τη διάχυση της νέας γνώσης εντός της Υπηρεσίας. Αντιστοίχως, στις διακηρύξεις που συντάσσονται από τεχνικό προσωπικό κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ της Διεύθυνσης Διαχείρισης Πρασίνου και Περιβάλλοντος ώστε να συνεργαστεί ο Δήμος με ιδιώτες εργολήπτες πρασίνου, αναφέρεται ρητά και επί ποινή αποκλεισμού ότι όσοι κλαδεύουν, όπως και οι επιβλέποντες τους, θα πρέπει να έχουν συναφή ειδικότητα. Επιπρόσθετα, οι υποψήφιοι ανάδοχοι πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στα αντίστοιχα τεχνικά μητρώο και να διαθέτουν Πιστοποιητικό Προτύπων Διασφάλισης Ποιότητας για εργασίες πρασίνου, καθώς και αποδεδειγμένη πολυετή εμπειρία σε εργασίες πρασίνου.

ΕΔΕ: Τα δένδρα είναι μακρόβιοι οργανισμοί, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν από μέρους μας την απαραίτητη φροντίδα. Όταν ένα δένδρο παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, αυτό δεν πρέπει απαραίτητα να υλοτομηθεί. Θα πρέπει να εξαντλούνται όλα τα μέσα για τη διάσωσή του και όταν αυτά αποτύχουν, μόνο τότε επιτρέπεται η υλοτομία και η άμεση αντικατάστασή του.

ΔΔΠΠ: Σε δέντρα που εμφανίζουν προβλήματα, η υπηρεσία μας προβαίνει στους κατάλληλους δενδροκομικούς χειρισμούς. Ειδικότερα όμως σε ακατάλληλα ή γηρασμένα δέντρα που βρίσκονται προς το τέλος του βιολογικού τους κύκλου και επιπρόσθετα εμφανίζουν αρκετά σφάλματα και ακανόνιστη δομή, θεωρείται επιβεβλημένη η κοπή και αντικατάστασή τους. Πριν από την οποιαδήποτε κοπή γίνονται οι κατάλληλες επεμβάσεις για άρση επικινδυνότητας, καθώς η διαδικασία για την κοπή είναι άκρως χρονοβόρα λόγω της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας (π.χ. πληθώρα δικαιολογητικών και εγκρίσεις αρμόδιων αποφαινόμενων οργάνων και υπηρεσιών). Η υπηρεσία μας, εν συνεχεία, προγραμματίζει επαναφυτεύσεις ώστε να διατηρηθεί το περιβαλλοντικό ισοζύγιο πρασίνου.