Ροτόντα-Καμάρα: Η ακτινογραφία της απόλυτης φοιτητικής γειτονιάς στη Θεσσαλονίκη

Η Ροτόντα, είναι το αρχαιότερο μνημείο της πόλης, μαζί με την Καμάρα.

Η περιοχή που σήμερα έχει αγαπηθεί από τους φοιτητές, για τα κουτούκια της που έχουν γίνει στέκια και τα πολυάριθμα φθηνά φαγάδικά της και για τα διαμερίσματα στην πλειοψηφία των οποίων κατοικούν φοιτητές. 

Η Ροτόντα χτίστηκε στα χρόνια του Kαίσαρα Γαλερίου, γύρω στα 306 μ.Χ., ως ναός του Δία ή του Κάβειρου. Έχεις σίγουρα περάσει από δίπλα της και πολύ πιθανό να έχεις ζήσει μερικές από τις καλύτερες φοιτητικές σου στιγμές στα πέριξ του μνημείου. Το θολωτό κυκλικό κτίσμα του 4ου αιώνα δεν μένει απαρατήρητο σε κάποιον περαστικό.

Έχει χαρακτηριστεί το «διδυμάκι» του Πάνθεού της Ρώμης και είναι ένα από τα συγκαταλεγμένα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO (από το 1988) στη Θεσσαλονίκη. Το 2015, το εμβληματικό μνημείο άνοιξε για το κοινό ύστερα από δεκαετίες αναστηλωτικών και στερεωτικών εργασιών μετά τις σοβαρές ζημιές που υπέστη από τον μεγάλο σεισμό του 1978. Η Ροτόντα φιλοξένησε τρεις θρησκείες το αρχαίο Δωδεκάθεο, τον Χριστιανισμό και τον Μωαμεθανισμό και υπήρξε μητρόπολη της Θεσσαλονίκης από το 1524 έως το 1591.

Το μνημείο, έχει ανεγερθεί βορείως της Αψίδας του Γαλερίου, με την οποία συνδέθηκε με πομπική οδό. Στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Ροτόντα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό. Εκείνη την εποχή υπήρξαν πολλές παρεμβάσεις στο μνημείο. Στην ανατολική πλευρά γκρεμίστηκε ο κυλινδρικός τοίχος, ώστε να φιλοξενηθεί το ιερό βήμα του ναού, ενώ στην δυτική πλευρά διανοίχτηκε είσοδος όπως συνηθίζεται στους χριστιανικούς ναούς. Εντυπωσιακά ψηφιδωτά κάλυψαν τους τοίχους του κτιρίου. Οι Θεσσαλονικείς τον ονόμαζαν Ναό του Αγίου Γεωργίου από ένα εκκλησάκι που είχε ανεγερθεί δίπλα στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Στο εκκλησάκι αυτό λειτουργούσαν οι Καμαριώτες (ενορία της Καμάρας).

Οι επεμβάσεις που έγιναν στο μνημείο κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο επιβάρυναν τη στατική του επάρκεια. Οι σεισμοί των αρχών του 7ου αι. κατέστρεψαν την αψίδα του ιερού και το υπερκείμενο τμήμα του θόλου. Η αψίδα, μετά την αποκατάστασή της, ενισχύθηκε εξωτερικά με δύο αντηρίδες και διακοσμήθηκε τον 9ο αι. με την τοιχογραφία της Αναλήψεως. Μεγάλες ζημιές υπέστη το μνημείο και στην μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Ο μιναρές της Ροτόντας είναι ο μόνος που διασώθηκε στην πόλη, αφού οι δεκάδες άλλοι κατεδαφίστηκαν στη δεκαετία του ’20.

Το 1917 ακολούθησαν εργασίες για την μετατροπή του ναού σε «Μακεδονικό Μουσείο», που τελικά δεν υλοποιήθηκε. Τη Ροτόντα κοσμούσε από το 1912 μέχρι το 1955 σταυρός στον τρούλο, ο οποίος εκείνη τη χρονιά αφαιρέθηκε σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί ως ρωμαϊκό μνημείο. Τότε περίπου απαγορεύεται και η τέλεση λειτουργίας εκεί.

Η Parallaxi περπάτησε τη γειτονιά της Ροτόντας και κατέγραψε αναλυτικά το τί θα συναντήσεις στη βόλτα σου εκεί. 

Επί της πλατείας Αγίου Γεωργίου, της κεντρικής πλατείας της Ροτόντας, στο σύνολό τους υπάρχουν 11 καφέ-μπαρ, στα οποία μπορείς να πιεις τον καφέ σου το πρωί και να απολαύσεις την μπύρα σου το βράδυ. Λίγα από αυτά είναι καφενέδες, στους οποίους συχνάζουν και πίνουν τον ελληνικό τους καφέ οι μεγαλύτεροι. Ακόμη, για το φαγητό σου, μπορείς να βρεις ό,τι λαχταράς σε προσιτές τιμές. Υπάρχουν τουλάχιστον 10 φαγάδικα, τα οποία συμπεριλαμβάνουν μεζεδοπωλεία που μπορείς να κάτσεις, ή φθηνά φαγητά που μπορείς να πάρεις στο χέρι όπως κρέπες, σάντουιτς και πίτσα. Θα συναντήσεις ακόμη λίγα κομμωτήρια και κουρεία, ένα με δύο φαρμακεία, μερικά βιβλιοπωλεία και κάνα-δυο ζαχαροπλαστεία. Στην πλατεία υπάρχουν τουλάχιστον 8 ακίνητα, τα οποία είναι προς ενοικίαση.

Η πλατεία ήταν για χρόνια ένας τόπος υποβαθμισμένος και σε ένα βαθμό επικίνδυνος. Σήμερα είναι γεμάτη με μεγάλα πράσινα παρτέρια και παγκάκια, όπου μπορεί ο καθένας να ξαποστάσει. Τέλος, στην πλατεία της Ροτόντας τα τελευταία χρόνια έχει κατασκευαστεί μία ολοκαίνουργια παιδική χαρά, με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας, η οποία έρχεται σε απόλυτη αρμονία με το μνημείο της Ροτόντας.

Είναι η απόλυτη φοιτητογειτονιά της πόλης λόγω της γειτνίασης με το Πανεπιστήμιο.

Ο κ. Μπάμπης Μετρητίκας, μεσίτης του Clock Real Estate, μιλάει για τους λόγους που η Ροτόντα ελκύει  τους φοιτητές ως προς τη διαμονή τους και τα ακίνητα που βρίσκονται εκεί: “Η περιοχή της Ροτόντας σίγουρα ελκύει φοιτητές για τη διαμονή τους στη Θεσσαλονίκη κατά κύριο λόγο διότι βρίσκεται πολύ κοντά στα Πανεπιστήμια όπως και σε αστική συγκοινωνία για τα ΤΕΙ. Επιπρόσθετα είναι μια ανάσα από το κέντρο της πόλης, όπου ο κάθε νέος θέλει να βγει να διασκεδάσει και να κυκλοφορήσει στην αγορά. Επίσης έχει γίνει παραδοσιακή πιάτσα με τα καταστήματα φωτοτυπιών όπου οι φοιτητές όλων των σχολών πηγαίνουν εκεί να εκτυπώσουν σημειώσεις κτλ. Στην περιοχή υπάρχουν τόσο ανακαινισμένα διαμερίσματα τα οποία βρίσκονται, φυσικά, σε άριστη κατάσταση αλλά και μη ανακαινισμένα – παλαιότερα διαμερίσματα που χρειάζονται ορισμένες εργασίες και επισκευές προς βελτίωση του εσωτερικού τους. Τα ανακαινισμένα διαμερίσματα κυμαίνονται σε μηνιαίο ενοίκιο μεταξύ 450-600 ευρώ ενώ τα μη ανακαινισμένα μεταξύ 300-400 ευρώ ανάλογα, φυσικά, και με τα τετραγωνικά μέτρα και άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά κάθε ακινήτου (όπως τύπος θέρμανσης, αν έχει θέα κ.α.)”

Η πλατεία της Ροτόντας είναι από τις λίγες στη Θεσσαλονίκη, που είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με την ιστορία της πόλης. Ακριβώς μπροστά στο σημαντικότερο μνημείο της πόλης, βρίσκεται ο Ιπποπόταμος. Το κατάλληλο μέρος για να περάσεις ένα ήρεμο πρωινό, πίνοντας τον αγαπημένο σου καφέ ή ένα ατμοσφαιρικό βράδυ, απολαμβάνοντας ένα cocktail ή μια μπύρα. Ένα σημείο στην καρδιά της πόλης, που δεν ξεκουράζεται ποτέ και σφύζει από ζωή πρωί και βράδυ από τους φοιτητές της.

Ο κ. Γιάννης Μπέγκας, ιδιοκτήτης του Ιπποπόταμου, μιλάει για τον κόσμο που συχνάζει στην περιοχή και για τη βελτίωση της παραβατικότητας τα τελευταία χρόνια: “Το μνημείο της Ροτόντας είναι από τα πιο σημαντικά, αν όχι το σημαντικότερο της πόλης, από αρχαιολογική και αρχιτεκτονική άποψη. Η περιοχή είναι ζωντανή, στην οποία μένουν και βγαίνουν πολλοί φοιτητές σε μαγαζιά λίγο πιο εναλλακτικά. Επίσης οι περισσότεροι φοιτητές από προγράμματα Erasmus, μένουν και συχνάζουν στην περιοχή της Ροτόντας. Πριν από μερικά χρόνια είχαμε μεγάλο θέμα με την παραβατικότητα και η περιοχή είχε στιγματιστεί. Υπήρχαν τοξικομανείς σε κάθε γωνία, στενό και σταυροδρόμι της γειτονιάς και αυτό απωθούσε πολύ τον κόσμο -κυρίως οικογένειες με παιδιά, από το να έρθει και στα μαγαζιά, επειδή φοβόταν. Γινόταν αγοραπωλησία ουσιών σε κοινή θέα, χωρίς να τους ενδιαφέρει αν δίπλα τους υπήρχαν παιδιά. Ωστόσο, η περιοχή έχει “καθαρίσει” αρκετά από τότε που άρχισε η τακτική αστυνόμευση, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν παραμένει στιγματισμένη. Ακόμα μας ρωτάνε πώς είναι τα πράγματα εδώ και αν έχουν ηρεμήσει. Πάντως, όταν φωτίζεται ο πολιτισμός και οι δράσεις, όπως γίνεται τώρα με τα events που πραγματοποιούνται στη Ροτόντα και επιτέλους αξιοποιείται το μνημείο, τόσο περισσότερο αναβαθμίζεται η περιοχή και γίνεται μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων”. 

Μία ακόμα επιλογή για όσους βρεθούν κοντά στο μνημείο της Ροτόντας είναι το γαστριμαργικό bar, Ντάνγκαρα. Στον αριθμό 7 της πλατείας Αγίου Γεωργίου έχει ανοίξει τις πόρτες του, υποσχόμενο να χαρίσει στη Θεσσαλονίκη άπειρες ομώνυμες καταστάσεις καθώς το όνομά της προέρχεται από την μακεδονική αργκό και η σημασία της αιωρείται ανάμεσα στην “καλή φάση” και τον “χαβαλέ” με σπουδαία φλωρινιώτικη κουζίνα.

Ο κ. Χαράλαμπος Τσοτάκης, ιδιοκτήτης του καταστήματος Ντάνγκαρα, εξηγεί τους λόγους που μειώθηκε η παραβατικότητα τα τελευταία χρόνια στην περιοχή και μιλάει για τα προβλήματα που συνεχίζουν να υπάρχουν: “Εγώ είμαι τα τελευταία 4 χρόνια ιδιοκτήτης καταστήματος στην πλατεία, κατά τα οποία η παραβατικότητα έχει μειωθεί σημαντικά, σχεδόν μηδενιστεί. Καταλυτικό ρόλο σε αυτό, έπαιξε η δημιουργία της παιδικής χαράς. Τα ίδια τα παιδιά κατάφεραν να “διώξουν” κάθε λογής παραβατικότητα. Ωστόσο, ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι αυτό της στάθμευσης. Παρκάρουν οχήματα μέσα στην πλατεία, ενώ θα έπρεπε η στάθμευση να επιτρέπεται σε οχήματα που εξυπηρετούν και τροφοδοτούν τα μαγαζιά της πλατείας και εννοείται σε αυτά της έκτακτης ανάγκης. Φυσικά, όλο αυτό έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την παιδική χαρά, γιατί εύκολα μπορεί να προκύψει ατύχημα με ένα παιδί που θα τρέξει από την παιδική χαρά για να πιάσει την μπάλα του, σε συνδυασμό με έναν απρόσεκτο οδηγό”.

Ανεβαίνοντας προς τα πάνω, επί της οδού Αρμενοπούλου, θα συναντήσεις 4 καταστήματα για φωτοτυπίες που εξυπηρετούν κυρίως τους φοιτητές που διαμένουν εκεί. Ακόμη, υπάρχουν 4 εκδοτικοί οίκοι από τους οποίους πολλοί φοιτητές παίρνουν τα συγγράμματά τους. Ταυτόχρονα στην συγκεκριμένη οδό παρέχεται μαγειρευτό φαγητό από τουλάχιστον 10 καταστήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων εξυπηρετούν με delivery, ενώ σε κάποια άλλα μπορείς να καθίσεις. Την γνωστή πίτσα με 1,5 ευρώ που είναι το αγαπημένο πράγμα των φοιτητών μετά από ξενύχτια, τη βρίσκεις σε τουλάχιστον 4 καταστήματα επί της συγκεκριμένης οδού. Ακόμη, υπάρχουν 2 μίνι μάρκετ, ένα φαρμακείο, 3 κομμωτήρια/κουρεία, 3 καταστήματα με ρούχα και 3 καφετέριες. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη οδό παρατηρούνται στο σύνολό τους,  τουλάχιστον 17 εγκαταλελειμμένα ακίνητα, τα οποία είναι βανδαλισμένα και δεν διατίθενται για πώληση ή ενοικίαση.

Ο κ. Μπάμπης Μετρητίκας, μεσίτης του Clock Real Estate, εξηγεί γιατί είναι εγκαταλελειμμένα αυτά τα ακίνητα και μιλάει για την παραβατικότητα της περιοχής: “Ένας από τους βασικούς λόγους είναι πως πρόκειται για διαμερίσματα που ανήκουν σε ιδιοκτήτες που δεν έχουν τα αναγκαία κεφάλαια για τις απαραίτητες ανακαινίσεις και επισκευές ώστε να καταστεί το ακίνητο πρόσφορο για ενοικίαση ή πώληση. Είναι ο συνήθης λόγος που ένας ιδιοκτήτης δεν προβαίνει σε μια αναβάθμιση του ακινήτου του, υπάρχει βέβαια και ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων που δεν ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με το ακίνητο τους για δικούς τους λόγους, ενώ κάποια άλλα ανήκουν σε τράπεζες. Στο παρελθόν η κατάσταση στην περιοχή της Ροτόντας ήταν χειρότερη, με την παραβατικότητα να αποτελεί τον πιο σημαντικό λόγο αποφυγής της. Σήμερα, η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό λόγω της αυξημένης αστυνόμευσης αλλά και της ανακαίνισης της Ροτόντας, η οποία είναι πάλι ανοιχτή στο κοινό σε τουρίστες και επισκέπτες, ενώ φιλοξενεί πολλές δημόσιες εκδηλώσεις”. 

Περπατώντας τα γύρω στενάκια, είναι απαραίτητο να διασχίσεις τις οδούς Αποστόλου Παύλου και Κωνσταντίνου Μελενίκου, οι οποίες φιλοξενούν όλα τα φοιτητικά κουτούκια και στέκια της νεολαίας. Καθημερινά, αλλά ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα, τα στενάκια αυτά γεμίζουν από φωνές και τραγούδια. Τα κουτούκια αυτά, στα οποία οι φοιτητές συχνάζουν για να πιούν τις ρετσίνες τους τον χειμώνα και τις μπύρες τους το καλοκαίρι, είναι στο σύνολό τους 13 και βρίσκονται σε κομβικό σημείο καθώς συναντιώνται με όλες τις εικοσιτετράωρες ανοιχτές πιτσαρίες, στις οποίες κατευθύνονται οι φοιτητές μετά την έξοδό τους.

Η Ιωάννα, φοιτήτρια στη Θεσσαλονίκη που πηγαίνει συχνά στα μαγαζιά της Ροτόντας, λέει τους λόγους που η περιοχή αποτελεί ένα από τα αγαπημένα της μέρη: “Η Ροτόντα είναι ένα από τα πιο φοιτητικά στέκια της πόλης. Τα μαγαζιά της είναι παλιά, η μουσική νεανική και εναλλακτική. Το προσωπικό αλλά και τα άτομα που συχνάζουν εκεί, είναι νέοι άνθρωποι, συνήθως φοιτητές, με αποτέλεσμα να νιώθεις άνετα και οικεία, κάνοντας πλάκα και φλερτάροντας. Οι τιμές επίσης μας κρατάνε στο να ξαναπηγαίνουμε, γιατί τόσο στο φαγητό όσο και στο ποτό, είναι ανάλογες με τις οικονομικές δυνατότητες της φοιτητικής ζωής”. 

Η Ροτόντα γειτνιάζει με ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα μνημεία της πόλης από το οποίο θα περάσουν σχεδόν όλοι οι επισκέπτες της, την Καμάρα ή αλλιώς Αψίδα του Γαλέριου. Είναι ένα μνημείο Ρωμαϊκής μνημειακής αρχιτεκτονικής και ήταν αφιερωμένο στην νικηφόρα εκστρατεία του αυτοκράτορα Γαλέριου έναντι των Σασσανιδών της Περσίας και την κατάληψη της πρωτεύουσας τους Κτησιφών το 298 μX.

Η Καμάρα αποτελεί καθοριστικό σημείο συνάντησης για τους φοιτητές και όχι μόνο. Εκεί ξεκινάνε όλες οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, πέφτουν τα δακρυγόνα και ταυτόχρονα δίνονται όλα τα ραντεβού. Από τα χρόνια που δεν υπήρχε ίντερνετ και ακόμα και το τηλέφωνο ήταν περιορισμένο, η Καμάρα αποτέλεσε τον πιο δημοφιλή τόπο συνάντησης των ανθρώπων. Δεν υπάρχει περίπτωση να περάσεις από την Καμάρα και να μη δεις κάποιον να περιμένει κάποιον άλλον.

Είναι εντυπωσιακό ότι το άνωθεν της Εγνατίας κομμάτι της Γούναρη είναι στην πλειοψηφία του γεμάτο με ξενοίκιαστα καταστήματα.

Η Καμάρα επίσης αποτελεί σημείο εκκίνησης για την κάθοδό προς το παραλιακό μέτωπο μέσω του πεζόδρομου της οδού Δ. Γούναρη, γνωστή ως περιοχή «Ναυαρίνου». Η οδός Δημητρίου Γούναρη ξεκινά από την παραλία και καταλήγει στην Ροτόντα. Είναι πεζόδρομος και είναι ένας από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους, με ανοιχτά μαγαζιά όλο το 24ωρο, που εξυπηρετούν μεγάλη μερίδα φοιτητών. Γειτνιάζει με τα πανεπιστήμια και έτσι επάνω στο δρόμο θα βρει κανείς πολλά καφέ και μαγαζιά με γρήγορο και φθηνό φαγητό. Γύρω από τα αρχαία, ακόμα και σήμερα, συνηθίζεται να κάθονται παρέες και να συζητάνε.

Συνολικά, στη Δημητρίου Γούναρη συνάντα κανείς 93 καταστήματα. Τα 24 από αυτά τα καταστήματα παρέχουν φαγητό, όπως πίτσα, κρέπες, σάντουιτς, σαλάτες, ζυμαρικά. Ακόμη, ανάμεσά τους, υπάρχουν ζαχαροπλαστεία, αρτοποιία και ψιλικατζίδικα. Από τα υπόλοιπα 69 καταστήματα, η πλειοψηφία παρέχει είδη ρουχισμού και κοσμημάτων, με 14 και 15 καταστήματα αντίστοιχα. Υπάρχουν 10 καταστήματα με τσάντες και παπούτσια και 3 βιβλιοπωλεία, 5 καταστήματα με είδη μουσικής, τα περισσότερα των οποίων είναι vintage και μεταχειρισμένα. Συναντάς επίσης 2 φαρμακεία και 2 καταστήματα οπτικών. Τα υπόλοιπα καταστήματα περιλαμβάνουν καταστήματα όπως αρωματοπωλεία, φωτογραφεία, και μαγαζιά με είδη τεχνολογίας.