Σειρά ερωτηματικών για το Μουσείο Ολοκαυτώματος

Λέξεις: Μαρία Ζουρνά

Θα είχε κάποιο νόημα η ιστορία της χωροθέτησης του Μουσείου Ολοκαυτώματος στον Εμπορικό Σιδηροδρομικό Σταθμό, αν είχε διευκολύνει και επιταχύνει την υλοποίησή του. Δυστυχώς η ατυχής εμπλοκή της ΓΑΙΑΟΣΕ και δύο προσπάθειες πολεοδομικής ρύθμισης με ειδικές ακροβασίες για την αποφυγή της γραφειοκρατίας, περιέπλεξαν το θέμα και το οδήγησαν σε θολά νερά.

Αντί να αναζητηθεί ένα καθαρό δημόσιο ακίνητο, άρτιο και οικοδομήσιμο, και να διατεθεί για την ανέγερση του Μουσείου ή ακόμη καλύτερα, να αξιοποιηθεί κάποιο από τα διατηρητέα κτίρια που ανήκουν στο κράτος, για να στεγαστεί το Μουσείο, χάσαμε μια δεκαετία ήδη.

  Με τα δημιουργικά μαθηματικά του δημάρχου, ακούσαμε το «οικόπεδο» να αυγατίζει, όμως πέρασε από τότε ένας χρόνος και πρόοδος καμία.

Πώς προκύπτουν τα 11 (κατ’ άλλους 13) στρέμματα που “έδωσε” ο δήμαρχος για την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος; Με εμβόλιμο άρθρο στο νόμο 4801/2021 περί φαρμακευτικής κάνναβης (!), εγκρίθηκε στην ουσία ο αποχαρακτηρισμός κοινοχρήστου χώρου (Α) που είχε απαλλοτριωθεί για τη διάνοιξη της οδού Κωλέττη και ο χαρακτηρισμός του σε οικοδομήσιμο με χρήση “Πολιτιστικά Κτίρια”.

Ο χώρος (Α) εμβαδού 3.690,24 μ2 είναι ισοδύναμος με το διπλανό χώρο (Β), εμβαδού επίσης 3.690,24 μ2, που και αυτός ήταν κοινόχρηστος, δηλ. δρόμος (διάνοιξη οδού Κωλέττη) και μετατράπηκε σε οικοδομήσιμο με το ΠΔ 29-12-2017, με σκοπό την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος.

Με τον ίδιο νόμο 4801, εγκρίθηκε ο χαρακτηρισμός και του παρακείμενου κοινόχρηστου χώρου (Γ) εμβαδού 2.488,52 μ2, που είχε απαλλοτριωθεί για τη διάνοιξη της Δυτικής Εισόδου, ώστε να γίνει ο χώρος στάθμευσης του Μουσείου.

Για την τήρηση του ισοζυγίου (?), προβλέφθηκε επίσης ο χαρακτηρισμός ως κοινόχρηστων κάποιων ασύνδετων μεταξύ τους τυχαίων τμημάτων του Εμπορικού Σταθμού, πάνω και κάτω από τις γραμμές, συνολικού εμβαδού επίσης 2.488,52 μ2. Η μέθοδος έχει την κωδική ονομασία «σαλαμάκι».

Εάν πράγματι ο χώρος (Γ), αν και εντός της περιφραγμένης έκτασης του Σταθμού, ανήκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης (είναι εκεί που φυτεύτηκαν οι αιωνόβιες ελιές, άλλη ιστορία κι αυτή), τότε η παραχώρηση στο Μουσείο αφορά αυτά τα 2.488,52 μ2.

  Οι χώροι Α και Β δεν ανήκαν ούτε στο Δήμο, ούτε στην ΓΑΙΑΟΣΕ, είχαν απαλλοτριωθεί και βρίσκονται μέσα στο προβλεπόμενο πλάτος της Κωλέττη.

  Αν υποθέσουμε καλόπιστα ότι «ανήκε» στο Δήμο και ο χώρος (Α), αν και κοινόχρηστος, τότε η παραχώρηση δημοτικών εκτάσεων για την ανέγερση του Μουσείου είναι στην καλύτερη περίπτωση Α + Γ = 3.690,24 + 2.488,52 = 6.178,76 μ2, δηλ. 6 στρέμματα, όχι 11, ούτε 13.

Τώρα, γιατί η παραχώρηση γίνεται από το Δήμο στη ΓΑΙΑΟΣΕ, αφού όπως αποδείχτηκε δεν της ανήκε η αρχική έκταση Β (και ενώ η ΓΑΙΑΟΣΕ από εκεί που εμφανιζόταν ως δωρητής ξαφνικά ζήτησε μίσθωση και ανταλλάγματα), και όχι απ’ ευθείας στο νομικό πρόσωπο του Μουσείου, αυτό θα χρειαζόταν κάποια επεξήγηση.

Άραγε η ανταλλαγή των «θεωρητικών» οικοπέδων ολοκληρώθηκε και μεταγράφηκε όπως προέβλεπε η παραπάνω τροπολογία στο Κτηματολογικό Γραφείο ή εκκρεμεί ακόμα; Εκτός από τη διαφορά στο εμβαδόν, ακούμε και για κεντρικότερη χωροθέτηση, ενώ στην πραγματικότητα οι δύο χώροι Α (τωρινή θέση) και Β (προηγούμενη θέση) είναι διπλανοί, όμοροι, απέχουν μόλις τρία μέτρα μεταξύ τους, όσο το πλάτος ενός θεωρητικού πεζόδρομου που τους χωρίζει.

Τι γίνεται στην πραγματικότητα; Ένας κοινόχρηστος χώρος μετατρέπεται σε οικοδομικά τετράγωνα για να χτιστεί το Μουσείο. Χαρακτηρίζονται γύρω από το κτίριο διάφοροι πεζόδρομοι και κοινόχρηστοι χώροι που δεν θα είναι κοινόχρηστοι, αλλά μάλλον θα αποτελούν τον υπαίθριο χώρο του Μουσείου

  Αντί να δώσουμε στο Μουσείο Ολοκαυτώματος μια καθαρή λύση, θα το χτίσουμε πάνω σε μια πολεοδομική συρραφή «κατασκευασμένων» ακινήτων. Μοιάζει μάλλον για εμπαιγμό της εβραϊκής κοινότητας, κι αυτό με στεναχωρεί ιδιαίτερα.

Στα δημοσιευμένα σχέδια, πουθενά δεν υπάρχει το περίφημο Μητροπολιτικό Πάρκο. Θα χρειαστούν και άλλες τροπολογίες για να εμφανιστεί και αυτό.

Εν τω μεταξύ, ο Εμπορικός Σταθμός δεν είναι νεκρός, αντίθετα χρησιμοποιείται για διαλογή εμπορευμάτων και επισκευή τροχαίου υλικού. Από την ισόπεδη διάβαση της Ανδρέου Γεωργίου, μπαινοβγαίνουν όλη μέρα στο λιμάνι ατελείωτα τρένα με μεταλλεύματα και κοντέινερ. Απ’ ό,τι λένε, οι γραμμές διαλογής θα λειτουργούν, ακόμα και μετά τη μελλοντική σιδηροδρομική σύνδεση του ΟΛΘ μέσω του 6ου προβλήτα, και θα κινούνται τα τρένα σε επαφή σχεδόν με τις κτιριακές εγκαταστάσεις του Μουσείου.

*Η Μαρία Ζουρνά έχει εργαστεί επί 32 χρόνια στο Δήμο Θεσσαλονίκης, ως αρχιτέκτων μηχανικός με μεταπτυχιακό στη διοίκηση και διαχείριση τεχνικών έργων.