Ο πρώτος Φαινολογικός Κήπος της Ελλάδας θα λειτουργήσει στο ΤΙΤΑΝ στην Θεσσαλονίκη

Μία νέα, καινοτόμος και πρωτοποριακή –για την Ελλάδα– δράση ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη, και συγκεκριμένα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με την ενεργό συμμετοχή του εργοστασίου ΤΙΤΑΝ στην Ευκαρπία και στόχο να αποτελέσει ένα βήμα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, μίας από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το φυσικό και αστικό περιβάλλον.

Το Εργαστήριο Δασοκομίας του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αποτελεί τον εθνικό εταίρο στο επιστημονικό πρόγραμμα LIFE CLIVUT «Κλιματική αξία των αστικών δέντρων» που χρηματοδοτείται από την ΕΕ και σκοπεύει στην αξιοποίηση της ακαδημαϊκής τεχνογνωσίας για την καλύτερη αξιολόγηση της σημασίας του αστικού πρασίνου στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και τη δυναμική δέσμευσης του CO2. Εκτός της Ελλάδας, 3 ακόμα πόλεις της Μεσογείου σε Ιταλία και Πορτογαλία, έχουν επιλεγεί να συμμετέχουν στο πρόγραμμα ως πιλοτικές περιοχές.

Το εργοστάσιο ΤΙΤΑΝ στην Ευκαρπία συμμετέχει στη δράση φιλοξενώντας έναν από τους πρότυπους Φαινολογικούς Κήπους που προβλέπει το πρόγραμμα, αξιοποιώντας την επιστήμη της φαινολογίας για τη συστηματική παρακολούθηση του τρόπου που τα φυτά αντιδρούν στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Το εργοστάσιο θα διαθέσει έκταση 2.500 τμ εντός των εγκαταστάσεών του, όπου θα φυτευθούν 100 δέντρα και φυτά, επιλεγμένα βάσει του πρωτοκόλλου του προγράμματος. Η φύτευση θα ολοκληρωθεί εντός του Μαρτίου 2020 ενώ η εξέλιξη της ανάπτυξης των φυτών θα παρακολουθείται μέχρι τη λήξη του προγράμματος το 2023 από φοιτητές που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα. 

Παράλληλα, σχεδιάζονται εκπαιδευτικές δράσεις για μαθητές και δασκάλους σχολείων της περιοχής της Ευκαρπίας και του ευρύτερου Δήμου Θεσσαλονίκης. 

Η συμμετοχή του Τιτάνα εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων και πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει για την προστασία του περιβάλλοντος και τη συμβολή στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. 

Η κα Θέκλα Κ. Τσιτσώνη, Καθηγήτρια του Τμήματος Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνη του Προγράμματος, με αφορμή την έναρξη της συνεργασίας ανέφερε τα εξής: «Με βάση τις αναπτυσσόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές, το πρόγραμμα LIFE CliVUT προβλέπει τη συμμετοχή ιδιωτών και επιχειρήσεων στις δράσεις του και προωθεί την ιδέα να ενταχθούν και ιδιωτικοί αστικοί χώροι πρασίνου, στις στρατηγικές προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή. Μέσα από το πρόγραμμα LIFE CliVUT αναμένεται να συμμετέχουν οι πολίτες τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην εφαρμογή των στρατηγικών που αφορούν στην κλιματική αλλαγή και στη διαχείριση των αστικών χώρων πρασίνου με στόχο την άμβλυνση του φαινομένου. Τα τελευταία χρόνια η φαινολογία δίνει τη δυνατότητα παρατήρησης και μελέτης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, καθώς φαίνεται να υπάρχει μετατόπιση της έναρξης των βιολογικών γεγονότων, αλλά και μεταβολή στη διάρκειά τους. Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να πει ότι κάθε φυτό λέει μία ιστορία, με τον τρόπο που αναπτύσσεται. Το πρόγραμμα LIFE CliVUT καλεί τους πολίτες να παρατηρήσουν τα φυτά και να μάθουν την ιστορία αυτή. Η εταιρία ΤΙΤΑΝ, παραχωρώντας την έκταση για τη δημιουργία του πρώτου από τους τρεις φαινολογικούς κήπους που θα δημιουργηθούν στον ευρύτερο Δήμο Θεσσαλονίκης, πολλαπλασιάζει με την συμμετοχή της την επίδραση της δράσης, συνδέοντας τη φαινολογική παρατήρηση με άλλα προγράμματα τα οποία υλοποίει». 

Ο κ. Κώστας Νικολάου, Διευθυντής του εργοστασίου Ευκαρπίας Θεσσαλονίκης της εταιρείας ΤΙΤΑΝ, δήλωσε σχετικά: «Αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την παγκόσμια κοινότητα, έχουμε ως εταιρεία θέσει σε εφαρμογή μία στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης που επενδύει σε καινοτόμες τεχνολογίες και συνέργειες με χειροπιαστό αποτύπωμα. Το πρόγραμμα που ανακοινώνεται σήμερα καταδεικνύει την εστίασή μας στη βιώσιμη ανάπτυξη και αντικατοπτρίζει τη δέσμευσή μας σε ένα καλύτερο μέλλον για τους ανθρώπους μας και για τις κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που σε αυτή την προσπάθεια συμπράττουμε με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και περήφανοι που μία καινοτόμος δράση ξεκινά από την Ευκαρπία, όπου βρίσκεται η καρδιά της δραστηριότητάς μας στη Θεσσαλονίκη εδώ και 60 χρόνια. Φιλοξενώντας το πρώτο φαινολογικό κήπο της Ελλάδας στις εγκαταστάσεις μας θέλουμε να μεταφέρουμε το μήνυμα της ανάγκης όλοι να συνεισφέρουμε στην προσπάθεια της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας έτσι σε μια συνολική αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών».

Αξιοποιώντας την κλιματική αξία των αστικών δέντρων 

Η υλοποίηση του προγράμματος σε Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία αναμένεται να συμβάλει στην ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή στρατηγικής εγκατάστασης και διαχείρισης αστικών χώρων πρασίνου, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών, με γνώμονα τη μεγιστοποίηση της επίδρασής τους στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αλλά και στην εξέλιξη της φιλοσοφίας της διαχείρισης των αστικών χώρων πρασίνου. 

Ταυτόχρονα, μέσα από το πρόγραμμα θα επιτευχθεί:

• • Φύτευση 10.000 νέων δένδρων και θάμνων στις πιλοτικές περιοχές
  •  8.000 αντικαταστάσεις υφιστάμενων δένδρων και θάμνων, από είδη υψηλότερης κλιματικής αξίας, με προσπάθεια να απομακρυνθούν ξενικά είδη από τις εν λόγω περιοχές
  • Μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκτιμάται σε 168.000 τόνους/ έτος

• Αύξηση της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στα δέντρα της τάξης των 42.000 τόνων 
• Αύξηση της απορρόφησης μικροσωματιδίων ρύπων (PM10) κατά 8 τόνους
• Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 2000 MWh / έτος, ως αποτέλεσμα της σκίασης των δέντρων που θα φυτευτούν
• Αύξηση έως 10% των δεικτών βιοποικιλότητας
• Μείωση των θερμοκρασιών, στους νέους αστικούς χώρους πρασίνου που θα δημιουργηθούν κατά 4-5 °C

Τα είδη που θα φυτευθούν είναι:

Δέντρα	Θάμνοι
Acer campestre – Πεδινό Σφενδάμι Alnus glutinosa – Σκλήθρο Cercis siliquastrum – Κουτσουπιά Populus canescens – Υβρίδιο Λεύκης Prunus avium – Κερασιά Fraxinus angustifolia – Φράξος Quercus ilex – Αριά Quercus pubescens – Χνοώδης Δρυς Sorbus domestica – Σορβιά Tilia cordata – Φλαμουριά	Berberis vulgaris – Βερβερίδα Cornus sanguinea – Κρανιά Coryllus avellana – Φουντουκιά Euonymus europaeus – Ταφλάνι Ligustrum vulgare – Λιγούστρο Phyllirea latifolia – Φιλλύκι Punica granatum – Ροδιά Salix caprea – Ιτιά Sambucus nigra – Κουφοξυλιά Spartium junceum – Σπάρτο

Το πρόγραμμα LIFE CliVUT θα παράσχει στους πολίτες την ευκαιρία να συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της αλλαγής του κλίματος, εκπαιδεύοντας τους κατάλληλα. Επίσης θα δοκιμαστούν καλές πρακτικές και θα αναπτυχθούν νέες μέθοδοι εκπαίδευσης, προκειμένου τα παιδιά και οι έφηβοι να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με την προστασία του πλανήτη από την επίδραση της κλιματικής αλλαγής μέσα από βιωματικές δραστηριότητες. Έτσι θα δημιουργηθεί ένα δίκτυο μικρών ερευνητών της καθημερινότητας. Με τον βιωματικό αυτόν τρόπο αφενός ευαισθητοποιούνται άνθρωποι κάθε ηλικίας, αλλά ταυτόχρονα οι επιστήμονες μπορούν να διευρύνουν χωρικά και χρονικά την κλίμακα των παρατηρήσεών τους.