Πρόσωπα… αλλιώς: Αδάμ Χαρβάτης
Απαντά στο ερωτηματολόγιο Στανισλάφσκι.
Εικόνες – συνέντευξη – σύλληψη ιδέας: Νόπη Ράντη
Κονσταντίν Στανισλάβσκι (1863-1938) | Σκηνοθέτης, ηθοποιός και θεωρητικός του θεάτρου.
(Σύμφωνα με τη μέθοδο Στανισλάβσκι, τα βασικότερα ερωτήματα που πρέπει ο κάθε χαρακτήρας να μπορεί να απαντήσει ώστε να θεωρείται ολοκληρωμένος και αληθινός, είναι: Ποιος είμαι, πού είμαι, τι κάνω, τι θέλω και το μαγικό Εάν που ορίζει μια φανταστική συνθήκη).
-Ποιος είσαι;
Είμαι ο Αδάμ Χαρβάτης, ψυχολόγος και αφηγηματικός ψυχοθεραπευτής.
Έχω κάνει τα μεταπτυχιακά μου και τo διδακτορικό μου καθώς και εκπαιδεύσεις σε διάφορες σχολές ψυχοθεραπείας αλλά το μεγάλο μου πάθος και ενδιαφέρον είναι η Αφηγηματική Ψυχοθεραπεία και Κοινοτική Πρακτική. Πώς προέκυψε αυτό; Μια και είμαι της Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας, θα σας αφηγηθώ σύντομα την ΙΣΤΟΡΙΑ του. Δούλευα ήδη 10 χρόνια ως ψυχολόγος, όταν έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο που παρουσίαζε τις νέες εξελίξεις στην ψυχοθεραπεία. Εκεί υπήρχε ένα κεφάλαιο για την αφηγηματική ψυχοθεραπεία. Τολμώ να παραδεχτώ ότι διαβάζοντας στην αρχή τη θεωρία και τις γενικές περιγραφές για το πώς δουλεύει δεν πολυκατάλαβα πολλά πράγματα. Όταν διάβασα όμως το παράδειγμα της δουλειάς που έκανε ο David Epston, o ένας από τους δύο ιδρυτές της αφηγηματικής ψυχοθεραπείας, με την «Ρόουζ» (ψευδώνυμο), μία γυναίκα που υπέστη έντονη σωματική κακοποίηση κατά την παιδική της ηλικία και που στην ενήλική ζωή της κατέρρεε και ξέσπαγε σε λυγμούς στη δουλειά της, τότε ενθουσιάστηκα. Ο Epston, στο παράδειγμα αυτό, κατάφερε να ακούσει από την ιστορία της Ρόουζ όχι μόνο την ιστορία της βίας και των συνεπειών της στη ζωή της, αλλά και την αντίσταση της Ρόουζ στις συνέπειες της βίας, τις στιγμές διαμαρτυρίας της απέναντι σε αυτήν, τις ικανότητες επιβίωσής της και διατήρησης της της ελπίδας στη ζωή. Αυτή η στάση του γρήγορα κατάφερε να ενθαρρύνει τη Ρόουζ να κάνει ριζικές αλλαγές στη ζωή της: βρήκε άλλη δουλειά την οποία έκανε πετυχημένα (αυτή τη φορά σε αυτό που την ενδιέφερε ως σεφ) και επανασυνδέθηκε με την μητρική της οικογένεια και τους ανθρώπους γύρω της. Όταν διάβασα την ιστορία της Ρόουζ, ένιωσα αμέσως γιατί αυτή η στάση του Epston είχε τόσο δραστικά αποτελέσματα. Σκέφτηκα ότι τέτοιου είδους θεραπεία θα ήθελα να είχα και εγώ στο παρελθόν ως θεραπευόμενος, και ότι επίσης τέτοιου είδους θεραπευτής θα ήθελα να είμαι / να γίνω και εγώ. Ένας θεραπευτής που ασκεί μια ψυχοθεραπεία μη-ενοχική, με αποδοχή του άλλου πέρα από τα συνηθισμένα, που ενδυναμώνει και σέβεται τη διαφορετικότητα.
Μελέτησα αρχικά μέσα από βιβλία την Αφηγηματική Θεραπεία, κάτι που μου χρησίμευσε πάρα πολύ στη δουλειά μου και επειδή αυτό δεν μου ήταν αρκετό, προσπάθησα να πάρω μία υποτροφία για να σπουδάσω Αφηγηματική ψυχοΘεραπεία στην Αυστραλία (στο Dulwich Centre, το θεραπευτικό κέντρο όπου δημιουργήθηκε). Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν έγινε δυνατό να πάρω την υποτροφία αλλά… ευτυχώς κάποιες φορές στη ζωή «όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, έρχεται το βουνό στο Μωάμεθ».
Συνεργάστηκα λοιπόν με άλλους ανθρώπους και διοργανώσαμε το πρώτο σεμινάριο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα, με εκπαιδεύτρια από το διεθνές προσωπικό του Dulwich Centre. To σεμινάριο είχε τρομερή επιτυχία. Οι συμμετέχοντες ήθελαν να γίνουν και άλλα. Έγινε και δεύτερο και τρίτο σεμινάριο και …. κάπως έτσι ξεκίνησε πριν 10 χρόνια το πρώτο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Αφηγηματική Ψυχοθεραπεία στην Ελλαδα, για επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, πιστοποιημένο από το Dulwich Centre. . Κάπως έτσι δημιουργήθηκε και το Ινστιτούτο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας & Κοινοτικής Πρακτικής (https://narrativetherapy.gr/)που είναι «παιδί μου» και του οποίου τώρα είμαι επιστημονικά υπεύθυνος. Και οι εξελίξεις συνεχίστηκαν…Μέχρι στιγμής έχουν γίνει 5 κύκλοι εκπαίδευσης και ξεκινάμε σε λίγες μέρες τον 6ο κύκλο, πλέον υπάρχουν στην Ελλάδα πολλοί αφηγηματικοί ψυχοθεραπευτές και δημιουργήθηκε η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας. Το πρόγραμμα είναι πλέον τμήμα του Master Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης. Πλέον διδάσκω και εγώ σε αυτό. Και πολλά πολλά άλλα…. που δεν αρκεί ο χρόνος και ο χώρος να πούμε και που στην αρχή πριν 10 χρόνια δεν τα φανταζόμουν καν…..
-Που είσαι;
Είμαι βέρος Θεσσαλονικιός. Ζω σε μια όμορφη και δύσκολη συνάμα πόλη. Εδώ έχω τους δικούς μου ανθρώπους, τη βόλτα μου, τις πολιτιστικές εξορμήσεις μου και εδώ έχω τη δουλειά που αγαπώ. Όμως φίλους καλούς, δουλειές και συνεργασίες έχω και στην Αθήνα αλλά και σε διάφορες άλλες περιοχές της Ευρώπης (μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στα οποία συμμετέχω και των συνεργασιών με Ευρωπαίους αφηγηματικούς Θεραπευτές).
-Τι κάνεις;
Κολυμπάω, κάνω ποδήλατο, βλέπω σινεμά με πάθος, διαβάζω και αγαπώ τους φίλους μου και αισθάνομαι ότι παίρνω πίσω την αγάπη που δίνω. Κι ακόμη κάνω αυτό που αγαπώ και αυτό που πάντα ήθελα ως επάγγελμα.
– Συζητώ με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη ζωή τους και συνεργάζομαι μαζί τους για να αποδομήσουμε τα προβλήματα και να έρθουν σε επαφή με ξεχασμένες ικανότητες, γνώσεις και αξίες στη ζωή τους. Τους υποστηρίζω να προχωρήσουν παραπέρα, προς τα εκεί που θέλουν στη ζωή.
– Εκπαιδεύω νέους θεραπευτές στην Αφηγηματική Ψυχοθεραπεία, μια πρακτική σχολή ψυχοθεραπείας μη-ενοχική, γεμάτη σεβασμό που στόχο έχει να ενδυναμώσει τον άνθρωπο στην κατεύθυνση αυτού που ο ίδιος ορίζει ως σημαντικό.
– Εργάζομαι με παιδιά και εφήβους με ειδικές ανάγκες και τις οικογένειές τους σε ένα ειδικό σχολείο. Παίρνω μεγάλη χαρά και δύναμη καθώς συμμετέχω και συμβάλλω στον αγώνα τους για κοινωνική συμπερίληψη (και όχι ένταξη), καθώς γινόμαστε ισότιμοι συνεργάτες και καθώς μου μεταδίδουν τη χαρά και το κέφι της νιότης τους.
– Σχεδιάζω, ερευνώ και εφαρμόζω προγράμματα παρέμβασης και υποστήριξης για γονείς, για εκπαιδευτικούς και για μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Και για να το κάνω αυτό συνεργάζομαι με Πανεπιστήμια και με φορείς από όλη την Ευρώπη (με αυτόνομες συνεργασίες αλλά και μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων).
– Συνδιοργανώνω μαζί με την καλή συνάδελφο Κασσάνδρα Πήτερσεν το πρόγραμμα «Λαϊκή Σχολή Ψυχολογίας», ένα πρόγραμμα όπου οι άνθρωποι δεν είναι παθητικοί δέκτες της ψυχολογικής γνώσης των «ειδικών» αλλά κριτικοί δημιουργοί των δικών τους καλών πρακτικών στη ζωή.
-Τι θέλεις;
Θέλω να δημιουργώ συνθήκες συνεργασίας, μάθησης & χαράς στο περιβάλλον μου. Δεν μου αρκεί η προσωπική αλλαγή αλλά θέλω τη δημιουργία περιβαλλόντων που δεν αλλοτριώνουν αλλά συνδέουν τους ανθρώπους και μας φέρνουν όλους πιο κοντά σε αυτό που επιθυμούμε για τη ζωή.
-Εάν…….θα…..
«Εάν μπορούσα κάτι να άλλαζα, θα ξαναέβαφα γαλάζια τη θάλασσα».
Αυτός ο στίχος εκφράζει την πεποίθησή μου ότι αυτό που θέλουμε για τους εαυτούς μας, τους ανθρώπους μας, την κοινωνία και τον κόσμο μας, βρίσκεται ήδη παρόν στην πραγματικότητά μας, στην ιστορία μας, στην εμπειρία μας. Χρειάζεται απλά να μην επιτρέψουμε την υποτίμησή του, να έρθουμε σε επαφή μαζί του, και να διαλέξουμε/ δημιουργήσουμε μαζί με άλλους εκείνα τα περιβάλλοντα όπου μπορεί να ακουστεί και να αναπτυχθεί.
Selfie: O Αδάµ Χαρβάτης είναι αφηγηματικός ψυχοθεραπευτής, ψυχολόγος, MSc Σχολικής Ψυχολογίας και διδάκτορας ψυχολογίας. Έχει εκπαιδευτεί στις ψυχοθεραπευτικές µεθόδους Gestalt, Συστηµική Αναπαράσταση και στην Αφηγηµατική Ψυχοθεραπεία. Είναι επιστηµονικός συντονιστής του Ινστιτούτου Αφηγηµατικής Ψυχοθεραπείας
(https://narrativetherapy.gr/, facebook: Ινστιτούτο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας – Institute for Narrative Therapy )
Είναι συντονιστής του προγράµµατος εκπαίδευσης στην Αφηγηµατική Ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα του Dulwich Centre της Αυστραλίας, του εκπαιδευτικού-θεραπευτικού κέντρου που διαµόρφωσε την Αφηγηµατική Ψυχοθεραπεία και εκπαιδευτής αφηγηµατικής θεραπείας. Είναι επίσης συν-ιδρυτής, συντονιστής και εκπαιδευτής στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Λαϊκή Σχολή Ψυχολογίας”. Εργάζεται συμβουλευτικά – ψυχοθεραπευτικά με ενήλικους, παιδιά, ζευγάρια, οικογένειες και οµάδες από το 2000. Ακόμη παρέχει coaching σε επιχειρήσεις και οργανισμούς.
Έχει διδάξει –ως έκτακτος διδάσκων- µαθήµατα Σχολικής Ψυχολογίας και Συµβουλευτικής Ψυχολογίας σε τέσσερα ελληνικά πανεπιστήµια. Η µεθοδολογία που χρησιµοποιεί και στα µαθήµατά του στο Πανεπιστήµιο είναι βιωµατική. Έχει συντονίσει για το Ινστιτούτο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας τη δράση του Ινστιτούτου για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SHELDON project, πρόγραμμα υποστήριξης για εφήβους με μαθησιακές δυσκολίες και συναισθηματικές / συμπεριφορικές δυσκολίες. Έχει έξι δηµοσιεύσεις σε ελληνόγλωσσα και ξενόγλωσσα επιστηµονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Έχει μεταφράσει το πρώτο βιβλίο αφηγηματικής ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα, το “Τι είναι η Αφηγηματική Θεραπεία: Μία ευκολοδιάβαστη εισαγωγή” της Alice Morgan και έχει συν-συγγράψει ένα κεφάλαιο για την Αφηγηματική Θεραπεία στο βιβλίο «Σχολές Οικογενειακής – Συστημικής Θεραπείας».
